„Policja bezprawnie zatrzymała posłankę”. Gajewska zawiadomiła prokuraturę

Posłanka Kinga Gajewska i jej pełnomocnik Jacek Dubois zawiadomili 21 września 2023 roku prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez funkcjonariuszy policji. Chodzi o wydarzenia z 19 września. Podczas protestu w trakcie spotkania z Mateuszem Morawieckim policjanci zatrzymali Gajewską i wepchnęli ją siłą do radiowozu.

Gajewska stawia funkcjonariuszom cztery zarzuty. Są to:

• przekroczenie uprawnień poprzez bezzasadne i nielegalne zatrzymanie posłanki,
• niedopełnienie obowiązków,
• bezprawne pozbawienie posłanki wolności,
• naruszenie nietykalności cielesnej posłanki.

Pełnomocnik posłanki podkreśla, że nie tylko działała ona w ramach swoich obowiązków poselskich, ale korzystała z praw konstytucyjnych, jakie ma każda obywatelka. I policja nie miała żadnych podstaw, żeby ją zatrzymywać.

Jakie przepisy mogli złamać policjanci – szczegółowo wyjaśniamy poniżej.

Zapytaliśmy Jacka Dubois, czy spodziewa się, że prokuratura będzie starała się szybko przeprowadzić tę sprawę. „Żadne rozstrzygnięcie nie zapadnie do wyborów” – uważa pełnomocnik Kingi Gajewskiej.

Zawiadomienie o podejrzeniu przekroczenia uprawnień złożył też szef klubu parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej Borys Budka. O zbadanie sprawy zwrócił się również do komendanta stołecznego policji zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk.

„Kłamstwo policji”

Do zdarzeń w Otwocku doszło po godzinie 17:00, a już po godzinie 18:00 uczestnicy udostępniali w mediach społecznościowych nagrania z zatrzymania posłanki. Policja też zareagowała.

Pierwsze oświadczenie w tej sprawie stołeczna policja opublikowała na portalu społecznościowym X (dawniej Twitter) po godzinie 19:00. Policjanci „nie mieli świadomości, że mają do czynienia z Panią Poseł” – napisano w oświadczeniu.

Jeszcze tego samego wieczoru policja sama opublikowała nagrania. Widać na nich, że Gajewska nie mówi policjantom natychmiast, że jest posłanką. „Posłanka co najmniej dwukrotnie informuje, że jest posłanką. Informuje o tym też poseł Zalewski i współpracownicy Kingi Gajewskiej” – odpowiada mec. Dubois.

Gajewska nie pokazuje też od razu legitymacji. „Nie mogła pokazać legitymacji, bo była trzymana chwytami transportowymi. Nie miała możliwości, żeby to zrobić” – argumentuje mec. Dubois.

Odpowiedź na to pytanie chciałby znać również zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich. W piśmie, które wysłał do komendanta stołecznej policji, zwraca się o ustalenie, „dlaczego funkcjonariusze nie zweryfikowali na miejscu informacji o mandacie poselskim osoby, wobec której podejmowali interwencję, lecz zastosowali wobec niej środki przymusu bezpośredniego”.

Za co mogą odpowiedzieć policjanci

Jakie dokładnie zarzuty stawia policjantom Kinga Gajewska:

przekroczenie uprawnień (art. 231 § 1 k.k.)

„Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3” – brzmi ten przepis.

Policjanci mieli według pełnomocnika Gajewskiej przekroczyć uprawnienia poprzez zatrzymanie posłanki i zastosowanie wobec niej środków przymusu bezpośredniego.

Wiedzieli, że mają do czynienia z posłanką – twierdzi pełnomocnik.

O tym, że zatrzymują osobę z immunitetem informowała policjantów sama Gajewska, zgromadzone wokół osoby i poseł Paweł Zalewski. W oparciu o art. 105 Konstytucji nie można zatrzymać osoby chronionej immunitetem, jeśli popełniła wykroczenie.

Posłankę lub posła można zatrzymać, jeśli chodzi o „ujęcie na gorącym uczynku przestępstwa”. Jednak zatrzymując posłankę, policjant wyraźnie powiedział, że chodzi o wykroczenie z art. 51.

niedopełnienie obowiązku (art. 244 § 3 k.p.k.)

Obowiązek polega na sporządzeniu i podpisaniu protokołu zatrzymania. A Gajewska i jej pełnomocnik zarzucają Policji, że chciała ukryć dokonanie nielegalnego zatrzymania i takiego protokołu nie sporządziła.

Pełnomocnik twierdzi też, że policjanci uniemożliwiali posłance pokazanie legitymacji, trzymając ją za obie ręce.

pozbawienie wolności (art. 189 § 1 k.k.)

Funkcjonariusze złapali posłankę za obie ręce, siłą zaprowadzili do radiowozu, a później przetrzymywali ją w samochodzie przez kilka minut. Według pełnomocnika posłanki Gajewskiej jest to pozbawienie jej wolności.

naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza (art. 222 § 1 k.k.)

Policjanci trzymali posłankę za obie ręce, wbrew jej woli prowadzili ją do radiowozu, a następnie uniemożliwili jej wyjście.

Co się wydarzyło w Otwocku

Przypomnijmy: 19 września 2023 roku posłanka Kinga Gajewska z Platformy Obywatelskiej przyjechała do Otwocka na spotkanie premiera Mateusza Morawieckiego. Gajewska przez megafon wykrzykiwała: „Do Polski zostało wpuszczonych 250 tys. ludzi z Afryki i Azji, a nasze wizy były sprzedawane na straganach”.

Jeszcze tego samego dnia stołeczna policja sama opublikowała nagrania z tego zdarzenia. Widać na nich, jak funkcjonariusze podchodzą do posłanki, biorą ją pod ramiona i każą iść w stronę radiowozu.

Policjant przedstawia podstawę prawną: art. 51 kodeksu wykroczeń, czyli „zakłócanie spokoju lub wywołanie zgorszenia w miejscu publicznym”. Przepis brzmi:

„Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny”.

Mecenas Dubois twierdzi, że ten przepis nie miał zastosowania, bo posłanka brała udział w spontanicznym zgromadzeniu, korzystała z konstytucyjnych uprawnień.

Policjanci obłapiają posłankę

Najpóźniej po 30 sekundach od momentu, gdy podeszli do niej policjanci, Gajewska mówi: „Jestem posłem”. Na policyjnych nagraniach słychać też, jak mówi: „Proszę mnie nie szarpać”.

Na innych dostępnych nagraniach można usłyszeć, że ludzie wokół wielokrotnie krzyczą: „To jest posłanka!”, „Co wy robicie?!” Mówi to również obecny przy tych wydarzeniach inny parlamentarzysta – Paweł Zalewski z Polski 2050 Szymona Hołowni.

Na poniższym nagraniu słychać wyraźnie, jak Gajewska mówi: „Jestem posłem. Oświadczyłam to”. Po tych słowach funkcjonariusze nadal trzymają ją za ręce, popychają i ciągną. Ktoś krzyczy: „Posłanka Rzeczpospolitej Polskiej!”. Nawet po tych słowach nic się nie zmienia w zachowaniu policjantów.