Skandaliczny rosyjski wykład w Warszawie. Polska jako państwo nazistów i rusofobów [NEWS OKO.PRESS]

„Niewłaściwe” i fałszywe treści w polskich podręcznikach historii; wypowiedzi polskich polityków – Radosława Sikorskiego, Mateusza Morawieckiego, Karola Nawrockiego – jako dowody na „wychowanie w wieloletniej systemowej rusofobii”; straszenie wojskami ukraińskimi i niemieckimi; przekonywanie, że Polska przed II wojną światową była państwem nazistowskim, które kolaborowało z Hitlerem. Takie tezy padły w czwartek, 4 grudnia, w Rosyjskim Domu w Warszawie. Wykład, zatytułowany „5 lat przed II Wojną Światową. Pakty w Europie” wygłosił Jewgienij Tkaczew.

Rosyjski Dom, właściwie Rosyjski Ośrodek Nauki i Kultury (RONiK), to placówka prowadzona przez rosyjską Federalną Agencję ds. Wspólnoty Niepodległych Państw, Rodaków Mieszkających za Granicą i Międzynarodowej Współpracy Humanitarnej „Rossotrudniczestwo”. Agencję nadzoruje rosyjski MSZ. RONiK ma siedzibę w centrum Warszawy – w budynku przedstawicielstwa handlowego Rosji przy ul. Belwederskiej. Działa na podstawie umowy między rządem polskim i rosyjskim z 1993 roku.

Wykłady, nazywane historycznymi, a w rzeczywistości przekazujące rosyjskie narracje propagandowe, realizowane są w Rosyjskim Ośrodku Nauki i Kultury od kilku miesięcy. Prowadzi je Jewgienij Tkaczew, Rosjanin z pochodzenia, dziś być może posiadający już obywatelstwo polskie, ponieważ przebywa w Polsce od dziecka.

Jak sam informował, z wykształcenia jest inżynierem. Jednak w Rosyjskim Domu funkcjonuje jako „kierownik projektów ochrony pamięci historycznej w Rzeczypospolitej Polskiej” oraz ambasador Rosyjskiego Towarzystwa „Znanije”.

„Moja ojczyzna to jest kraj, który dyktował pewne warunki, dlatego ja

– mówił Tkaczew podczas ostatniego wykładu.

Rosyjska organizacja propagandowa

Rosyjskie Towarzystwo „Znanije”, które reprezentuje Tkaczew, to nie jest zwykła organizacja pozarządowa.

Wystarczy spojrzeć, kto kierował „Znanijem”: najpierw Wiaczesław Wołodin, wówczas pierwszy zastępca szefa Administracji Prezydenta Rosji, obecnie szef Dumy. Potem były premier Rosji Siergiej Kirienko, dziś także w administracji prezydenta. Uważa się, że jest odpowiedzialny za propagandę Kremla na Zachodzie.

W 2021 roku dyrektorem organizacji został Maxim Dreval. Zawodowo jest przedsiębiorcą, ale jednocześnie jest też członkiem Centralnej Rady Zwolenników partii Jedna Rosja oraz członkiem Centralnej Kwatery Głównej Wszechrosyjskiego Ruchu Społecznego „Front Ludowy »Za Rosję«”. W quasi-wyborach prezydenckich w 2024 roku był pełnomocnikiem kandydata na prezydenta Władimira Putina.

Powstały setki filmów edukacyjno-propagandowych, nie tylko na tematy polityczne. Realizowane są też intensywne akcje propagandowe.

Organizacja ma rzeszę swoich wykładowców. Wśród nich są: rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Łarwow, były premier Rosji Siergiej Kirienko, obecny – Michaił Miszustin, a także Dmitrij Miedwiediew (który przez jedną kadencję był też prezydentem tego państwa), najbardziej znany rosyjski propagandysta Władimir Sołowjow, rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa, zarządzający prorosyjską Doniecką Republiką Ludową Denis Puszylin czy rzecznik Putina Dmitrij Pieskow.

Są sankcje, ale Tkaczew działa

Ale poza tymi najbardziej znanymi postaciami „Znanije” ma też dziesiątki innych propagandystów, nazywanych dyplomatami i ambasadorami. Pracują oni na rzecz Rosji w państwach całego świata. „Znanije” organizuje nawet coroczny konkurs na najlepszego dyplomatę. Jewgienij Tkaczew rok temu dostał w takim konkursie wyróżnienie.

Fundusze tej organizacji na Zachodzie zostały zamrożone. Mimo to „ambasador” tej organizacji bez problemu przebywa w Warszawie i propaguje kremlowskie narracje.

Materiał przedstawiony podczas czwartkowego wykładu Tkaczew otrzymał, jak sam poinformował, od swego kolegi, innego ambasadora „Znanija” – Christiana Lamesy. To Argentyńczyk, przedstawiający się jako politolog, dziennikarz albo fotograf. Robi on w Rosji sporą karierę, bo chętnie powtarza rosyjskie narracje, jednocześnie wciąż reprezentując Argentynę.

Co ciekawe materiał o polskiej polityce i historii, autorstwa Lamesy, powstał pierwotnie w języku hiszpańskim, Tkaczew musiał go sobie przetłumaczyć. Wygląda to tak, jak gdyby ów wykład był przygotowany nie tylko na użytek spotkania w Rosyjskim Domu w Warszawie, ale jakby zaplanowano jego rozpowszechnianie znacznie szerzej, i to w różnych językach.

1. Polacy źle uczą historii

Choć tematem spotkania miały być pakty zawierane przed II wojną światową, Tkaczew rozpoczął wystąpienie od krytykowania polskiego podręcznika do historii w klasie VII szkoły podstawowej. Dowodził, że zawiera on błędy, a nawet analizował jakieś – jego zdaniem – „chytre” sugestie w tabelkach z datami historycznymi.

Zamieszczona w podręczniku jedna z tabel z datami zaczynała się od 1917 roku, kiedy do władzy w Rosji doszli bolszewicy. Kończyła się datą wybuchu II wojny światowej.

„Wydawałoby się – zbieg okoliczności, ale teraz popatrzcie z lewej strony, tam jest taka czerwona strzałka. Co to jest w ogóle strzałka? To jest logiczny operator. Czyli, że przyszli bolszewicy i rozpoczęła się II wojna światowa.

Na innej stronie znów nie podobało mu się zestawienie.

„Jest tam tabelka porównawcza, w której się zestawia reżim nazistowski, faszystowski i komunistyczny. (…) Porównywać je to jest dla mnie duża przesada, naprawdę” – mówił Tkaczew i razem z publicznością zastanawiał się, czemu nie dodano do tabelki „reżimu sanacyjnego” z Polski. W innym momencie Tkaczew stwierdził, że „w Polsce w ogóle nie było prawdziwej komuny”.

2. „Systemowa rusofobia”

Kiedy skończył z podręcznikiem historii, zajął się polskimi politykami. Jewgienij Tkaczew na kolejnych planszach pokazał Mateusza Morawieckiego, Karola Nawrockiego, Radosława Sikorskiego i Jarosława Kaczyńskiego oraz ich negatywne wypowiedzi na temat Rosji. Cytaty były opatrzone napisem: „Skutek wychowania w wieloletniej systemowej rusofobii”. W tym kontekście pokazano tam również zdjęcia z Ukrainy, w tym jedno z symbolami banderowskimi. Tkaczew skomentował, odnosząc się do polskich polityków: „Jeszcze raz powtarzam – z diabłem, byle przeciwko Ruskim”.

Następnie przeszedł do prezentowania quasi-historycznych tez dotyczących okresu przed II wojną światową oraz samej wojny. Prezentacja miała udowodnić, że przedwojenna Polska była nazistowska i kolaborowała z Hitlerem. To narracja, którą w grudniu 2019 roku rozpoczął sam Władimir Putin, przedstawiając kontrowersyjne fragmenty dokumentów, pochodzących z rosyjskich archiwów. Te dokumenty Putin prezentował bez kontekstu, wybiórczo, tak, by uderzyć w Polskę.

Tkaczew w centrum Warszawy powtarzał argumentację Putina. Dodatkowo sugerował, że tak jak państwa zachodnie nie pomogły Polsce we wrześniu 1939 roku, tak samo w razie potrzeby wycofają się teraz. Próbował podważać zaufanie Polaków do ich sąsiadów i wywoływać strach, jednocześnie cały czas wskazując, że zagrożeniem są wszystkie inne państwa, ale na pewno nie Rosja. To znany zabieg propagandowy Kremla. Takiej propagandzie podporządkowane zostało całe wystąpienie.

3. „Rosja gwarantem polskich granic”

Oto fragmenty wykładu Tkaczewa:

• „Na tle Norymbergi, tego trybunału, wyniki II wojny światowej… – na tym zbudowano obecne państwo polskie, w tych granicach. Trzeba o tym pamiętać. I chce się Polakowi czy nie chce, ale pewnym gwarantem obecnych granic Polski dzisiaj jest Rosja. Jako spadkobierca Związku Radzieckiego. Naprawdę, bo dzisiaj tylko Rosja, no może trochę ciszej Białoruś, jeszcze ciszej Kazachstan stoją na obronie wyników II wojny światowej”.
• „Obecne działanie jest bardzo niebezpieczne, szczególnie kiedy na granicach z jednej strony ile tam milionów jest nacjonalistów na Ukrainie, uzbrojonych, wyszkolonych świetnie. A z drugiej strony armia niemiecka ma plan za 2-3 lata odbudować się. (…) Ja w Niemczech pracowałem ze dwa lata i naprawdę słyszałem w Niemczech, od bardzo wielu, że te tereny, które dziś są w Polsce, to są ich tereny…”.
• „Wychowanie tej młodzieży… Jaki sens jest tego? Ja uważam, że ktoś bardzo dąży do konfliktu szerszego. Więc co zrobi? Wychowa po prostu większą armię do walki przeciw Rosji, bardziej zmotywowaną, niestety, jeśli będzie tak dalej szło. Jeśli historyk będzie w ten sposób pokazywać historię, jak tutaj pokazałem, to taki dzieciak, jak dorośnie, będzie wojował przeciw Rosji. A jeśli jakoś uczciwie pokażą, to może jeszcze pomyśli, że coś jest nie tak. Tamten to w ogóle będzie dążył do konfliktu, a ci może będą dążyć do jakiegoś porozumienia”.

4. „Polska razem z Hitlerem”

Kolejne cytaty z wystąpienia Tkaczewa:

• O negatywnej decyzji polskich władz ws. oddania Gdańska III Rzeszy i stworzenia eksterytorialnego korytarza do Gdańska (1938): „Wydaje mi się, że to był taki punkt, gdzie Polska popełniła błąd. Bo wtedy jakby Polska się zgodziła i nie pokłóciła z Niemcami, to Polska mogła też pójść na Związek Radziecki, razem z tą całą armią faszystów z całej Europy. (…) No ale Hitler zdecydował inaczej. (…) Jakby w tym uczestniczyła armia polska (po stronie hitlerowców – przyp. aut.), to całkiem inaczej mogłoby się to skończyć”.
• „Trzeba się było jednoczyć przeciwko Hitlerowi, a nie razem z Hitlerem dzielić Czechosłowację”.
• Agresja ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku została przedstawiona jako „działanie zapobiegawcze Moskwy”, ratujące „naród polski przed katastrofalną wojną, w którą został wciągnięty przez głupotę swoich przywódców, aby »dać mu możliwość życia w pokoju«”.
• W Polsce nie powiedzą nic pozytywnego o Rosji, bo „w Polsce jest potrzebna armia rusofobów”.
• „Tak jak się dziś śmieją z Ukraińców, tak mogą się śmiać i z Polaków, jak będą tak przedstawiać historię jak teraz”.
• „Rosja nie chce wojować z Unią Europejską, z Polską. To, co się mówi dzisiaj tutaj w telewizji, ma jakiś swój cel. Podejrzewam, że chodzi o to, żeby rozszerzyć ten konflikt”.

5. "Rząd warszawski”

Zebrana publiczność wygłaszała własne komentarze. Na przykład taki jak ten, wygłoszony przez słuchającego Tkaczewa mężczyznę: „Jestem święcie przekonany, że gdyby dzisiaj na czele narodu polskiego stał Polak, polityka zupełnie zmieniłaby swoje oblicze. Nie byłoby sytuacji takiej, jaką dyktuje nam rząd warszawski. To nie jest polityka w interesie narodu polskiego, to jest polityka w interesie państw zachodnich, państw anglosaskich”.

Na koniec Tkaczew przekonywał, że dla Rosji dziś najważniejszy jest patriotyzm („kult armii jest bardzo silny od czasów carskich„), tradycyjna rodzina („taka tradycyjna, nie facet z facetem czy kobieta z kobietą”), tradycja (”pamiętajmy, że jesteśmy Słowianami!”), wiara w Boga oraz… przyjaźń między narodami.

Od kilku miesięcy aktywność tego ośrodka rośnie. Regularnie rozpowszechnia on treści podmiotów objętych sankcjami w Unii Europejskiej, szerzy rosyjską propagandę, zachęca Polaków do wyjazdów do Rosji. Buduje także prorosyjskie środowisko w Polsce, w tym medialne, które przyczynia się do coraz szerszego rozpowszechniania kremlowskich narracji w Polsce.