Znamy kolejne nazwisko kandydata na sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Od 27 do 29 maja przed Zespołem do spraw wyłonienia kandydatów z ramienia Rzeczypospolitej Polskiej na urząd sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka trwają rozmowy kwalifikacyjne.

Zgłosiło się 27 osób, jedna wycofała kandydaturę.

Zespół chce niezwłocznie ustalić

• listę z trzema kandydatami
• oraz listę z trzema kandydatami rezerwowymi.

Do 10 czerwca Ministerstwo Spraw Zagranicznych chce przekazać listę kandydatów wyłonionych przez Zespół do zaopiniowania przez Panel Doradczy Ekspertów Rady Europy.

Zgłoszone będą miały szansę zaprezentować się na wysłuchaniu publicznym w Senacie w trakcie posiedzenia Senatu 23-26 lipca.

MSZ chce przedłożyć listę kandydatów do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy do 12 sierpnia.

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z tym harmonogramem, we wrześniu kandydaci odbędą rozmowy kwalifikacyjne przed Komisją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy ds. wyboru sędziów ETPCz.

Sędziowie ETPCz są wybierani na dziewięcioletnią kadencję.

Częściowa transparentność

Nie wszyscy kandydaci zgodzili się podać swoje nazwiska do publicznej wiadomości. W ministerialnej procedurze zrobiło tak tylko 15 z nich.

W marcu na łamach OKO.press prawnik dr Adam Ploszka z Uniwersytetu Warszawskiego i Amnesty International Polska apelował o transparentność konkursu i ujawnianie się kandydatów.

W odpowiedzi na ten apel, do redakcji OKO.press zgłosiła się dr Pola Cebulak z Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie. Pisaliśmy o tym 10 maja.

Po tym tekście zgłosił się do nas jeszcze jeden kandydat: dr Przemysław Mikłaszewicz, od 2009 roku referendarz w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Dr Ploszka, który jako przedstawiciel organizacji pozarządowych obserwuje rozmowy kwalifikacyjne, postuluje: „Obok sygnalizowanej już wcześniej konieczności wprowadzenia w przyszłości obowiązku ujawnienia się wszystkich kandydatów startujących w konkursie uważam, że warto by także upublicznić przebieg rozmów kwalifikacyjnych. Przesłuchania są bardzo pouczające i jestem głęboko przekonany, że gdyby przebieg rozmów kwalifikacyjnych był transmitowany publicznie, przyniosłoby to korzyść i dla samego konkursu i społeczeństwa.”

Kandydaci i kandydatki, którzy się ujawnili

7 maja Ministerstwo Spraw Zagranicznych ogłosiło listę, na której znajdują się następujące osoby:

• Anna Adamska-Gallant – doktor nauk prawnych, adwokatka, prowadzi kancelarię prawną w Lublinie, specjalizuje się w prawie karnym i prawie praw człowieka. Przez prawie 11 lat była sędzią w Polsce, od 2013 do 2018 roku pracowała jako sędzia międzynarodowy na Bałkanach, gdzie sądziła sprawy o zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości popełnione w czasie konfliktów na terenie byłej Jugosławii. Na Ukrainie doradza w procesie reformy wymiaru sprawiedliwości i szkoli sędziów.
• Michał Balcerzak, doktor habilitowany nauk prawnych, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, specjalizuje się w prawie prawa człowieka i prawie międzynarodowym. Od 2022 roku jest wiceprzewodniczącym Komitetu Narodów Zjednoczonych ds. Eliminacji Dyskryminacji Rasowej (CERD). W latach 2018-2022 był sędzią ad hoc Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Następnie w latach 2012-2016 był członkiem zarządu Agencji Praw Podstawowych UE. W latach 2014-2021 był członkiem, a w 2018-2019 przewodniczącym Grupy Roboczej Ekspertów ds. Ludności Afroamerykańskiej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jako ekspert brał udział w pracach organów Rady Europy zajmujących się prawami człowieka.
• Agata Bzdyń – radczyni prawna, specjalizuje się w prawie praw człowieka. W latach 2012-2016 była prawniczką w Europejskim Trybunale Praw Człowieka. Reprezentuje skarżących przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, m.in. w sprawach dotyczących zakazu aborcji w Polsce, praw uchodźców na granicy polsko-białoruskiej czy praw protestujących.
• Piotr Charkiewicz – sędzia Sądu Rejonowego w Sokółce, w latach 2017-2022 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości w Departamencie Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka w wydziale ds. Międzynarodowych Procedur Ochrony Praw Człowieka.
• Maciej Ferek – sędzia Sądu Okręgowego w Krakowie, doktor nauk prawnych. Specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa cywilnego. Zaangażowany w obronę praworządności i za to represjonowany – decyzją Izby Dyscyplinarnej w Sądzie Najwyższym był zawieszony w obowiązkach przez rok i cztery miesiące. Ferek jest rektorem Europejskiej Uczelni Społeczno-Technicznej.
• Monika Gąsiorowska – adwokat, reprezentuje skarżących w postępowaniach przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Członkini Komisji Praw Człowieka przy NRA oraz Zespołu Pomocy Prawnej przy Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Współpracuje z Helsińską Fundacją Praw Człowieka.
• Marcin Górski – doktor habilitowany nauk prawnych, profesor uczelni, kierownik Katedry Europejskiego Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 2002-2005 odbył aplikację prokuratorską i zdał egzamin prokuratorski. W latach 2006-2012 wykonywał zawód adwokata, a od 2012 roku — radcy prawnego.
• Elżbieta Kuzborska-Pacha – doktor habilitowana nauk prawnych (Uniwersytet Łódzki), ekspertka ds. praw człowieka. Autorka licznych publikacji skoncentrowanych na prawie międzynarodowym publicznym i prawach człowieka, w tym ochronie praw kobiet. W latach 2015-2018 w Departamencie ds. Postępowań przed Międzynarodowymi Organami Ochrony Praw Człowieka MSZ RP była odpowiedzialna za prowadzenie postępowań przed ETPC. Pełni funkcję Starszego Doradcy ds. Prawnych Wysokiego Komisarza Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ds. Mniejszości Narodowych.
• Wojciech Piątek – profesor doktor habilitowany nauk prawnych, Kierownik Szkoły Prawa Niemieckiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Adam Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w postępowaniu administracyjnym oraz sądowo-administracyjnym. Od 2015 roku jest starszym specjalistą w Biurze Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• Marek Piechowiak – prawnik i filozof, specjalista w zakresie filozofii prawa oraz międzynarodowej i konstytucyjnej ochrony praw człowieka. Był pierwszym Rzecznikiem Praw Dziecka po utworzeniu tego urzędu. Pracuje na Uniwersytecie SWPS, wcześniej pracował w Poznańskim Centrum Praw Człowieka Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Wykładał gościnnie w Nijmegen, Utrechcie, Mediolanie, Cagliari oraz w Krajowej Szkole Administracji Publicznej w Warszawie.
• Dorota Pudzianowska – prawniczka i socjolożka, doktor habilitowana nauk prawnych, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, pracowała w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Specjalizuje się w prawie administracyjnym i prawach człowieka, zwłaszcza w prawie migracyjnym i antydyskryminacyjnym.
• Jacek Skrzydło – doktor habilitowany nauk prawnych, profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Adwokat. Występował przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.
• Kamil Strzępek – doktor nauk prawnych, radca prawny, adiunkt w Katedrze Prawa Dyplomatycznego i Dyplomacji Publicznej na Wydziale Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, pracował w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Europejskim Trybunale Praw Człowieka oraz jako asystent w Trybunale Konstytucyjnym. Był w trójce kandydatów przedstawionych przez Polskę po raz trzeci za rządów PiS. Komisja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy odrzuciła tę listę.
• Piotr Tereszkiewicz – doktor habilitowany nauk prawnych, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Oksfordzkim. W latach 2008-2015 pracował naukowo na Uniwersytecie w Heidelbergu. Związany z Instytutem Prawa Handlowego na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Lowanium w Belgii. Specjalizuje się w prawie zobowiązań, konsumenckim, finansowym, prywatnym międzynarodowym i porównawczym.
• Adam Wiśniewski – doktor habilitowany nauk prawnych, profesor Uniwersytetu Gdańskiego i kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego Wydziału Prawa i Administracji tej uczelni.

Na apel Amnesty International i OKO.press odpowiedzieli:

• Pola Cebulak – doktor nauk prawnych, stopień przyznały jej wspólnie uniwersytety w Brukseli i Genewie, adiunkt na Wolnym Uniwersytecie w Amsterdamie. Pracowała na uniwersytetach w Genewie, Fryburgu, Kopenhadze i Amsterdamie. Ukończyła studia prawnicze w Niemczech.
• Przemysław Mikłaszewicz – doktor nauk prawnych, od 2009 roku referendarz w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w latach 2009-2021 pracował w gabinecie sędziego Marka Safjana, a od 2021 roku w gabinecie sędzi Maríi Lourdes Arastey Sahún. W latach 2004-2009 był ekspertem w dziedzinie prawa europejskiego w Trybunale Konstytucyjnym.

Skład komisji

Konkurs rozpatruje komisja w składzie:

• dr Henryka Mościcka-Dendys, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych – przewodnicząca Zespołu;
• dr hab. Marcin Wiącek, prof. Unwersytetu Warszawskiego, rzecznik praw obywatelskich;
• dr Hanna Machińska, zastępczyni rzecznika praw obywatelskich w latach 2017-2022 – wskazana przez Ministra Sprawiedliwości;
• prof. dr hab. Piotr Hofmański, sędzia Sądu Najwyższego w latach 1996-2015, sędzia Międzynarodowego Trybunału Karnego w latach 2015-2024 – wskazany przez Ministra Spraw Zagranicznych;
• prof. dr hab. Andrzej Wróbel – sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 2011-2017 – wskazany przez Ministra Spraw Zagranicznych;
• prof. dr hab. Marek Safjan, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w latach 2009-2024 – wskazany przez Ministra do spraw Unii Europejskiej;
• dr hab. Celina Nowak, prof. INP PAN, dyrektorka Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk – wskazana przez Prezesa Polskiej Akademii Nauk;
• radca prawny Magdalena Witkowska, dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku – wskazana przez Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych;
• adwokat Małgorzata Mączka-Pacholak, wiceprzewodnicząca Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej – wskazana przez Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej.

Obserwatorzy

Do MSZ zgłosiło się 11 organizacji pozarządowych oraz samorządów zawodów prawniczych, które miały wyznaczyć obserwatorów rozmów kwalifikacyjnych. Zgłoszenia przesłały:

• Fundacja Lepsze Prawa Człowieka
• Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka
• Fundacja Wolne Sądy
• Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris
• Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku
• Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie
• Stowarzyszenie Amnesty International
• Stowarzyszenie im. Prof. Zbigniewa Hołdy
• Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
• Stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska