Opozycja straci, jeśli PO wchłonie Nowoczesną [ANALIZA]

W środę 5 grudnia 2018 w Nowoczesnej doszło do rozłamu. Przewodnicząca klubu parlamentarnego .N Kamila Gasiuk-Pihowicz przeszła do klubu Platforma Obywatelska - Koalicja Obywatelska. Wcześniej gremia partyjne podjęły dwie sprzeczne uchwały: w pierwszej prezydium klubu .N poparło powołanie wspólnego koalicyjnego klubu parlamentarnego, w drugiej - cały klub przegłosował uchwałę unieważniającą poprzednią. (Całą sprawę opisywały na bieżąco media - np. „Gazeta Wyborcza”).

Lubnauer o Gasiuk-Pihowicz: „Powinna być lojalna”

Podział odbywał się przy akompaniamencie wzajemnych pretensji i zarzutów o nielojalność. Katarzyna Lubnauer, szefowa Nowoczesnej, zarzucała swojemu koalicjantowi - Grzegorzowi Schetynie - rozbijanie partii za pomocą intryg.

„PO chciała być skuteczna w walce z PiS-em, a na razie okazała się skuteczna w rozmontowywaniu klubu koalicjanta” - mówiła Lubnauer 6 grudnia.

„Stałam przed bardzo jasną alternatywą: albo pozwolić na to, żeby Nowoczesna wyszła z Koalicji Obywatelskiej, albo budować i wzmacniać tę ideę w polskim parlamencie i otworzyć posłom Nowoczesnej możliwość uczestniczenia w KO - projekcie, który jest nadzieją dla milionów Polaków” - tłumaczyła Gasiuk-Pihowicz w TOK FM 6 grudnia.

Według Gasiuk-Pihowicz Lubnauer zamierzała skłonić partię do samodzielnego startu w wyborach do Parlamentu Europejskiego i do Sejmu. „To całkowite kłamstwo” - odpowiadała Lubnauer. Oprócz kłamstwa zarzucała też Gasiuk-Pihowicz nielojalność. Wieczorem 5 grudnia mówiła:

„Ja nikogo nie rozłamywałem” - z wdziękiem tłumaczył Schetyna dziennikarzom 5 grudnia. W kolejnych mediach przekonywał, że z kryzysem u współkoalicjanta nie ma nic wspólnego.

OKO.press mogłoby jeszcze długo cytować wzajemne pretensje obu skłóconych liderek Nowoczesnej. Postanowiliśmy jednak zrobić co innego: po pierwsze, odpowiedzieć na pytanie, czy Gasiuk-Pihowicz rzeczywiście „zachowała się jak Wojciech Kałuża” - radny Koalicji Obywatelskiej, który okrył się niesławą przechodząc do PiS, dzięki czemu umożliwił partii rządzącej objęcie władzy w województwie („okrył się niesławą, stracił twarz” - komentowali koledzy i koleżanki). Zanalizujemy również, czy opozycja może zyskać, czy stracić na transferze Gasiuk-Pihowicz i likwidacji osobnego klubu parlamentarnego Nowoczesnej. Opuszczając klub poselski, opuściła zresztą także partię - tak wynikałoby z zasad przyjętych przez .N wcześniej.

„Być jak Kałuża”: najnowsza obelga w polityce

Porównania do aktu zdrady radnego Wojciecha Kałuży pojawiały się przy okazji kryzysu w Nowoczesnej częściej. Radny miasta Żory - który dostał 25 tys. głosów w wyborach samorządowych jako kandydat Koalicji Obywatelskiej, a potem przeszedł do PiS, w dodatku oddając mu władzę nad strategicznym województwem - stał się symbolem zdrady. Do Kałuży porównał także Gasiuk-Pihowicz poseł Krzysztof Mieszkowski. Na Twitterze rano 6 grudnia zarzucał, że „sprzedała się” Schetynie:

„Fenomen Kałuży staje się zaraźliwy. Gasiuk-Pihowicz dla 2. miejsca do Parlamentu Europejskiego poświęciła KO. Poświęciła sukces KO w wyborach samorządowych Karierowiczostwo, parcie na szkło, narcyzm polityczny są silniejsze niż dobrze pojęty interes społeczny”.

Porównanie przejścia Gasiuk-Pihowicz do aktu zdrady żorskiego radnego próbował rozbroić nieco sam przewodniczący PO Grzegorz Schetyna. W TVN24 tłumaczył, że jest otwarty na rozszerzenie Koalicji Obywatelskiej o nowe ugrupowania. Kałuża stał się dla Schetyny symbolem porażki Nowoczesnej.

Zdaniem OKO.press przejście Gasiuk-Pihowicz do Koalicji Obywatelskiej - i opuszczenie swojej macierzystej partii - jest co prawda nielojalnością, ale o skali nieporównywalnie mniejszej od aktu radnego Kałuży. Gasiuk-Pihowicz przeszła do klubu partii sojuszniczej, wyznającej zbliżone wartości - broniącej demokracji i sprzeciwiającej się PiS. Natomiast radny Kałuża dokonał zwrotu o 180 stopni: z koalicji zwalczającej PiS jako zagrożenie dla całego demokratycznego systemu rządów w RP przeszedł do partii, którą wcześniej zwalczał. W ten sposób oszukał wyborców, którzy na niego głosowali.

PiS zyska na kłótni i rozpadzie w Nowoczesnej

Katarzyna Lubnauer nie ma więc naszym zdaniem racji porównując swoją dawną klubową koleżankę do radnego Kałuży. To przesada.

Oprócz zarzutów o nielojalność Lubnauer zarzuca jej jednak (a przy okazji także Grzegorzowi Schetynie) osłabianie opozycji w imię prywatnych ambicji. W wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” (6 grudnia) Lubnauer mówiła:

„Siłą Koalicji Obywatelskiej musi być różnorodność, a nie podporządkowanie jednej partii. Musimy być atrakcyjni dla różnych wyborców, bogaci w mnogość poglądów, a nie tylko dla elektoratu Platformy”.

W tym miejscu przewodnicząca tego, co zostało z Nowoczesnej, ma znacznie więcej racji.

Nowoczesna jest partią o innym odcieniu ideowym niż Platforma Obywatelska. Powstała zresztą w kontrze do Platformy - została założona przez ludzi, którzy sądzili, że PO porzuciła swoje pierwotne ideały z pierwszej dekady XXI w.

.N jest partią znacznie bardziej liberalną światopoglądowo od PO, o czym świadczą jej projekty ustaw np. w sprawie związków partnerskich czy faktycznej legalizacji aborcji. W styczniu 2018 roku Nowoczesna złożyła projekt ustawy o „świadomej prokreacji”, dopisując do przesłanek umożliwiających legalne przerwanie ciąży „żądanie kobiety” - po przedłożeniu zaświadczenia o przebytej konsultacji z psychologiem i trzech dniach namysłu (Schetyna, jak pisaliśmy wówczas, był przeciw). W kwietniu 2018 roku partia Lubnauer złożyła w Sejmie projekt ustawy wprowadzającej związki partnerskie (w tym jednopłciowe), dające partnerom prawo do wspólnych rozliczeń podatkowych, dziedziczenia po sobie i przekazywania darowizn według zasad zastrzeżonych dziś dla małżonków. Partnerzy wspólnie mogliby także wychowywać dziecko jednego (jednej) z nich. Znów, jak wówczas pisaliśmy, Platforma była przeciw.

Oba te projekty nie miały żadnych szans na uchwalenie w parlamencie zdominowanym przez prawicę - w tym PO, w której istnieje także silne skrzydło religijnych konserwatystów. Ich złożenie było jednak sygnałem dla grupy wyborców o liberalnych obyczajowo poglądach, że Nowoczesna dba o ich interesy. Trudno się spodziewać, że ten sam komunikat otrzymają ze strony Platformy Obywatelskiej.

Odejście Gasiuk-Pihowicz i rozłam w Nowoczesnej szkodzi także dlatego, że jest demonstracyjnie okazanym aktem nielojalności we własnych szeregach, który podkopuje wzajemne relacje i utrudnia współpracę. Czym innym jest spór, a nawet kłótnia, a czym innym zdrada i intrygi wymierzone w koalicjanta. Nawet jeśli ktokolwiek uwierzy Grzegorzowi Schetynie, że nie miał nic wspólnego z rozłamem w Nowoczesnej - co jest wątpliwe - to pomiędzy koalicjantami pozostanie morze złej krwi i głęboka nieufność.

Do wygranej opozycji nie potrzeba może wzajemnej miłości koalicjantów sprzymierzonych przeciw PiS, ale przyda się minimum wzajemnego zaufania. Nigdy nie było go za wiele, a po rozłamie w Nowoczesnej będzie go jeszcze mniej niż wcześniej.

Potencjał sił anty-pisowskich sięga co najmniej połowy elektoratu. Strategia Schetyny wydaje się oczywista - zamierza skupić go w całości wokół siebie. To jednak ryzykowna gra: PO nie jest atrakcyjna dla wszystkich przeciwników PiS i Schetyna, grając na siebie, może ograniczać szanse całej opozycji. Ruch wobec Nowoczesnej wydaje się szczególnie niezrozumiały: była bez porównania słabszym i wygodnym koalicjantem. Po co było ją niszczyć?