Facebook potwierdził ustalenia śledztwa OKO.press. Odkryta przez nas siatka fanpejdży, szerzących dezinformację oraz promujących prawicowe media i prorosyjskich polityków, naruszała zasady FB. Po naszym zgłoszeniu z 17 stycznia 2019 Facebook usunął część z nich. 16 maja otrzymaliśmy oświadczenie jego biura prasowego:

Jeśli odkryjemy kolejne naruszenia, podejmiemy stosowne działania”.

Facebook usunął 13 fanpejdży, które miały łącznie 1,13 miliona polubień. Zostały usunięte, ponieważ wprowadzały w błąd swoich użytkowników, co naruszało zasady FB. Były to z początku apolityczne strony, które gromadziły np. fanów fotografii (“Zdjęcia z utraconych aparatów”) zmieniały nazwy i profil, by udostępniać linki do portali zaangażowanych politycznie.

Fanpejdże do uprawiania polityki

FB usunął te fanpejdże nie z powodu treści udostępnianych na nich artykułów, ale za złamanie zasad, dotyczących autentyczności zachowań na Facebooku. Odkryta przez nas siatka jest jednak dużo większa. Według naszych wyliczeń miała co najmniej 80 stron i łącznie 4,9 milionów polubień.

Jak wykazało śledztwo OKO.press, fanpejdże działającej od 2016 roku siatki zwiększały zasięgi m.in. portali z antyuchodźczymi, antyukraińskimi i antynatowskimi fake newsami. A także portali, które promowały kolejno trzech polityków:

• Janusza Korwin-Mikkego na nieaktywnym już "Portalu Niezależnym",
• Adama Andruszkiewicza na jego oficjalnej stronie "Prosto z Mostu"
• i Leszka Millera na usuniętej w następstwie naszego śledztwa "Innej Polityce".

Te same portale kreowały niechęć do USA, NATO i Ukrainy, a zarazem podziw wobec Rosji i strach przed III wojną światową.

Aktualizacja: po opublikowaniu wyników naszego śledztwa z oficjalnego fanpejdża Adama Andruszkiewicza zniknął link do udostępnianego w siatce portalu "Prosto z Mostu". Wcześniej zachowaliśmy jednak zrzut ekranu.

Andruszkiewicz, dawniej lider Młodzieży Wszechpolskiej, jest teraz wiceministrem resortu cyfryzacji w rządzie PiS, odpowiedzialnego m.in. za kontakty z Facebookiem. Korwin-Mikke obecnie startuje w wyborach do europarlamentu z listy Konfederacji, a Leszek Miller z listy Koalicji Obywatelskiej.

W siatce fanpejdży promowały się też redakcje znanych prawicowych mediów, co zwiększało ich zyski z reklam. Były wśród nich m.in. serwis TV Republika, wRealu24.pl, Pikio.pl, nczas.com, DziennikNarodowy.pl.

Jak ustaliło śledztwo OKO.press, siatką fanpejdży, które do dziś promują Adama Andruszkiewicza, kieruje „nienawidzący Ukrainy i UE” tajemniczy biznesmen Konrad Piotrowski i Marta Sz., specjalistka od PR-u z Kielc. Nie możemy podać jej nazwiska ze względu na toczący się przeciwko niej proces, w którym jest oskarżona o kradzież fanpejdży, należących do jej współpracowników. Jak ustaliliśmy, przed stworzeniem siatki

Jej szef przebywa obecnie w areszcie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Rosji i Chin.

Według naszych rozmówców fanpejdżami siatki administrowały konta “Mark Piotrowski” i “Alicja Wagner”, powiązane z adresami mailowymi używanymi przez Konrada Piotrowskiego i Martę Sz. Oba zostały usunięte.

Wyniki naszego śledztwa opublikowaliśmy w trzech częściach. Można je przeczytać tutaj:

AVAAZ i dwie kolejne siatki

Niezależnie od OKO.press na trop siatki Piotrowskiego i Marty Sz. wpadł także zespół analityków AVAAZ, globalnego ruchu obywatelskiego, który m.in. walczy z dezinformacją w internecie.

W tym miesiącu (11 maja) udało im się też doprowadzić do zamknięcia 23 włoskich stron z 2,46 mln obserwujących, które wspierały m.in. skrajnie prawicowy Ruch Pięciu Gwiazd.

AVAAZ wytropił trzy niezależne siatki, które wprowadzały w błąd użytkowników Facebooka w wyżej opisany sposób i także rozsiewały dezinformację i fałszywe treści, dotyczące imigrantów, islamu, LGBT oraz antysemickie. Wyniki swojej analizy przekazali Facebookowi 26 kwietnia 2019 roku, a opublikowali je wczoraj, 16 maja.

Według AVAAZ podobne rozmiary do odkrytej przez OKO.press siatki miała siatka nazwana przez nich “Supersiecią”. Składała się ze 132 fanpejdży i grup, gromadzących łącznie prawie 4 mln obserwujących. Udostępniały głównie tabloidowe prawicowe portale: nczas.com (serwisu założonego przez Janusza Korwin-Mikkego “Najwyższego Czasu!”), magnapolonia.com, prawdaobiektywna.pl, hnews.pl, propublico24.pl.

Oraz otopress.pl, siejący dezinformację portal o nazwie łudząco podobnej do OKO.press, który prowadzi Marcin Paliona, wcześniej redaktor Newsweb.pl - portalu z fake newsami opisanego przez “Politykę” i “Superwizjer” TVN.

Do tej siatki należy też facebookowa grupa portalu niezlomni.com, której administratorem był Tomasz Plaskota, dziennikarz prorządowego wpolityce.pl. Z kolei administratorem grupy “Popieram Zbigniewa Ziobrę” był posługujący się kilkoma bliźniaczymi kontami “Arkadiusz Leks”. Udostępniał w niej materiały propisowskie, a nawet wzywające do głosowania na PiS.

"Wzywamy Facebooka, by przyjrzał się im dokładnie oraz by działał w zgodzie z własną, niedawno przyjętą polityką zakładającą ograniczanie zasięgu grup i stron szerzących dezinformację" - wezwał AVAAZ.

OKO.press przyłącza się do apelu.