Jaki: opozycja zrywa Sejm jak Targowica. Wszystko się temu panu myli

Wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki krytykował opozycję w TVP Info 8 stycznia. Uznał, że "trzeba być ślepym, aby nie widzieć analogii" pomiędzy zrywaniem sejmu w czasach I Rzeczypospolitej oraz Targowicą.

OKO.press musi przyznać się do tej ślepoty: naprawdę nie widzimy podobieństw pomiędzy zrywaniem sejmów i Targowicą (są to dwa różne zjawiska historyczne, o czym za moment) a protestami opozycji w Sejmie trwającymi od 16 grudnia 2016 r.

Zrywanie sejmu...

...było konsekwencją zastosowania przez jednego z posłów liberum veto - posłowie rozjeżdżali się wówczas do domów, a podjęte na sejmie uchwały były nieważne. Była to daleko idąca interpretacja obowiązującej w sejmie szlacheckim zasady jednomyślności. Do zerwania całego sejmu doszło po raz pierwszy w 1669 r. W XIX w. liberum veto stało się symbolem rozkładu ustrojowego i bezwładu państwa polskiego. Za panowania króla Augusta III Sasa zerwano wszystkie sejmy (z wyjątkiem tzw. sejmu pacyfikacyjnego w 1736 r., na którym potwierdzono jego tytuł królewski po wojnie o sukcesję polską 1733-1735 r.)

W 2017 r. opozycja nie zrywa więc sejmu - nie ma mowy o tym, żeby posłowie rozjechali się do domów, a podjęte uchwały były nieważne. Analogia, którą posłużył się Jaki, jest więc fałszywa.

Targowica...

...była konfederacją założoną przez wrogich reformom Konstytucji 3 Maja magnatów pod patronatem Rosji. Jej następstwem była interwencja rosyjska oraz drugi rozbiór Polski (1793). Jaki sugeruje w ten sposób, że opozycja a) broni swoich przywilejów b) działa w porozumieniu z obcymi mocarstwami. Ma oczywiście prawo do własnej opinii (nawet - naszym zdaniem - fałszywej), ale analogia historyczna jest nietrafiona: opozycja nie obala legalnie wybranej władzy ani nie wzywa obcych wojsk do interwencji. Także porównanie demokratycznych krajów Zachodu, które martwią się o stan demokracji w Polsce, z imperialną Rosją dążącą do podboju Polski, wydaje nam się całkowicie chybione.

PiS powołuje się na analogie historyczne chętnie. O "liberum veto" mówiła 9 stycznia rzeczniczka PiS, Beata Mazurek, a nieco wcześniej marszałek Stanisław Karczewski i senator Jan Maria Jackowski.

Cały felieton poświęcił "zrywaniu Sejmu" jeden z szefów portalu wPolityce.pl, Jacek Karnowski. Pisał:

Wykorzystywanie analogii do czasów saskich w celu potępiania opozycji demokratycznej ma długą historię w PRL. Nawet słownictwo jest zbliżone: 18 grudnia 2016 r. przed Pałacem Prezydenckim poseł PiS Joachim Brudziński mówił o "warcholstwie", które było jednym z ulubionych epitetów władz PRL stosowanych wobec opozycji.

Warto więc wiedzieć, że wszystkie te analogie są kompletnie chybione, a ktoś, kto podpowiada je politykom i publicystom PiS, nie zdaje sobie sprawy, w jak ponurą tradycję się wpisuje.