Polska bez dzieci, Polska bez wizji – nasza wspaniała i ułomna transformacja [ROZMOWA]
Kosztem naszego kapitalistycznego sukcesu było stworzenie silnie konsumpcyjnej kultury, w której jest zaskakująco niewiele miejsca na dzieci. Ten sukces wygenerował problemy, których często nawet nie potrafimy dobrze nazwać, a co dopiero rozwiązać. – mówi ekonomista Piotr Koryś
„Pożegnanie z pańszczyzną. Historia gospodarcza Polski od rozbiorów do dziś" Piotra Korysia to książka, która syntetyzuje najnowsze dzieje Polski z punktu widzenia procesów gospodarczych i społecznych. Obejmuje kluczowy dla naszego kraju okres, w którym przeszliśmy od społeczeństwa szlacheckiego, utrzymującego się z pracy chłopów pańszczyźnianych do nowoczesnego społeczeństwa funkcjonującego w gospodarce rynkowej. Według naszego rozmówcy było to tak:
- Z pańszczyzną jako strukturą społeczną zakorzenioną w języku, kulturze, nawyku żegnaliśmy się bardzo długo, bo...
- ...PRL był państwem postfeudalnym i przynoszącym recydywę relacji pańszczyźnianych.
- Wykorzystaliśmy okno transformacji w najlepszy możliwy sposób, ale...
- ...konsekwencją powstania społeczeństwa konsumpcyjnego jest kryzys demograficzny.
- Nie wiemy też, jak uprawiać politykę, nie mamy pomysłów na długofalowy rozwój.
- Nie wiemy też, jak uprawiać politykę, nie mamy pomysłów na długofalowy rozwój.
Krzysztof Katkowski: Rzeczywiście pożegnaliśmy się z pańszczyzną?
Piotr Koryś: Polski tytuł nawiązuje do „Pożegnania z jałmużną" Gregory’ego Clarka. Uważa on, że istnieją instytucje, które wyznaczają przemiany cywilizacyjne. I jałmużna — a raczej odejście od jej modelu jako sposobu wspierania biednych — symbolizuje koniec pewnej epoki. Podobnie w Polsce: koniec pańszczyzny to koniec pewnego modelu cywilizacyjnego, zamknięcie rozdziału dawnej Polski i przejście do nowoczesności.
Oczywiście, jak to z instytucjami bywa, ich formalny koniec może być gwałtowny — i tak rzeczywiście było w Polsce, choć dość późno. Ale jeśli chodzi o instytucje nieformalne — jak powiedzieliby ekonomiści — czyli głębokie struktury społeczne zakorzenione w kulturze, języku, nawykach, to ten koniec trwa znacznie dłużej. W tym sensie mówię o długim pożegnaniu z pańszczyzną.
Krzysztof Katkowski (ur. 2001) – socjolog, tłumacz, dziennikarz, poeta. Absolwent Universitat Pompeu Fabra w Barcelonie i Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracuje z OKO.press, „Kulturą Liberalną”, „Dziennikiem Gazeta Prawna” i „Semanario Brecha”. Jego teksty publikowały m.in. „la diaria”, „Gazeta Wyborcza”, „The Guardian” „Jacobin”, , „Kapitàl noviny”, „Polityka”, „El Salto” czy CTXT.es.
Krzysztof Katkowski (ur. 2001) – socjolog, tłumacz, dziennikarz, poeta. Absolwent Universitat Pompeu Fabra w Barcelonie i Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracuje z OKO.press, „Kulturą Liberalną”, „Dziennikiem Gazeta Prawna” i „Semanario Brecha”. Jego teksty publikowały m.in. „la diaria”, „Gazeta Wyborcza”, „The Guardian” „Jacobin”, , „Kapitàl noviny”, „Polityka”, „El Salto” czy CTXT.es.
Komentarze