Sąd: autorzy podstaw programowych mają wpływ na przyszłość kraju i narodu. Kiedy poznamy ich nazwiska?

27 lipca 2018 roku Naczelny Sąd Administracyjny opublikował uzasadnienie do wyroku z 21 czerwca, w którym oddalił skargę kasacyjną Ministerstwa Edukacji Narodowej na wyrok WSA, który we wrześniu 2017

Tuż po ogłoszeniu czerwcowego wyroku minister Anna Zalewska zapytana przez dziennikarzy czy faktycznie poznamy ekspertów ministerstwa odpowiedziała: "Jestem legalistką". W rozmowie z RMF.FM doprecyzowała, że dojdzie do tego "kiedy otrzymamy wyrok i uzasadnienie. (...) Nie tylko tworzę prawo, ale też go przestrzegam. Za tydzień, dwa opublikuję autorów podstaw programowych".

Teraz już nic nie stoi na przeszkodzie, by ministerstwo odkryło karty.

NSA: autorzy mieli wpływ na przyszłość kraj i narodu

Minister Zalewska nie chciała ujawnić nazwisk 170 autorów podstaw programowych twierdząc, że chroni ich prywatność. Przekonywała, że mimo, iż ekspertów wiążą z MEN umowy cywilnoprawne - opiewające na 825 tys. zł - to mieli oni "znikomy wpływ na kształt podstaw". I właśnie dlatego ich imiona i nazwiska nie podlegają pod ustawę o dostępie do informacji publicznej.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 czerwca podtrzymał stanowisko WSA stwierdzając, że osoby, które tworzyły podstawy programowe "miały wpływ na decyzje o charakterze ogólnospołecznym i to o wymiarze szczególnym".

I dalej: "Jak to bowiem stwierdził Sąd pierwszej instancji nie trzeba bowiem nikogo przekonywać o tym, że to, w jaki sposób ukształtuje się i wychowa dzieci, będzie miało niebagatelny wpływ na przyszłość kraju i narodu.

W uzasadnieniu skarżonej decyzji organ [MEN-red.] sam przyznał, że osoby będące obiektem zainteresowania wnioskodawcy, sporządziły część założeń podstawy programowej. To świadczy o tym, że osoby których dotyczy wniosek Fundacji [red. strona skarżąca - Fundacja Przestrzeń dla Edukacji], miały (choćby minimalny) wpływ na kształtowanie sprawy publicznej jaką jest przygotowywanie założeń do podstawy programowej".

Kto ma prawo do prywatności?

Po wyroku sądu pierwszej instancji minister Anna Zalewska powiedziała, że z szacunku do pracy i w „obawie przed linczem” MEN nie zamierza powiedzieć kto tworzył nowe wytyczne dla polskich szkół. Według Zalewskiej ci, których nazwiska poznała opinia publiczna, mieli i miały „medialne kłopoty”, „borykali się z emocjami dziennikarzy” i do dziś odczuwają bolesne skutki ujawnienia danych osobowych.

Jednak NSA nie wsparł argumentacji szefowej MEN. Stwierdził, że WSA słusznie uznał, że "w tej sprawie przy kolizji w prawa do informacji publicznej z prawem do ochrony danych osobowych, należy przyznać priorytet prawu do informacji publicznej zważywszy na to, że w ramach gospodarki rynkowej nie istnieje przymus zawierania umów z podmiotami publicznymi. Dlatego osoby, które wyraziły zgodę na udział w pracach "zespołów" i zawierając umowę cywilnoprawną z Ministrem Edukacji Narodowej

Jak to się zaczęło?

W październiku 2016 MEN ujawnił nazwiska ekspertów kierujących powołanymi przy ministerstwie zespołami, których zadaniem było przygotowanie nowych podstaw programowych. Nie podał jednak listy innych osób, które w tych zespołach pracują.

7 listopada 2016 Fundacja Przestrzeń dla Edukacji wystąpiła do MEN - w trybie dostępu do informacji publicznej - o podanie nazwisk ekspertów Zalewskiej. MEN prośbę zignorował. Dopiero skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (złożona 23 stycznia 2017) obudziła pracowników ministerstwa. W tym samym czasie dziennikarka Justyna Suchecka ("Gazeta Wyborcza") ujawniła, że ekspertom, których ukrywa minister Zalewska, wypłacono do tej pory aż 825 tys. zł.

Wadliwe w treści

Znajomość autorów podstaw – mimo deklarowanej niezależności MEN w korzystaniu z ich uwag – może pomóc zrozumieć, co zaważyło na treści samych podstaw. Tę argumentację również podtrzymał NSA w swoim wyroku. "Dane osobowe osób, z którymi Minister zawarł umowy, umożliwiają bowiem ocenę tego, czy realizację umowy organ powierzył osobom posiadającym odpowiednią wiedzę i umiejętności pozwalające na jej wykonanie, a sama umowa nie była w istocie zakamuflowanym sposobem nieuprawnionego przepływu środków publicznych do osób prywatnych" - stwierdził sąd.

Na drodze konsultacji podstawy programowe zostały skrytykowane aż przez 38 ekspertów i podmiotów związanych z oświatą.

Wśród nich ostro wypowiedzieli się m.in.:

• Rzecznik Praw Dziecka,
• Zespół Edukacji Elementarnej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN,
• Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów,
• Fundacja Przestrzeń dla Edukacji,
• Polskie Towarzystwo Matematyczne,
• Ruch Społeczny „Obywatele dla Demokracji”,
• Rada Dzieci i Młodzieży,
• Komitet Nauk o Literaturze PAN.

Wszyscy zgodnie podkreślali, że podstawy nie tylko są słabe merytorycznie, ale zawierają olbrzymią ilość błędów. Istotny jest też zwrot w samej metodyce nauczanie. Dziecko w myśl nowej podstawy zostało sprowadzone do roli posłusznego wykonawcy zadań. Ukrócono przestrzeń do samodzielnej debaty i analizy.

OKO.press pisało również, że podstawa programowa przygotowana przez MEN nie odpowiada na wyzwania XXI w., a dodatkowo jest silnie zideologizowana, zgodnie z konserwatywno-katolickim światopoglądem. Grozi edukacyjnym cofnięciem Polski o kilkadziesiąt lat i zaniechaniem kształcenia obywatela europejskiego państwa, jednostki samodzielnie myślącej, rozumiejącej świat współczesny i gotowej do świadomego uczestnictwa w życiu społecznym. A do tego jest fatalnie napisana i niedbale zredagowana.