TVP Kurskiego ma przeprosić osoby zelżone w materiale o rzekomym “ataku” na Magdalenę Ogórek

Przeprosiny mają być wyświetlane przez 40 sekund przed głównym wydaniem “Wiadomości” TVP. Szybko tego nie zobaczymy, bo wyrok nie jest prawomocny, a TVP zapewne się odwoła.

Sprawa ta jest ważna z dwóch powodów. Pokazuje:

• jak rządowa propaganda próbowała zaszczuć obywateli,
• jak opinia publiczna dała się nabrać na twitta pracowniczki rządowych mediów.

Protest pod TVP

Po zamordowaniu prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza 13 stycznia 2019, aktywiści urządzali w Warszawie protesty pod TVP. Rządowa telewizja przez miesiące prowadziła bowiem kampanię nienawiści wobec Adamowicza. Protestujący przynieśli ze sobą banery z napisami „TVoja wina” i „Dosyć szamba”, „sprzedajna kłamczucha”, „sprzedałaś się za pieniądze”, „lubi pani kłamać?” (na zdjęciu u góry - protest z 21 stycznia 2019).

2 lutego 2019 z powodu protestu pracownica TVP Magdalena Ogórek miała kłopoty z wyjazdem spod budynku. Na Twitterze oskarżyła protestujących o czynną napaść. Potem, w sądzie, okazało się, że do napaści nie doszło - Ogórek po prostu usłyszała od protestujących, co myślą o jej działalności („sprzedajna kłamczucha”, „sprzedałaś się za pieniądze”, „lubi pani kłamać?”).

TVP bierze protestujących na celownik

Faktem jest jednak, że przez kilka dni opinia publiczna wierzyła w relację Ogórek, a dziennikarze największych mediów nierządowych posunęli się nawet do apeli wobec protestujących, by nie byli agresywni. Dziennikarze kupili wersję Ogórek.

4 lutego 2019 TVP w “Wiadomościach” poświęciła protestującym specjalny felieton o „brutalnym ataku zorganizowanej grupy osób na Magdalenę Ogórek”. TVP podała nazwiska dziesięciorga protestujących, pokazała ich twarze, ujawniła miejsca pracy. Był to – nawet w tamtym czasie – absolutny skandal.

Jak to potem opisaliśmy w cyklu “Na celowniku”, wykorzystanie rządowej propagandy do szczucia na aktywistów było już wtedy jednym z elementów SLAPP po polsku. Tradycyjne SLAPPy to pozwy sądowe o ogromne odszkodowania, których celem nie jest zwycięstwo przed sądem, ale zmuszenie aktywistów do zaniechania działalności w interesie publicznym - jeśli taka działalność nie podoba się władzy/wielkiemu biznesowi.

W Polsce rozwinęła się szczególna odmiana tego procederu – państwo używa wszystkich narzędzi, w tym rządowych mediów i rządowych zasobów o niepokornych aktywistach, by ich zmusić do milczenia. Szczucie w mediach rządowych i w ramach kampanii nienawiści w mediach społecznościowych jest jedną z tych metod.

O konsekwencjach wybryku TVP opowiadała potem OKO.press Elżbieta Podleśna, jedna z zaatakowanych przez TVP. Hejterzy dzwonili do niej do pracy, w mediach społecznościowych dostawała pogróżki typu "wiemy, gdzie mieszkasz", prawicowe media lustrowały jej rodzinę.

Kurski decyduje o tym, kto ma jakie prawa

W sprawie interweniował ówczesny RPO Adam Bodnar. Jego pismo, cały czas dostępne w serwisie Rzecznika, przypomina to, co pracownicy mediów powinni wiedzieć o ochronie wizerunku i prywatności obywateli (wizerunek człowieka można zgodnie z polskim prawem publikować w mediach tylko za jego zgodą, lub za zgodą sądu/prokuratora w toczącym się postępowaniu. Reguły te nie dotyczą wyłącznie osób publicznych i tych, które zostały sfotografowane w tle publicznego wydarzenia).

RPO regularnie interweniował w tamtym czasie w TVP. Zebrał m.in. wstrząsający materiał o szczuciu na prezydenta Adamowicza i jego następczynię Aleksandrę Dulkiewicz i o groźbach, jakie dostawali po materiałach TVP. Jego interwencje nie przynosiły żadnych efektów, poza oficjalnymi odpowiedziami TVP i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Te są ważnym dokumentem epoki.

W przypadku “sprawy Ogórek” wypowiedział się sam Jacek Kurski. Oznajmił, że osoby, które regularnie uczestniczą w demonstracjach, są osobami publicznymi i prawo do prywatności ich nie chroni.

„Czynna napaść na dziennikarkę TVP S.A. była wydarzeniem bez precedensu. Spotkała się z potępieniem ze strony dziennikarzy i polityków reprezentujących różne poglądy, w tym np. Dominiki Wielowiejskiej, Sławomira Neumanna, Adama Pieczyńskiego, Wojciecha Czuchnowskiego, Seweryna Blumsztajna”.

Dalej Kurski wywodził: “Powstaje oczywiście pytanie, jak zdefiniować pojęcie osób powszechnie znanych oraz co jest równie ważne osób budzących powszechne zainteresowanie”. Powołując się na przedstawicieli doktryny wskazał, że do takich osób “zaliczani mogą być ci, którzy świadomie wybrali życie na oczach publiczności”.

Dziesięcioro aktywistów pozwało TVP. OKO.press uzyskało zgody na publikację danych od siedmiorga z nich: to Elżbieta Podleśna, Dawid Winiarski, Ewa Borguńska, Iwona Wyszogrodzka, Joanna Gzyra-Iskandar, Margdalena Kim i Monika Twarogal-Przybylska.

W sądzie musieli po raz kolejny obejrzeć materiały TVP na swój temat.

Wyrok sądu w imieniu Rzeczpospolitej

19 kwietnia 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Warszawie sprawy o ochronę dóbr osobistych, zobowiązał pozwaną Telewizję Polską Spółkę Akcyjną z siedzibą w Warszawie do dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powodów poprzez złożenie w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie, dziesięciu oświadczeń z przeprosinami:

„Telewizja Polska SA wyraża szczere ubolewanie z powodu naruszenia dóbr osobistych [tu nazwisko] w postaci podania danych osobowych, w szczególności imienia i nazwiska, oraz przeprasza za naruszenie dobrego imienia oraz godności osobistej w wyniku publikacji w dniach 4 i 5 lutego 2019 r. w głównych, ogólnopolskich wydaniach Wiadomości TVP, materiałów opatrzonych wizerunkiem, w których nieprawdziwie wskazano, że wraz z grupą osób zaatakowała panią Magdalenę Ogórek podczas protestu w dniu 2 lutego 2019 r. przy ul. Jasnej w Warszawie.

Zarząd TVP SA z siedzibą w Warszawie”

Tekst ten powstał w ramach projektu „Na celowniku”, który OKO.press prowadzi razem Archiwum Osiatyńskiego. Dokumentujemy działania osób zaangażowanych w obronę praworządności i praw jednostki w Polsce po 2015 r. Staramy się opisać represje, jakim zostali poddani aktywiści. A także to, jak państwo stara się wypchnąć ich ze sfery publicznej i zniechęcić do zabierania głosu.

Projekt prowadzimy od 2021 r. Początkowo wspierała nas w tym norweska Fundacja Rafto; od 2022 r. - amerykański German Marshall Fund.

Materiały zebrane w 2021 r. podsumowaliśmy raporcie opublikowanym na początku 2022.