0:000:00

0:00

Prawa autorskie: Patryk Ogorzalek / Agencja GazetaPatryk Ogorzalek / A...

11 sierpnia, mniej niż dwa tygodnie po uroczystych obchodach rocznicy Powstania Warszawskiego, prezydent Andrzej Duda będzie patronował rocznicy powołania Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych - formacji wojskowej skrajnej prawicy, która nie uznawała rozkazów dowództwa Armii Krajowej oraz współpracowała z Niemcami.

Kiedy te dwa fakty przypomniał 1 sierpnia Mirosław Maciorowski w „Wyborczej”, wywołało to histeryczną reakcję prorządowych mediów. „Obrzydliwe, »GW« atakuje NSZ w rocznicę wybuchu PW za antykomunizm” - unosił się portal braci Karnowskich. (Przy okazji pisząc nieprawdę, bowiem nie chodziło o „antykomunizm”, tylko kolaborację z nazistami - a to zdecydowanie nie jest to samo.)

OKO.press zazwyczaj nie zajmuje się nawet najbardziej kłamliwymi i nikczemnymi produkcjami prorządowych mediów, robiąc wyjątek tylko dla „mediów narodowych”, finansowanych z naszych podatków. Na odsiecz kolaborantom z NSZ przyszedł jednak polityk - i przy okazji profesor historii - senator PiS Jan Żaryn. Nad jego słowami warto się pochylić.

Co mówi Żaryn o NSZ?

W wywiadzie dla „wPolityce” prof. Żaryn skarży się najpierw, że NSZ było źle traktowane w propagandzie PRL — która uznawała ich za kolaborantów i antysemitów (przypadkowo zgodnie z prawdą).

Gołego faktu wycofania się Brygady Świętokrzyskiej z Niemcami w 1945 roku prof. Żaryn nie może jednak zanegować. Próbuje więc go wytłumaczyć i umniejszyć jego wagę. Zacytujmy cały, obszerny fragment:

„Brygada Świętokrzyska podjęła w styczniu 1945 roku bardzo trudną decyzję o wycofaniu się na Zachód do gen. Andersa. W momencie, kiedy ruszył front sowiecki dla Brygady Świętokrzyskiej było oczywiste, że jeśli zostaną zagarnięci przez Sowietów, to spotka ich ten sam los, co oddziały Armii Krajowej w wyniku akcji »Burza«. Uznali, że w tej dramatycznej sytuacji należy spróbować przebić się przez wojska niemieckie na Zachód. Łatwo krytykować ten wybór w momencie, kiedy stoi się przy stole i popija herbatę (…) To przebicie nie było łatwe. Mimo że Niemcy przegrywali wojnę, to nie byli na tyle słabi, aby nie mogli aresztować oddziału, nawet liczącego blisko 1000 żołnierzy. Dlatego podjęto rozmowy między dowództwem Brygady Świętokrzyskiej a liniowym dowództwem Wermachtu i na mocy porozumienia mogła Brygada na zapleczu frontu istnieć i realizować swoje cele, czyli dotrzeć do gen. Władysława Andersa”.

Wyłuskajmy z tego fragmentu najważniejsze przekłamania.

* brygada chciała „przebić się na Zachód”;

* podjęto rozmowy z „liniowym dowództwem” (a więc nie polityczne);

* dlatego „mogła istnieć na zapleczu frontu”

A teraz sprawdźmy, co było naprawdę.

Jak było naprawdę z brygadą

W tym celu warto sięgnąć do artykułu prof. Rafała Wnuka, historyka i specjalisty od podziemia niepodległościowego (opublikowanego w „Wyborczej” w styczniu 2016). Specjalizacja ma znaczenie. Dlaczego lepiej zaufać prof. Wnukowi? Żaryn też jest profesorem? Otóż prof. Wnuk zajmuje się dokładnie tą tematyką, czyli podziemiem niepodległościowym. Prof. Żaryn specjalizuje się zaś w historii Kościoła w PRL - o której napisał zarówno doktorat, jak i habilitację.

Co pisze prof. Wnuk?

NSZ przede wszystkim walczył nie z Niemcami, ale zwalczał ugrupowania lewicowe, w szczególności sprzyjające komunistom, ale także był wrogo nastawiony np. do Batalionów Chłopskich. Brygada Świętokrzyska nie uznawała zwierzchnictwa Armii Krajowej.

Zacytujmy jeden z przykładów. Miażdżącą opinię wystawił szef wywiadu Inspektoratu Kieleckiego AK:

„Współpraca [NSZ] z gestapo była w zasadzie jawna i poszczególni dowódcy nie kryli się z tym, że otrzymują broń i amunicję do walki z komuną od władz okupacyjnych. Znany jest przypadek (styczeń lub luty 1944), gdzie oficerowie NSZ z bronią przyjeżdżali na gestapo w Ostrowcu [Świętokrzyskim], tam omawiali obławy na PPR i przekazywali gestapo materiał odnośnie komórek PPR. (...) Niemcy już wówczas uważali NSZ za polski »narodowy socjalizm« prowadzący jawną walkę z Rosją, robiący dywersję w ugrupowaniach politycznych Polski podziemnej i rozbijający spoistość Armii Krajowej. (...) Jawna współpraca z gestapo, lekkomyślne wyskoki poszczególnych dowódców, zwłaszcza po pijanemu, poderwały zaufanie społeczeństwa do NSZ”.

Współpraca z Niemcami była aktywna i miała wymiar polityczny. Jeszcze raz Prof. Wnuk:

„Od końca stycznia partyzanci zaczęli otrzymywać regularne racje żywnościowe i przyjęli też niemieckich oficerów łącznikowych do utrzymywania bezpośredniej łączności z dowództwem Wehrmachtu. Niemców reprezentował m.in. gestapowiec Fuchs, a wszystkie ważniejsze decyzje dotyczące formacji akceptowało berlińskie dowództwo SD i Abwehry. Nie było mowy o żadnym kluczeniu w przesuwającym się pasie przyfrontowym i przebijaniu się przez linie Sowietów czy Niemców. (…) W Czechach dowództwo Brygady skorzystało z niemieckiej propozycji i do ośrodków SD-Abwehry skierowało na kursy około stu ludzi. Program zajęć opracowali czołowi specjaliści od wywiadu i dywersji”.

O dorobku NSZ pisaliśmy w OKO.press obszernie, cytując liczne dokumenty mówiące m.in. o rabunkach i atakach na żołnierzy AK.

Antysemityzm był głównym elementem programu narodowego przed wojną. Nie zniknął także w obliczu popełnianych przez Niemców zbrodni na Żydach. Dowodów jest pełno w narodowej prasie konspiracyjnej – dzisiaj już w dużej części dostępnej w cyfrowych bibliotekach. Oto jeden z wielu przykładów, z dwutygodnika NSZ „Szaniec” nr 12 z 1941 roku. Można go w całości przeczytać tutaj.

O uwięzionych i umierających z głodu w warszawskim getcie Żydach anonimowy autor pisał z satysfakcją:

„Oderwani” (jak pijawki) od Polaków ci „najpierwsi obywatele” nie tylko zza murów getta, lecz nawet spod kamieni nagrobnych na kirkucie – wciąż jeszcze są źródłem natchnień dla tych, niestety, polskich serc i umysłów, które zdeprawowała i wyjałowiła wieloletnią tresurą „płomienna dusza” żydowska.

Programem politycznym NSZ było zbudowanie „Wielkiej Polski Katolickiej”, totalitarnego państwa podporządkowanego „misji dziejowej” Polski. Jeszcze w lipcu 1944 „Szaniec” pisał o tym, że ukrywający się Żydzi to „tuzy brzuchate i syte”, a brakuje pieniędzy na pomoc dla Polaków.

PiS czci żołnierzy NSZ

W polityce historycznej PiS kult żołnierzy NSZ zrównał się niemal z kultem „wyklętych”, spychając Armię Krajową - główne polskie siły partyzanckie - na plan dalszy. Niestety, PiS pomagała w tym opozycja. 15 września 2017 roku Sejm - w tym posłowie PO i PSL - uczcił żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej specjalną uchwałą, a poseł partii .Nowoczesna Zbigniew Gryglas występował nawet z opaską NSZ na ramieniu (Gryglas jest dziś wiceprezesem Porozumienia, partii Jarosława Gowina). Andrzej Duda napisał wtedy list, w którym chwalił NSZ za „mężną walkę”.

We wrześniu 2017 roku prof. Jan Żaryn mówił nawet - o czym pisaliśmy wówczas w OKO.press - że „wartości i czyny NSZ są bliskie dzisiejszemu państwu”.

W lutym 2018 podczas wizyty w Niemczech premier Morawiecki najpierw wzburzył międzynarodową opinię publiczną, mówiąc o "żydowskich zbrodniarzach”, którzy mieli współpracować z Niemcami w Zagładzie, a potem - zapalił znicz na grobie żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ.

Teraz kolaborantów będzie czcił także prezydent Duda.

Udostępnij:

Adam Leszczyński

Dziennikarz OKO.press, historyk i socjolog, profesor Uniwersytetu SWPS w Warszawie.

Komentarze