60 groszy od butelki piwa? Protest pod KPRM w sprawie asystencji z ministrami i Matkami Pingwinów

“Taki ma być nowy standard” – mówi Krasoń, który jest też wiceministrem polityki społecznej. Rozmawialiśmy z nim pod KPRM podczas protestu obywatelskiego nowego typu.

Ministrowie na proteście

Na proteście w sprawie ustawy o asystencji, którą wielu obiecywało, a nikt nie wprowadził – pod siedzibą rządu, przypomnijmy – była trójka ministrów obecnego rządu (ministra ds. równości Katarzyna Kotula, ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego Adriana Porowska i właśnie min. Krasoń). Był też jeden były minister (Paweł Wdówik, poprzednik Krasonia w rządzie PiS).

Byli twórcy serialu „Matki Pingwinów” (który recenzent „New York Timesa” zaliczył właśnie do seriali wartych obejrzenia w 2024 roku).

Widać ich na głównym zdjęciu: to Michał, jego mama i mama serialowa Magdalena Różczka. Fot. Agata Kubis

Było też kilkunastu dziennikarzy z dużych mediów – od lewa do prawa. Co jeszcze niedawno było nie do pomyślenia.

W roli głównej wystąpiły zaś osoby z niepełnosprawnościami, ich asystenci i sojusznicy

Przyjechali pod Kancelarię Premiera przedstawiciele organizacji wspierających osoby z niepełnosprawnościami z całej Polski, przyjaciele osób z niepełnosprawnościami. Samych osób z niepełnosprawnością było mniej, niż by wypadało – ale niby jak mieli stawić się na protest, skoro nie mają asystentów?

Wszystkich protestujących było dobrze ponad setka. Solidarnie marzli przed siedzibą KPRM dwie godziny. Zbierali podpisy pod petycją, by prace nad ustawą o asystencji przyspieszyć i uchwalić ją do końca lutego. A dziennikarze zbierali wypowiedzi i rejestrowali świadectwa.

Organizatorom udało się ściągnąć uwagę mediów nie tylko dzięki obecności twórców niezwykle popularnego serialu, ale także dzięki hasłu: „Akcyza z piwa na asystencję”

Olga Legosz, autorka pomysłu: "Alkohol zawarty w piwie obłożony jest akcyzą niższą niż alkohol w innych napojach. Mówi pan, że produkcja piwa jest droższa? Może – ale akcyza za paliwo do samochodów, których produkcja jest droga, jest taka sama jak do tych tańszych. A wie pan, że w Polsce dziennie wypija się 16 mln butelek piwa.

W poszukiwaniu zaginionego projektu

Protest odbył się w Międzynarodowym Dniu Praw Osób z Niepełnosprawnościami. Dotyczył ustawy o asystencji obywatelskiej, którą obiecywał już prezydent Duda, a obecna koalicja wpisała do programu.

Obowiązek wsparcia osób z niepełnosprawnościami obciąża rodziny. Czasem udaje się znaleźć pomoc w ramach programów projektowych: jeśli są pieniądze, asystent jest. Projekt się kończy, człowiek zostaje bez wsparcia.

Polacy traktują to jako rzecz oczywistą, tymczasem w ten sposób Polska otwarcie lamie przyjęte przez siebie zobowiązanie do zapewnienia każdemu prawa do niezależnego życia. Zapisane to jest w konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, którą Rzeczpospolita ratyfikowała

Czy wy rozumiecie, co to znaczy? Nie wiedzieć, czy będziesz mógł wstać, ubrać się, umyć. Bo do tego potrzebna jest pomoc. Do tego, żeby niezależnie funkcjonować, potrzebna jest pomoc – pytali dziennikarzy Wojtek Sawicki i Waldemar Różanowski. Obaj poruszają się na wózku.

Czy wy rozumiecie, co to znaczy? Być wyłącznie matką dwóch dorosłych osób z niepełnosprawnością. Być z nimi zrośniętą, bez żadnej szansy na jakąkolwiek inną aktywność – pytała pisarka Agnieszka Szpila.

Czy wy rozumiecie, co to znaczy? Szanowni Państwo, którzy siedzieliście przed telewizorami i oglądaliście „Matki Pingwinów” – poprzyjcie nas. Bez was o się nie uda – mówiła Renata Orłowska.

„Musimy na to mieć”

”Rozmawialiśmy o źródłach finansowania” – wyjaśniał Krasoń. Jak mówi, te się znalazły, więc na razie nie trzeba zajmować się piwem. W piątek 29 listopada projekt został formalnie wpisany do rejestru prac rządu. Powinien być przyjęty przez parlament w I kwartale, a po podpisaniu przez prezydenta – wdrożony tak, by pierwsi asystenci osób z niepełnosprawnościami, finansowani z budżetu, zaczęli pracę w połowie 2026 r.

Protestujący z jednej strony nie mogli uwierzyć, że być może się udało. Że władza nie mówi już, że „ma ważniejsze sprawy”. Ale mówili ze smutkiem: ilu tego nie doczeka.

Oczywiście musiała paść ze strony mediów pytanie, ile to wszystko będzie kosztować. “Bardzo dużo, ale wszystko to mamy” – powtórzył Krasoń.

Więcej min. Krasoń mówił o tym w rozmowie z OKO.press:

Wygląda na to, że w ekipie rządowej doszło do głębokiego przewartościowania i zwrotu w myśleniu. A przynajmniej rządzący już wiedzą, że postulatu wprowadzenia asystencji nie można lekceważyć. Bo jej brak rodzi społeczne lęki i brak poczucia bezpieczeństwa (“Co będzie ze mną, jeśli...”). A hasło bezpieczeństwa jest ważne dla rządzących.

Min. Porowska na proteście: “Słyszymy głos społeczeństwa obywatelskiego, by tę ustawę szybko wdrożyć. Rozumiemy to. Ten projekt zmieni życie osób z niepełnosprawnościami".

O asystencji min. Krasoń mówi jako o nowej gałęzi gospodarki, dającej zatrudnienie i jednocześnie uwalniającej potencjał tych, którzy bez pomocy skazani byliby tylko na egzystencję na zasiłkach. A mogą pracować.

Gospodarka w starzejącym się społeczeństwie też może się załamać pod ciężarem obecnego systemu. Takiego, w którym obowiązek opieki i wsparcia zwalany jest na rodziny osób z niepełnosprawnościami. Przez co nie mają szans na inne role społeczne i zawodowe.

To nie jest gospodarka. To są ludzie

Krasoń mówił o uwalnianiu potencjału ludzi (“asystencja osobista to najlepsza inwestycja”). Ale zebrani mówili też o cywilizacyjnych standardach: nie każdy będzie mógł pracować. Ale każdy ma takie same prawa, wywodzone z tej samej Konstytucji i prawa międzynarodowego, które Polska zobowiązała się przestrzegać.

Agnieszka Szpila: Nauczmy się w końcu, że cywilizacja nie polega na tym, że mamy czyste toalety przy autostradach. Cywilizacja to asystencja.

Małgorzata Szumowska, organizatorka protestu: Skończmy tym niewolniczym systemem, w których osoba z niepełnosprawnością jest sprowadzona do niepełnosprawności, a opiekun – jest tylko opiekunem.

Z Szumowską rozmawialiśmy o proteście i o serialu:

Monika Zima-Pariaszewska, Polskie Stowarzyszenie Osób z niepełnosprawnością Intelektualną: – Asystencja osobista to nie jest wymysł. To jest zagwarantowane w prawie. Tyle że nie realizowane. Nie wolno myśleć o prawach osób w kategoriach zasiłków.