Para prezydencka rozmawiała z Czarnkiem. Duda podpisze czy zawetuje? Niepewne losy polskiej szkoły

W poniedziałkowym (31 stycznia 2022) spotkaniu prezydenta Dudy z ministrem edukacji udział wzięła również Agata Kornhauser-Duda, z którą w ubiegłym tygodniu o Lex Czarnek rozmawiały posłanki KO i był to pierwszy przykład zaangażowania Pierwszej Damy w ważny polityczny proces (więcej o tym - dalej).

Przy stole w Pałacu Prezydenckim zasiadła też przewodnicząca sejmowej komisji edukacji Mirosława Stachowiak-Różecka (PiS), pedagożka z wykształcenia, szef gabinetu prezydenta Paweł Szrot, wiceminister edukacji Dariusz Piontkowski oraz "wielokadencyjna" posłanka PiS Teresa Wargocka, była nauczycielka i dyrektorka szkoły w Mińsku Mazowieckim, a w latach 2015-2017 wiceministra edukacji.

Przypomnijmy, że nowelizacja prawa oświatowego, zwana Lex Czarnek, została przegłosowana w Sejmie 13 stycznia 2022. Komisje senackie zarekomendowały jej odrzucenie, teraz pora na decyzję Senatu - do 13 lutego ma czas na wprowadzenie poprawek, przyjęcie lub odrzucenie Lex Czarnek w całości.

Zmiany wprowadzane przez Przemysława Czarnka to:

• bat na nauczycieli/ki i dyrektorów/ki, w postaci szybkiej ścieżki zwalniania za "niespełnienie zaleceń pokontrolnych";
• drastyczne zwiększenie władzy ministra nad szkołami za pośrednictwem kuratorów i kuratorek,
• cenzura zajęć prowadzonych przez organizacje społeczne, ich dopuszczenie do szkół wymaga każdorazowej decyzji kuratora (plus przejścia drogi przez mękę przy składaniu propozycji),
• a dodatkowo przekazywanie do ZUS-u wrażliwych danych dotyczących chorób nauczycieli/ek (taka zasada jest niespotykana w przypadku innych zawodów).

OKO.press opublikowało o Lex Czarnek dziesiątki analiz, wywiadów i tekstów publicystycznych. Informowaliśmy też o działaniach Wolnej Szkoły (tutaj i tutaj).

Para prezydencka miała wątpliwości

Rozmowa odbyła się od godz. 16:00 i trwała ponad dwie godziny. O 18:30 minister Czarnek wystąpił w TVP Info.

"W międzyczasie doszło do spotkania pani Korhnauser-Dudy z paniami z opozycji, które o to poprosiły. Pani prezydentowa się zgodziła, bo chce rozmawiać z każdym. W odniesieniu również do tego spotkania chcieliśmy wyjaśnić dziś panu prezydentowi i pani prezydentowej wszystkie nasze spostrzeżenia, ale i wątpliwości zgłoszone przez panie z opozycji" - mówił enigmatycznie szef MEiN.

Dodał, że najważniejsze pytania ze strony pary prezydenckiej dotyczyły rozszerzenia uprawnień rodziców do decydowania o zajęciach prowadzonych przez organizacje pozarządowe. Odniósł się też do projektu prezydenta, którego założeniem było zwiększenie roli rodziców (o czym piszemy dalej), a który miałby być - jego zdaniem - pod tym względem zbieżny z ustawą Lex Czarnek.

W trakcie dyskusji prezydent miał zgłaszać swoje uwagi na temat roli kuratorów oraz trybu odwoływania dyrektora w związku z niewykonywaniem zaleceń pokontrolnych. "Nie ma tu dowolności po stronie kuratora, tylko uściślenie nadzoru pedagogicznego" - przekonywał Czarnek (znów przekłamanie, o czym pisaliśmy m.in. tutaj).

Na koniec Czarnek stwierdził, że była to "bardzo dobra i merytoryczna rozmowa".

"Nie widziałbym tu od razu jakiegoś zasadniczego sprzeciwu czy konfliktu. Przeanalizujemy ją bez żadnych uprzedzeń czy wstępnych założeń, taką, jaka trafi do nas z parlamentu" - przekonywał Paweł Szrot. Szefowa kancelarii prezydenta Grażyna Ignaczak-Bandych komentowała z kolei: "Ta ustawa dotyczy pracowników systemu oświaty, nauczycieli i dyrektorów, i wymaga na pewno w kilku kwestiach poważnej rozmowy".

Wieczorem anonimowy informator Onetu twierdził, że spotkanie "przechyliło szalę na korzyść podpisania umowy".

Konferencja Lewicy i ZNP

Kilka godzin przed rozmową szefa MEiN z parą prezydencką, konferencję przed Pałacem Prezydenckim zorganizowały/li posłanka Lewicy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, wiceprzewodnicząca Nowej Lewicy Paulina Piechna-Więckiewicz oraz prezes ZNP Sławomir Broniarz.

Dziemianowicz-Bąk apelowała o spotkanie prezydenta Dudy z przedstawicielami/kami opozycji oraz z dyrektorami, związkowcami, nauczycielami i rodzicami:

Sławomir Broniarz przypomniał, że od 2021 roku ZNP trzykrotnie występował do prezydenta o spotkanie - bezskutecznie.

"To lekceważenie głosu opinii publicznej, głosu nauczycielskiego, a także rodziców i organizacji pozarządowych. Mam wrażenie, że wiedza na temat założeń Lex Czarnek jest znikoma, bądź bardzo jednostronna. Ustawę Lex Czarnek należy czytać wspólnie z propozycjami Lex Wójcik [kara więzienia dla dyrektorów nawet do 8 lat - przyp. red.] oraz ze zmianami w podstawie programowej i pojawieniem się nowego przedmiotu »Historia i Teraźniejszość«".

Paulina Piechna-Więckiewicz dodała: "Jestem tu jako samorządowczyni z 12-letnim stażem, ale przede jako wszystkim mama 12-letniej Ani oraz 10-letniej Karoliny. Chciałabym, żeby organizacje społeczne w szkole moich dzieci opowiadały np. o przemocy wobec kobiet, o edukacji seksualnej, o różnorodności, o tym, że każdemu człowiekowi należny jest szacunek.

Na koniec Dziemianowicz-Bąk stwierdziła, że tak długo jak Lex Czarnek nie jest obowiązującym prawem, jest nadzieja dla polskiej edukacji. "Polską szkołę trzeba ratować przed zamordyzmem i zakusami Przemysława Czarnka. Prezydent Duda ma natomiast w rękach ten ratunek. Dlatego apelujemy o spotkanie i wysłuchanie argumentów, których prezydent od ministra Czarnka z całą pewnością nie usłyszy".

Prezydentowa spotkała się z opozycją

24 stycznia posłanki Koalicji Obywatelskiej spotkały się z Agatą Kornhauser-Dudą, by porozmawiać o Lex Czarnek. Przedstawiły prezydentowej zagrożenia, jakie niesie ze sobą ustawa. "Dzień przed naszym spotkaniem Pierwsza Dama miała gorącą dyskusję z prezydentem na temat tej ustawy" - relacjonowała OKO.press posłanka Kinga Gajewska.

Agata Kornhauser-Duda unikała do tej pory zabierania głosu w sprawach publicznych. Nie odpowiedziała np. na list dawnych koleżanek (i kolegów) wysłany do niej w czasie nauczycielskiego strajku w kwietniu 2019 roku. Z relacji posłanek wynikało, że teraz prezydentową zaniepokoiły pomysły ministra Czarnka.

Posłanka Gajewska podkreśliła, że Agata Kornhauser-Duda była zainteresowana przepisami zawartymi w ustawie. Przyznała, że sama miała wątpliwości. Ale kiedy wysłuchała posłanek i dokładnie zapoznała się z treścią ustawy, była zaskoczona skalą wprowadzanych zmian:

Gajewska zwróciła uwagę, że Lex Czarnek jest sprzeczne z przedstawioną jeszcze w 2020 roku przez prezydenta ustawą, zwiększającą w zasadniczym stopniu rolę w rodziców w decydowaniu o zajęciach pozalekcyjnych. Kornhauser-Duda podczas rozmowy miała kilkakrotnie odnosić się do tego projektu.

Mowa o projekcie Dudy, który trafił do sejmowej zamrażarki. Zgodnie z nim, dyrektor/dyrektorka miałaby każdą ofertę organizacji społecznej poddawać pod referendum wśród wszystkich rodziców, informując szczegółowo o celu i przebiegu zajęć w rozsyłanym każdej rodzinie „prospekcie”. Projekt, choć pełen wad, rzeczywiście realizowałby to, co Czarnek deklaruje, ale czego w jego ustawie tak naprawdę nie ma - czyli zwiększenia roli rodziców.

„Najważniejszym efektem tej rozmowy jest zapewnienie prezydentowej, że przekaże mężowi informacje, które od nas otrzymała. Tym samym prezydent będzie w pełni świadomy, czego dotyczy Lex Czarnek” – mówiła OKO.press posłanka Krystyna Szumilas, która również uczestniczyła w spotkaniu – „To, że nasze wątpliwości co do ustawy są zbieżne z wątpliwościami pierwszej damy, to już duży krok w dobrym kierunku”.

Co zrobi Duda? Sporo

Mimo że szef MEiN bagatelizował spotkanie posłanek z prezydentową, to obóz władzy obawia się, że pierwsza dama może wpłynąć na decyzję Dudy o zawetowaniu ustawy. Tak wynika z anonimowych źródeł "Wyborczej" w szeregach partii rządzącej: "Pytanie, czy dla prezydenta ważniejszy będzie spokój w domu, czy brak zawieruchy w naszym obozie" - mówił dziennikowi polityk PiS.

Fakt, że prezydentowa - po raz pierwszy - zaangażowała się w sprawę konkretnej ustawy może wskazywać, że prezydent nie chce ustawy podpisać. Gdyby ją podpisał, podważyłby wiarygodność pierwszej damy. A jest oczywiste, że spotkanie Agaty Kornhauser-Dudy z posłankami KO odbyło się w porozumieniu z Andrzejem Dudą.

Istnieje też jeszcze inna opcja niż weto - Duda może skierować nowelizację Czarnka do TK, argumentując, że narusza art. 48 Konstytucji. Zwłaszcza, że własny projekt prezydenta kładł nacisk na to, by rodzice podejmowali decyzję o zajęciach dodatkowych swoich dzieci, a Czarnek forsuje coś zupełnie przeciwnego.

Czas pokaże, czy Andrzej Duda zaskoczy wszystkich, tak jak w przypadku zawetowania Lex TVN, czy jego głos protestu przeciwko uderzeniu w TVN i jej amerykańskiego właściciela był ostatnim przejawem prezydenckiej niezależności.