Gowin, minister pseudonauki: Zdania naukowców o roli człowieka w globalnym ociepleniu są podzielone. Nie są

Wicepremier i minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin udzielił wywiadu Polskiej Agencji Prasowej. Pytany o kwestię kryzysu klimatycznego, wicepremier wykazał się kompromitującą niewiedzą.

Jako „największe globalne zagrożenie XXI wieku” wymienił Gowin masową migrację. Dopytywany o zmiany klimatyczne – które według naukowców będą jedną z najważniejszych przyczyn migracji milionów ludzi opuszczających tereny niezdatne do życia ze względu na brak wody i pożywienia, wicepremier (i minister nauki!) odpowiedział skompromitowanym pseudonaukowym argumentem.

Nie ma sporu, jest konsensus

Tymczasem naukowcy są właściwie jednomyślni, że to działalność człowieka – a konkretnie emisja do atmosfery miliardów ton dwutlenku węgla, który utrudnia wypromieniowanie energii naszej planety – stoi za rosnącą średnią temperaturą Ziemi. Stale rosnąca koncentracja CO2 w atmosferze działa jak gruba warstwa termoizolacji na elewacji domu. Z tą różnicą, że z domu możemy wyjść na chłodniejsze powietrze lub otworzyć okna.

Te 97 proc. to nie wynik jakiegoś głosowania, bo tak nauki się nie uprawia. To wartość wynikająca m.in. z analiz recenzowanych prac naukowych, powstałych na bazie obserwacji i modelowania komputerowego. Wyniki tworzą spójny obraz: od czasów rewolucji przemysłowej podgrzaliśmy Ziemię o ok. 1°C. Żeby uniknąć zagrożenia, wzrost powinien zostać ograniczony do ok. 1,5°C.

Niestety, na razie nie ma na to nadziei, a dezinformacja w rodzaju szerzonej przez ministra (nauki!) Gowina walnie przyczynia się do słabości polityki klimatycznej w Polsce i na świecie.

Naukowcy przewidzieli ocieplenie

Jak wiarygodne są badania klimatu – bez przerwy weryfikowane w procesie recenzowania prac naukowych przez publikacje typu „Nature” czy „Science”, a także w toku kolejnych, wykorzystujących nowocześniejsze metody badań - świadczy przypadek Jamesa Hansena.

W 1988 roku w wystąpieniu przed amerykańskim Senatem Hansen ostrzegł, że rosnąca koncentracja CO2 w atmosferze powoduje ocieplanie się klimatu. Po 30 latach naukowcy porównali przewidywania Hansena do zaobserwowanego ocieplenia - okazały się zaskakująco zbieżne. Pracę Hansena możecie przeczytać pod tym adresem, a krótkie omówienie jej znaczenia - w tym materiale wideo Uniwersytetu Yale.

Podważanie konsensusu ma miejsce przede wszystkim w przestrzeni pozanaukowej: w mediach społecznościowych, „demaskatorskich” filmikach na YouTube oraz – czego przykładem wywiad ministra (nauki!) Gowina – w mediach.

Głosy podziałów co do roli człowieka w zmianach klimatu docierają jednak do uszu ministra niczym krzyk rozpaczy zamrożonych embrionów. Rzecz w tym, że podział w tej akurat sprawie nie istnieje, o czym wiedzą nastoletni uczestnicy strajków klimatycznych, a nie wie minister (nauki!).

Ambicje ministra

Następnie PAP poprosiła, by minister odniósł się do stanowiska Polskiej Akademii Nauk ws. zmian klimatycznych. PAN – podobnie jak wszystkie inne liczące się organizacje naukowe na całym świecie – nie pozostawia wątpliwości co do przyczyn globalnego ocieplenia. Apeluje też o „szybką dekarbonizację wszystkich sektorów gospodarki”.

Dla ministra (nauki!) Gowina to jednak za mało.

To w najlepszym przypadku półprawda. Wymienione kraje nie należą do czołówki walki z kryzysem klimatycznym. Niemniej amerykańscy uczeni od lat należą do najlepszych badaczy zmian klimatycznych, a niektóre stany USA samodzielnie – nie oglądając się na antynaukową postawę prezydenta Trumpa – wcielają w życie plany dekarbonizacyjne.

Co do roli Europy – to prawda, że nasz kontynent emituje o wiele mniej CO2 niż Chiny (ale już ok. połowę więcej niż Indie, więc i tu Gowin się myli).

Poza tym nie należy lekceważyć ambicjonalnego czynnika światowej polityki. Zwłaszcza Chiny mogą chcieć zająć miejsce USA w polityce klimatycznej po tym, jak te ostatnie stały się pod rządami Trumpa krajem jawnie zaprzeczającym konsensusowi naukowemu.

Niedawny szczyt klimatyczny w Nowym Jorku pokazał, że podzielona w sprawie ambicji klimatycznych Europa podsuwa większym emitentom wygodny pretekst, by nie spieszyć się z redukcją emisji. Stąd znaczenie ambicji europejskich, wbrew temu, co twierdzi minister (nauki!) Gowin.

Opowiada starodawne dzieje, bohaterski wskrzesza czas

Na koniec wywiadu minister (nauki!) prezentuje całą serię nieprawd.

Cóż, w ostatnich czterech latach Polska nie ograniczyła emisji CO2. Przeciwnie, rosły one co roku. Co do skali emisji w ciągu ostatnich 30 lat to, owszem, wyniosła ona ponad 30 proc., ale wcale nie był to najlepszy wynik. Większe redukcje miały miejsce np. w Rumunii czy krajach bałtyckich.

Inna rzecz, że ponad 30-procentowa redukcja emisji w Polsce nie była efektem żadnej celowej polityki klimatycznej. Przystępując do protokołu z Kioto – historycznego porozumienia redukcyjnego z 1997 roku – Polska wynegocjowała rok 1988 jako ten, względem którego miały obniżać się nasze emisje. Nic dziwnego więc, że się obniżały: Polska gospodarka przeżyła załamanie po upadku komunizmu, a spadek emisji liczyliśmy w stosunku do ostatniego pełnego roku PRL, z całym jej przemysłem ciężkim i niekontrolowanym truciem atmosfery.

W międzyczasie latami bazowym dla nowych rund redukcji emisji stały się lata 1990 i 2005 (dla celów redukcji emisji do osiągnięcia w roku 2030). Ponadto Polska opiera się jak może zwiększonym ambicjom UE do roku 2050. Chwalenie się przypadkowym sukcesem z czasów pierwszych lat transformacji ma się więc do wyzwań XXI wieku jak bitwa pod Grunwaldem do wojny hybrydowej.

Ignorancja to nauka

Odpowiadając na pytanie PAP, co może powiedzieć „młodym ludziom, którzy zaangażowali się w protesty klimatyczne i domagają się zdecydowanych działań, aby powstrzymać zmiany klimatu?”, minister (nauki!) Gowin udzielił jeszcze jednej kuriozalnej odpowiedzi.

“Ważne jest, by w swoich działaniach opierać się na chłodnych racjach naukowych, nie ulegać ideologiom” – powiedział minister (nauki!).

W umyśle Gowina światowy konsensus naukowy jest więc ideologią. Natomiast zaprzeczanie mu – chłodną racją naukową. Czy na gmachu ministerstwa nauki należy zawiesić parafrazę Orwella „Ignorancja to nauka”?

30.09.2019: Pierwotnie w artykule błędnie podano, że Europa emituje mniej CO2 niż Indie. W rzeczywistości jest na odwrót, a więc i w tej kwestii Jarosław Gowin mija się z prawdą.

Niniejsza publikacja powstała dzięki współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie. Zawarte w niej poglądy i konkluzje wyrażają opinie autora i nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Fundacji im. Heinricha Bölla.