Terapia AI. Prorok raju czy apostoł piekła?

Mimo że nie każdy awatar AI brzmi jak Scarlet Johansson w filmie “Her” z 2014 roku, niektóre jego sceny przestają być wytworem science fiction. Stają się częścią codzienności. Rozwój sztucznej inteligencji jest na tyle dynamiczny, że jego implementacja na rynku zdrowia była jedynie kwestią czasu. O ile AI pomagające przy rezerwacji wizyty online czy wypisywaniu e-recept nie budzi niczyich obaw, o tyle stosowanie sztucznej inteligencji wobec pacjentów w terapii wywołuje kontrowersje.

Autorzy raportu z marca 2025 roku pt. “Investigating Affective Use and Emotional Well-being on ChatGPT” twierdzą, że długotrwałe korzystanie z chatbotów może powodować emocjonalnie uzależnienie niektórych użytkowników i pogłębić ich trudności w budowaniu relacji. Optymiści twierdzą z kolei, że AI nie tylko pomoże walczyć z epidemią samotności, ale usprawni sam proces terapeutyczny.

Zdaniem dr Agaty Graczykowskiej, która zajmuje się doradztwem w zakresie wykorzystania technologii wspierających usługi psychologiczne, obie strony mają rację. Paradoksalnie powinny z siebie nawzajem czerpać inspiracje. Badaczka twierdzi, że wirtualna pomoc nie zastąpi terapeuty w gabinecie. Ale jednocześnie zastosowanie sztucznej inteligencji w kontekście zdrowia psychicznego jest nieuniknione tak jak i postęp technologiczny sam w sobie.

Skaleczyłam się, dziecko płacze – czy chatbot pomoże?

Damian Nowicki: Jakiś czas temu znajomy powiedział mi, że potrafi rozmawiać z Chatem GPT wiele godzin bez przerwy. Nie jest informatykiem czy programistą, ale – jak sam się określił – domorosłym “AI-entuzjastą”. Gdy zapytałem, czy wynosi z tych rozmów coś więcej niż rozrywkę, powiedział, że czuje się, jakby gadał z kolegą o podobnych zainteresowaniach, ale z nieskończonym dostępem do wiedzy.

Damian Nowicki: Jakiś czas temu znajomy powiedział mi, że potrafi rozmawiać z Chatem GPT wiele godzin bez przerwy. Nie jest informatykiem czy programistą, ale – jak sam się określił – domorosłym “AI-entuzjastą”. Gdy zapytałem, czy wynosi z tych rozmów coś więcej niż rozrywkę, powiedział, że czuje się, jakby gadał z kolegą o podobnych zainteresowaniach, ale z nieskończonym dostępem do wiedzy.

Co Pani jako badaczka czuje, gdy słyszy takie historie: zaciekawienie, radość czy obawę?

Dr Agata Graczykowska: Sztuczną inteligencję przyjmuję z dobrodziejstwem inwentarza, ponieważ uważam, że to super osiągnięcie ludzkości, które należy rozwijać. Jednocześnie mam świadomość, że odpowiedzi udzielone przez AI mogą być nieprawdziwe i gdy potrzebuję informacji na temat czegoś poważnego, np. zdrowia mojego dziecka to szukam głębiej albo idę do specjalisty.

Moim zdaniem ze sztuczną inteligencją jest jak z ludźmi; każdy ma swoją prawdę oraz własne podejście do świata i życia, co nierzadko się rozjeżdża w konfrontacji ze stanem faktycznym. Przyjęłam, że tak jak warto zweryfikować niektóre rady naszych znajomych, którzy mogą się mylić, tak chatboty również nie są nieomylne i je też trzeba sprawdzać. Rozumiem Pana kolegę, ponieważ również uwielbiam rozmawiać z Chatem. Ale gdy słyszę o takich „maratonach z AI”, to pierwsze, co przychodzi mi do głowy to, że na dłuższą metę jest to niezdrowe.