Sellin: W sprawie wpływu człowieka na klimat „można się spierać”. Naukowcy wiedzą, że nie można

Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin udzielił wywiadu w porannym paśmie rozgłośni katolickich „Siódma9”. Prowadzący audycję zapytał go o nowopowstałe Ministerstwo ds. Klimatu. W odpowiedzi wiceminister zaczął dzielić się swoją wiedzą o globalnym ociepleniu.

Powołując się na swoje historyczne wykształcenie, próbował wyjaśnić sprawy, które zostały przez ekspertów wyjaśnione dawno temu. Z naukowym konsensusem wiceminister się nie zgadza, a kwestie związane ze zmianami klimatu nazywa „ideologicznymi”.

Naukowcy zgodni - człowiek jest winny

„To jest ważne wyzwanie cywilizacyjne" - stwierdził Sellin zapytany w rozmowie o ministerstwo klimatu, po czym dodał, że "abstrahuje od ideologicznych kwestii", ponieważ...

Sellin wpisuje się w całą serię ignoranckich stwierdzeń polityków prawicy. W plebiscycie na "Klimatyczną bzdurę roku 2018" (portalu Nauka o klimacie) zwyciężył prezydent Duda: "Używanie węgla i opieranie na nim bezpieczeństwa energetycznego nie stoi w sprzeczności z ochroną klimatu". Drugie miejsce zajął europoseł Ryszard Czarnecki: „W Wielki Czwartek na granicy Podkarpacia i Lubelszczyzny jest minus 6 stopni. Cóż, pozostaje ryczeć ze śmiechu nad globalnym ociepleniem”.

Tymczasem naukowcy w wielu publikacjach i badaniach udowodnili, że od czasów epoki przedindustrialnej temperatura na ziemi wzrosła już o 1 stopień Celsjusza. I będzie rosnąć nadal, jeśli kraje i wielkie przedsiębiorstwa nie zmienią swojej polityki i nie zaangażują się w walkę z kryzysem.

Według danych, do których odsyła portal Nauka o Klimacie, aż 97,5 procent klimatologów jest zgodnych, że za zmiany klimatu odpowiada człowiek. Badania na ten temat przeprowadziła dwójka naukowców z Uniwersytetu w Illinois w 2009 roku. Zapytali 3146 naukowców o to, czy uważają, że ludzkie działanie jest istotnym czynnikiem powodującym zmiany globalnych temperatur. 82 proc. naukowców odpowiedziało „tak”.

„Ale najbardziej interesujący był odsetek odpowiedzi w zestawieniu z doświadczeniem w naukach klimatycznych. Z naukowców, którzy nie byli klimatologami, 77 proc. odpowiedziało »tak«, tymczasem wśród klimatologów aktywnie publikujących prace naukowe dotyczące badań klimatu odsetek ten wyniósł 97,5 proc. W miarę jak rośnie poziom kompetencji w naukach klimatycznych, rośnie też odsetek naukowców uważających, że działania ludzi wywołują wzrost temperatury powierzchni Ziemi” – czytamy na portalu Nauka o Klimacie.

Mięso, transport i przemysł

Kilka dni temu aż 11 tysięcy naukowców z całego świata podpisało się pod raportem opublikowanym w czasopiśmie „BioScience”. Wśród głównych przyczyn ocieplania się klimatu wymieniają m.in. przemysłową hodowlę zwierząt, inwestycje i dopłaty do energii z paliw kopalnych, zwiększoną konsumpcję, częstsze loty samolotami oraz niszczenie ekosystemów. Czyli wszystko, co robi człowiek.

Jeśli te argumenty to za mało, można zacytować wnioski, jakie opublikowała Komisja Europejska: „Dwutlenek węgla jest gazem cieplarnianym najczęściej powstającym w wyniku działalności człowieka. To właśnie on w 63 proc. odpowiada za globalne ocieplenie spowodowane działalnością przemysłową. Jego stężenie w atmosferze jest obecnie o 40 proc. wyższe niż przed wybuchem rewolucji przemysłowej”.

KE wskazuje również, że CO2 i podtlenek azotu powstają w wyniku spalania paliw kopalnych, a do zmian klimatu przyczynia się też wylesianie oraz przemysłowa hodowla zwierząt, która odpowiada za około 18 proc. (niektóre źródła mówią o 14,5 proc.) antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych. Produkcja mięsa to jeden z największych czynników produkcji metanu – przez procesy trawienne zwierząt, a także przez rozkładanie się naturalnych nawozów, do atmosfery trafia rocznie 18 mln ton tego gazu.

Ale nie chodzi tylko o metan – pod hodowlę i uprawę pasz wycina się lasy, które dla ograniczania emisji gazów cieplarnianych są niezwykle ważne. Tymczasem spożycie mięsa rośnie – na całym świecie w ciągu ostatniej dekady wzrosło o 11 procent.

Spory udział w emisjach gazów cieplarnianych ma także transport – około 14 proc. emisji pochodzi właśnie z samochodów, pociągów, ciężarówek, autobusów i samolotów. „Samochody osobowe są głównym źródłem zanieczyszczeń, odpowiadając za 60,7 proc. wszystkich emisji CO2 z transportu drogowego w Europie” – podaje Parlament Europejski. Emisje z transportu, w przeciwieństwie do emisji z innych sektorów, wciąż rosną.

Oczywiście, zmiany klimatu zawsze były i zawsze będą – jednak to właśnie działalność człowieka przyczyniła się do tego, że postępują tak szybko, jak nigdy wcześniej. O wiele szybciej niż się spodziewano. W najnowszym raporcie „The Lancet Countdown” naukowcy przewidują, że jeśli nic się nie zmieni, za 70 lat na Ziemi będzie cieplej o 4 stopnie w stosunku do ery przedindustrialnej.

Wiceminister Sellin ma jednak dodatkowy argument, który ma udowodnić, że obecne ocieplanie się klimatu nie jest niczym wyjątkowym.

Średniowiecze nie tak gorące

To również zostało szczegółowo zbadane przez naukowców. Na przykład w 2009 roku, kiedy w magazynie „Science” grupa naukowców zrekonstruowała przestrzenny rozkład temperatur z ostatnich 1500 lat.

Na stworzonych przez nich mapach porównują temperatury z czasów tzw. Średniowiecznego Optimum Klimatycznego względem lat 1960-1990. Wynika z nich, że cieplej było jedynie w wyższych szerokościach półkuli północnej. Tymczasem na niemal każdym kontynencie przynajmniej kilka regionów w średniowieczu notowało znacznie niższe temperatury niż w XX wieku.

Autorzy badania porównali także średnią z lat 1960-1990 z latami 1998-2008. Na tej mapie cały świat jest zaznaczony na pomarańczowo lub czerwono – co oznacza wzrost temperatur o 0,1 do 1,4 stopnia Celsjusza.

Smog i zmiany klimatu

Jarosław Sellin po wytłumaczeniu swojego punktu widzenia na temat ocieplania się klimatu dodał jednym zdaniem:

Mówiąc o smogu w kontekście zmian klimatu, wiceminister pomylił dwa różne pojęcia. Nie jest pierwszym politykiem, który to robi - np. były minister środowiska Henryk Kowalczyk w liście do aktywistów Młodzieżowego Strajku Klimatycznego napisał: „(…) powzięliśmy odpowiednie kroki, aby uchronić planetę Ziemię przed negatywnymi skutkami ocieplenia klimatu. Ze strony rządu oraz resortu środowiska możecie liczyć na nasze wsparcie w tej słusznej i szczytnej idei lepszego jutra, lepszej przyszłości naszej planety. Przekazaliśmy jak do tej pory miliardy złotych na poprawę jakości powietrza”.

Trzeba więc wyjaśnić, że smog i zmiany klimatu to nie jest to samo. W wypadku smogu mówimy przede wszystkim o pyłach zawieszonych PM 2,5, PM 10, a także benzo[a]pirenie, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki i tlenku węgla. One działają nasze zdrowie tu i teraz. Powodują zwiększoną zachorowalność m.in. na astmę czy raka płuc.

Gazy cieplarniane, których nadmierne emisje prowadzą do ocieplania się klimatu, to przede wszystkim dwutlenek węgla i metan. Nie czujemy ich, otwierając okno czy wychodząc na spacer. CO2 w obecnych stężeniach nie wpływa bezpośrednio na zdrowie ani na samopoczucie człowieka. Działa dopiero pośrednio – przez jego emisje ociepla się klimat, co prowadzi do zjawisk niebezpiecznych dla zdrowia człowieka.

Jak podkreślają naukowcy w raporcie „The Lancet Countdown”, chodzi przede wszystkim o nadmierne ekspozycje na upały, zagrożenia płynące z ekstremalnych zjawisk pogodowych czy łatwiejsze rozprzestrzenianie się chorób takich jak np. denga.

Smog i zmiany klimatu mają jedno źródło – spalanie paliw kopalnych. Dlatego prowadząc odpowiednią politykę antysmogową, można w pewnym stopniu ograniczyć ocieplanie się klimatu. Ale należy pamiętać, że smog ma wymiar lokalny. Emisje gazów cieplarnianych są problemem globalnym. CO2 wyemitowane w Elektrowni Bełchatów przyczynia się do ocieplania klimatu na całym świecie, nie tylko nad Polską. Palenie w starych piecach w gminach pod Krakowem powoduje zaś smog – ale tylko w najbliższej okolicy.

Pod koniec wątku dotyczącego środowiska wiceminister dodał: „Dla mnie troska o naturę jest troską konserwatywną. Konserwatysta zawsze kochał piękno natury i o nie dbał, lewica nie ma na to monopolu”.

Na razie jednak, jak widać, konserwatysta zaprzecza naukowym faktom dotyczącym klimatu. A to zdecydowanie wyklucza troskę o środowisko.