PiS zapomniało, jak cielęciem było. Historia baz NATO w Polsce

Główny doradca Andrzeja Dudy ds. polityki zagranicznej udzielił obszernego wywiadu tygodnikowi „Do Rzeczy”, w którym podsumował pierwszy rok kadencji głowy państwa. Teza, że Polska powinna być wdzięczna Andrzejowi Dudzie za ustalenia lipcowego szczytu NATO pojawia się w wywiadzie aż trzykrotnie.

Ponadto:

• "Dzięki 12-miesięcznej pracy pan prezydent doprowadził do sytuacji, w której ten szczyt został uznany we wszystkich stolicach za historyczny".
• "Zapewniam, że przy innym wyniku wyborów prezydenckich rok temu rezultat szczytu w Warszawie byłby zupełnie inny, i to w gorszym kierunku".

Teza Krzysztofa Szczerskiego jest fałszywa i sprzeczna z wcześniejszymi wypowiedziami - zarówno prezydenta Dudy jak i samego Szczerskiego.

Spór o to, w jaki sposób zwiększyć obecność sił NATO w Polsce zaczął się po kijowskim Majdanie w 2013-2014 i zwłaszcza po rosyjskiej agresji na Ukrainę i aneksji Krymu.

2014. Zanim Duda został kandydatem PiS na prezydenta

Pierwsza oficjalna zapowiedź wzmocnienia obecności wojskowej NATO padła w warszawskim przemówieniu Baraka Obamy podczas obchodów 25. rocznicy wolnych wyborów w 1989 roku: "Polska nigdy nie będzie pozostawiona sama sobie. (...) Wczoraj ogłosiłem nową inicjatywę na rzecz umocnienia bezpieczeństwa naszych NATOwskich sojuszników i zwiększenia amerykańskiej obecności wojskowej w Europie. Będzie to oznaczać jeszcze większe przesunięcie sprzętu na potrzeby szybkiego reagowania w sytuacji kryzysowej; więcej ćwiczeń i szkoleń dla utrzymania gotowości naszych wojsk; dodatkowe siły amerykańskie – w powietrzu, na morzu i na lądzie, w tym również w Polsce".

We wrześniu 2014 roku na szczycie w Newport zapadła decyzja, że w krajach Europy Wschodniej zostaną rozmieszczone siły NATO. Na rok przed objęciem przez Dudę urzędu prezydenta.

W deklaracji końcowej po Newport państwa NATO zapowiedziały powołanie pięciotysięcznych wojsk szybkiego reagowania, czyli tzw. „szpicy NATO”, oraz:

• „ciągłą obecność w powietrzu, na lądzie i na morzu oraz znaczące ćwiczenia wojskowe we wschodniej części Sojuszu – obie na zasadzie rotacyjności” (punkt 7);
• “trwającą przez cały czas obecność odpowiednich elementów dowodzenia i kierowania, wraz ze środkami wsparcia, na terytoriach wschodnich sojuszników, z rotacyjnym udziałem ze strony sojuszników, skoncentrowaną na planowaniu i ćwiczeniu scenariuszy kolektywnej obrony (punkt 10)
• ocenę postępu realizacji postanowień na kolejnym szczycie w Polsce w 2016 roku.

W październiku 2015 roku Polska i USA podpisały porozumienie o zlokalizowaniu w Polsce pięciu baz sprzętu armii amerykańskiej. Szefem MON był wówczas Tomasz Siemoniak - PiS rząd powstał dopiero miesiąc później.

2015. PiS w kampanii wyborczej krytykuje Newport

Sam Szczerski - w 2014 roku był eurodeputowanym Prawa i Sprawiedliwości - po szczycie NATO w Newport mówił o "szpicy": "Te pięć tysięcy żołnierzy to symboliczna siła, która nie zmienia naszego statusu bezpieczeństwa".

Szczerski za porażkę uznał to, że w komunikacie brak stwierdzenia, że nie obowiązuje już umowa NATO-Rosja o nierozmieszczaniu baz w krajach byłego bloku sowieckiego, oraz że NATO ma prawo do ustanowienia pełnoprawnych baz na terytorium środkowej Europy. "A nie rotacyjnie" – podkreślał.

Andrzej Duda w kampanii wyborczej - od lutego 2015 roku - dużo mówił o tzw. planie "Newport Plus". Podczas debaty telewizyjnej z Bronisławem Komorowskim przekonywał: "Zanim dojdzie do szczytu NATO w Warszawie my powinniśmy się ubiegać o dodatkowe gwarancje bezpieczeństwa w postaci twardej infrastruktury NATO w Polsce oraz baz, które powinny być w naszym kraju zlokalizowane.

2015. Prezydent Duda chce stałych baz

Po objęciu przez Andrzeja Dudę władzy w sierpniu 2015 roku minister Szczerski mówił, że ośrodek prezydencki daje sobie rok na zorganizowanie skutecznej ofensywy w celu sprowadzenia do Polski stałych baz NATO.

„Prezydent liczy, że szczyt NATO w Warszawie będzie szczytem patrzącym naprzód, a nie wstecz. Nie ma podsumować Newport, bo w Newport odpowiedź była właściwa, ale tymczasowa. To była szybka, doraźna reakcja NATO na zmianę sytuacji geopolitycznej. Szczyt w Warszawie ma dać odpowiedź trwałą i strategiczną. (...)

Także Duda mówił o stałych bazach NATO i "Newport Plus" w listopadzie 2015, podczas wizyty w Rumunii.

2016. Pałac zmienia zdanie. "Może być obecność rotacyjna"

Andrzej Duda zmienił stanowisko w lutym 2016 roku, gdy po Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium ogłosił, że koncepcja rotacyjności przestała mu przeszkadzać. Ograniczył się do stwierdzenia, że chciałby "zwiększenia obecności sił NATO w Europie środkowo-wschodniej i Polski". Dodał też:

Między lutym a czerwcem 2016 politycy PiS i Pałacu Prezydenckiego nagle ograniczyli oczekiwania wobec lipcowego szczytu w Warszawie. Prasa sugerowała, że postanowienia szczytu w Newport są zagrożone. Negocjacyjna pozycja Polski osłabła po tym, jak PiS odrzucił przyjęcie uchodźców i podjął wojnę z Trybunałem Konstytucyjnym.

Ponadto uwaga świata przeniosła się ze z konfliktu Rosji z Ukrainą na Bliski Wschód, skąd przez Morze Śródziemne i Turcję do Europy zaczęły napływać setki tysięcy uchodźców uciekających przed tzw. Państwem Islamskim.

W maju 2016 - czyli dwa miesiące przed szczytem w Warszawie - minister Szczerski nie tylko nie mówił już o stałych bazach NATO i Newport Plus, ale przygotowywał opinię publiczną na czarny scenariusz: "Pan prezydent jeździ do wszystkich naszych sojuszników. Sytuacja jest bardzo trudna i musimy przekonywać sojuszników w NATO, żeby wsparli polskie bezpieczeństwo. Trwają bardzo trudne negocjacje, proszę nie myśleć, że to jest proste".

2016. PiS wysyła Wojsko Polskie na wojnę z Daesh

W czerwcu PiS podjął decyzję o włączeniu się w walkę z Państwem Islamskim. Decyzję Andrzej Duda podpisał 19 czerwca, dwa kontyngenty Wojska Polskiego zdążyły dotrzeć na Bliski Wschód 5 lipca, tuż przed szczytem. Ponadto cztery samoloty F16 i 150 żołnierzy oraz pracowników obsługi wykonuje misję rozpoznawczą Kuwejcie. 60 żołnierzy i personel - misję szkoleniową w Iraku. "Wojska specjalne będą zajmowały się szkoleniem milicji chrześcijańskich" - tłumaczy Bartłomiej Misiewicz, rzecznik MON.

2016. Szczyt NATO w Warszawie, czyli Newport plus południe

Postanowienia szczytu NATO w Warszawie nie idą ani o krok dalej niż to, co uzyskał w 2014 roku rząd Platformy Obywatelskiej i prezydent Bronisław Komorowski. W sprawach dotyczących Polski postanowiono:

• rozmieścić na terenie Polski i państw bałtyckich - za zasadzie rotacyjnej - cztery grupy batalionowe;
• powiększyć liczebność wojsk szybkiego reagowania NATO do 40 tys. żołnierzy. Mają być one zdolne w kilka dni znaleźć się na linii konfliktu na wschodniej lub południowej flance NATO;
• uruchomić specjalny program dla Ukrainy. NATO ponownie potępiło agresję Rosji na Ukrainę i uznało aneksję Krymu za naruszenie zasady suwerenności państw.

Tymczasem minister Szczerski twierdzi, że "dzięki 12-miesięcznej pracy pan prezydent doprowadził do sytuacji, w której ten szczyt został uznany we wszystkich stolicach za historyczny". Z punktu widzenia Polski historyczny owszem, w tym sensie, że wszystko było wiadomo dwa lata przed szczytem.