„Ciche zabójstwa” w Gazie – wstrząsający raport Lekarzy bez Granic

Przez pierwszych kilka miesięcy wojny Izrael wzywał mieszkańców Gazy, by uciekali na południe Strefy. Tam miało być bezpiecznie – choć i na tym obszarze często spadały bomby, ginęły dziesiątki osób. Teraz, gdy w Rafah jest według agencji UNRWA stłoczonych aż 1,4 mln uchodźców, Izrael rozpoczął ofensywę i przejął kontrolę nad przejściem granicznym z Egiptem, przez które przechodzi pomoc humanitarna.

„Dotychczasowe operacje wojskowe już teraz prowadzą do śmierci setek cywilów, a zdziesiątkowany system opieki zdrowotnej i nieludzkie warunki życia — do tak zwanych »cichych zabójstw«” – ostrzegali 6 maja Lekarze bez Granic. To międzynarodowa organizacja, która stara się ratować zdrowie i życie Palestyńczyków.

„Ciche zabójstwa”

Raport przygotowany tuż przed rozpoczęciem ofensywy opisuje koszmar, w jakim żyją uchodźcy i stali mieszkańcy.

• System opieki zdrowotnej w Strefie Gazy został prawie całkowicie zdewastowany. Przygniatająca większość szpitali nie działa od miesięcy, wiele zostało zbombardowanych, totalnie zrujnowanych, niektóre działają w ograniczonym zakresie.
• Te działające są potężnie przeciążone. W dwóch ośrodkach MSF w okolicach Al-Shaboura i Al-Mawasi zespoły przyjmują średnio 5 tysięcy pacjentów tygodniowo. Wiele osób z urazami po bombardowaniach wymaga natychmiastowej pomocy. Kobiety w ciąży z powikłaniami i osoby przewlekle chore często nie mogą otrzymać niezbędnej pomocy. Pacjenci nie dostają potrzebnych im leków, nie są poddawani terapiom.
• W szpitalu El-Emirati przyjmowanych jest blisko 100 porodów dziennie – pięć razy więcej niż przed wojną. To nadal za mało, bo ciężarne kobiety głodują i rodzą dzieci na ulicach.
• Chorzy na nadciśnienie, cukrzycę, astmę, epilepsję, nowotwory szukają bezskutecznie leczenia niedostępnego już w placówkach ochrony zdrowia. „Kiedy ich stan się pogarsza i wymagają specjalistycznych leków lub sprzętu coraz trudniej dostępnych w Gazie — niewiele można dla nich zrobić. Wiele skierowań na dalsze leczenie w Strefie Gazy jest obecnie opóźnionych lub po prostu niemożliwych do zrealizowania” – czytamy w raporcie Lekarzy.
• „Ludzie nie mają co jeść, brakuje wody do picia i środków higieny, a śmieci i ścieki gromadzą się na ulicach. W takich warunkach żyje dziś ponad milion osób – mężczyzn, kobiet i dzieci – przymusowo wysiedlonych z północnej części Strefy Gazy" – alarmuje Draginja Nadaždin, szefowa polskiego oddziału MSF.
• Z głodem zmaga się większość mieszkańców Gazy, także tych najbardziej wrażliwych – dzieci. Tylko od stycznia do marca 2024 roku zespoły MSF leczyły 216 dzieci poniżej piątego roku życia z powodu ostrego niedożywienia – stanu, który prawie nie występował w Gazie przed obecnym konfliktem.
• Biegunki, żółtaczka, choroby dróg oddechowych są masowe, co jest efektem fatalnych warunków życia. W ciągu ostatnich trzech miesięcy 2023 roku liczba przypadków chorób biegunkowych wśród dzieci poniżej piątego roku życia była 25 razy wyższa niż w tym samym okresie w 2022 roku. Rośnie liczba podejrzeń o zapalenie wątroby typu A.
• Większość pacjentów przybywających do klinik Lekarzy bez Granic ma objawy związane z lękiem i stresem, w tym stany psychosomatyczne i depresyjne. Ogólnie rzecz biorąc zdrowie psychiczne ludności Gazy, w tym personelu medycznego, jest „w strzępach” – informuje raport. Niektóre osoby opiekujące się bliskimi z poważnymi zaburzeniami psychicznymi uciekają się do podawania nadmiernej ilości leków uspokajających. By zapewnić im poczucie bezpieczeństwa i zapobiec agresji wobec siebie czy innych.

Mari-Carmen Viñoles, szefowa programów ratunkowych Lekarzy bez Granic, pyta: „Ile dzieci zmarło na zapalenie płuc w przeciążonych szpitalach? Ile niemowląt zmarło z powodu chorób, którym można było zapobiec? Ilu pacjentów chorujących na cukrzycę pozostaje bez leczenia? Ilu ludzi nie może poddać się dializie nerek, bo szpitale są atakowane?”. I dodaje: „Są to ciche zabójstwa, o których nie informuje się w całym tym chaosie”.

„Czują się, jakby nie byli już częścią ludzkości”

O tym, jak wygląda sytuacja na południu Strefy Gazy, mówią pracownicy i współpracownicy MSF.

Dr Audrey McMahon – psychiatra dziecięcy – spędziła 14 miesięcy w Strefie i na Zachodnim Brzegu. Ostatnio udzieliła telewizji CBS wywiadu, w którym m.in. pokazuje rysunki, jakie tam malują dzieci. Widać na nich zakrwawionych, martwych ludzi leżących w gruzach, z nogami, rękami, innymi częściami ciała rozerwanymi na strzępy. Tak dzieci widzą swój świat. „Są przerażone. Pytają mnie: »Czemu straciłem swój świat i wszystko?«”.

„Wiele dzieci przestało mówić po tym, jak straciły członków rodziny, a same zostały wyciągnięte z ruin budynku po bombardowaniach. Wiele z tych milczących dzieci przechodzi do fazy krzyku, płaczu, rozpaczania. „Trudno nawet na to patrzeć” – mówi McMahon. I kończy: „Powinniśmy się wstydzić tego, co tam się dzieje. Nie powinniśmy do tego dopuścić”.

Doktor McMahon dostała niedawno od współpracownika MSF w Gazie informację: „Czuję się zagubiony. Nie mam domu. Mój dom i moje miasto zostały zniszczone. Każde miejsce, z którego mam wspomnienia, zostało zniszczone. Tak jakby nigdy mnie nie było. Zostaliśmy unicestwieni. Nasza przeszłość została wymazana, a przyszłość zniszczona. (…) Nasze cierpienie jest transmitowane na żywo, ale świat patrzy w milczeniu. Zostaliśmy porzuceni”.

Wiele osób z zespołów MSF działających nadal tam na miejscu cierpi na bezsenność. Nadal przychodzą rano do pracy albo zostają na noc w szpitalu. „Aby pracować. By innych ratować przed śmiercią. Choć nie są już w stanie – warunki, w jakich personel medyczny obecnie pracuje, są nieludzkie”.

Lekarzom i personelowi medycznemu, który był szkolony, by znosić trudne obrazy i doświadczenia, coraz ciężej patrzeć na ludzi bez kończyn, rozszarpane bombami ciała dzieci, kobiety i mężczyzn odczuwających ostry ból, np. podczas amputacji bez znieczulenia.

Czarny scenariusz dla Gazy

Lekarze bez Granic działają obecnie w trzech szpitalach w Strefie Gazy: Al-Aksa, indonezyjskim szpitalu polowym w Rafah i szpitalu położniczym El-Emirati, a także w trzech placówkach opieki zdrowotnej: w Al-Shaboura i Al-Mawasi oraz w Rafah. Jednak „systematyczne oblężenia i nakazy ewakuacji różnych szpitali spychają działania na coraz mniejszy obszar i ograniczają zdolność do reagowania na potrzeby ludzi” – zaznacza MSF.

Aurélie Godard, koordynatorka zespołu medycznego Lekarzy bez Granic w Gazie przewiduje, że ofensywa „zniszczy ledwo działający dziś system opieki zdrowotnej”. Tak się stało na północy Strefy Gazy, gdzie kolejne szpitale zostały zniszczone.

„Zaczęliśmy wypisywać pacjentów Indonezyjskiego Szpitala Polowego w Rafah, tych, którzy mogą chodzić, ponieważ przygotowujemy się do możliwej ewakuacji” – informuje koordynatorka.

Draginja Nadaždin mówi o uderzeniu izraelskiej armii na Rafah jako o „czarnym scenariuszu”. „Rafah było ostatnim miejscem, w którym schronienia szukała ciągle przepędzana działaniami wojennymi ludność cywilna” – podkreśla.

Atak na Rafah może spowodować „krwawą łaźnię i głód”

Międzynarodowa społeczność reaguje podobnie – krytyka wobec Izraela i apele o zawieszenie broni płyną zewsząd.

Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych António Guterres niedawno na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ mówił, że w Gazie „izraelskie operacje wojskowe stworzyły humanitarne piekło. A izraelska operacja w Rafah pogorszyłaby tę katastrofę humanitarną”

Dodał, że ewentualny atak będzie „strategicznym błędem, katastrofą polityczną i koszmarem humanitarnym”.

„The Guardian” pisze o ostrzeżeniach organizacji pomocowych działających w Gazie. „Atak na Rafah może spowodować »krwawą łaźnię« i głód”.

Dotychczas pomoc humanitarna do Gazy była dostarczana przez przejścia graniczne z Egiptem. 6 maja Izrael zamknął wszystkie przejścia, w tym także przejście w Rafah. UNWRA przewiduje, że to wywoła głód. Większy niż obecnie w Gazie.

Oficjele EU też ostrzegają: ofensywa Izraela na Rafah będzie miała katastrofalne konsekwencje.

Al-Jazeera – katarska stacja, która ma prawdopodobnie najwięcej reporterów na miejscu, pokazuje tłumy przerażonych Palestyńczyków próbujących uciec z Rafah. CNN też publikuje materiały pokazujące strach i desperację zamkniętych w pułapce cywilów.

USA wstrzymały właśnie większą dostawę sprzętu wojskowego do Izraela w obawie, że zostanie on użyty podczas inwazji w Rafah. Przez Stany Zjednoczone przetaczają się masowe propalestyńskie i antyizraelskie protesty, głównie studentów. Podobne demonstracje odbywają się w wielu krajach Zachodu: Wielkiej Brytanii, Australii, Francji, Kanadzie…W Warszawie kolejny protest jest zapowiedziany w najbliższą niedzielę.

Rząd RPA ostro krytykuje Izrael. I przypomina, że po ich wniosku, w styczniu br. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości uznał za „prawdopodobne”, że Izrael dopuścił się czynów naruszających Konwencję o ludobójstwie. W tymczasowym postanowieniu wydanym przez prezes sądu Joan Donoghue sąd stwierdził, że Izrael musi zapewnić „ze skutkiem natychmiastowym”, że jego siły zbrojne nie popełnią żadnego z czynów zabronionych przez konwencję.

Izrael nie dostosował się do tego orzeczenia.

Zabicie przez armię Izraela, w umyślnym ataku, 7 pracowników World Central Kitchen – NGO-su, który dokarmia głodujących cywilów Palestyny, wywołało potężną falę krytyki na świecie pod adresem Izraela. Także ze strony największego sojusznika tego kraju – USA. I zostało uznane za „zbrodnię wojenną”.

AKTUALIZACJA

MSF informuje, iż po ewakuacji szpitala Europejskiego Al-Najjar, Lekarze bez Granic zawiesili do odwołania działania w klinice Al-Shaboura. W kwietniu organizacja zapewniła w niej ponad 8 tys. konsultacji, a tylko w ostatnim tygodniu –lekarze założyli 350 opatrunków.

– Konieczność zawieszenia działań ośrodka medycznego (…) jest katastrofalna w skutkach – komentuje Paulo Milanesio, koordynator działań natychmiastowych w Rafah.

MSF informuje też, iż 8 maja organizacja przekazała Ministerstwu Zdrowia Palestyny swoje działania z zakresu opieki położniczej w szpitalu El Emirati i przeniosła personel do szpitala Nassera, aby zapewniać opiekę okołoporodową w bezpieczniejszym miejscu.

Mieszkańcy i mieszkanki Strefy Gazy potrzebują pomocy natychmiast i będą jej potrzebowali jeszcze przez długi czas, bez względu na rozwój sytuacji. W serwisie Pomagam.pl trwa zbiórka pieniędzy na rzecz działań Lekarzy bez Granic w Strefie Gazy oraz regionie – https://pomagam.pl/strefa-gazy