445 tys. złotych na muzeum Magdaleny Ogórek. Płaci Fundacja KGHM

Informację o pieniądzach rozdanych przez fundację KGHM w pierwszym półroczu 2023 roku podał jako pierwszy tygodnik „Polityka”. 25 mln zł poszło m.in. na remonty kościołów, do fundacji bliskich władzy oraz do stowarzyszeń upamiętniających „Żołnierzy Wyklętych” i Jana Pawła II.

Otrzymała 445 tys. złotych na „Wystawę sztuki zagrabionej w Muzeum w Sulisławicach”.

O tym, że Ogórek buduje muzeum we wsi na Dolnym Śląsku, napisaliśmy w OKO.press i na FRONTSTORY.PL w grudniu 2022 roku. Jak ustaliliśmy, darowiznę na budowę przekazała gwieździe prorządowych mediów Fundacja Lotos (obecnie: Fundacja Orlen dla Pomorza). Jak wysoką? Dokładnej kwoty nie chcieli nam ujawnić ani darczyńcy, ani Magdalena Ogórek.

Najwyraźniej jednak nie wystarczyła na całość inwestycji. Na kolejny etap dorzuciła się inna fundacja zasilana pieniędzmi państwowej spółki.

Majątek prywatny czy państwowy?

Fundacja KGHM powstała w 2003 roku i działa przy KGHM Polska Miedź S.A. (dawniej Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi) – jednej z największych spółek skarbu państwa w Polsce, znaczącego na świecie producenta miedzi i srebra. Jak czytamy na stronie, Fundacja KGHM ma kontynuować „tradycję wieloletniej działalności prospołecznej Fundatora KGHM Polska Miedź S.A.”.

Fundatora, bo

Fundacja co pół roku publikuje na swoich stronach informację, do kogo przekierowuje te pieniądze – stąd wiemy, że trafiły one m.in. do fundacji Magdaleny Ogórek. To akurat pozytywny przykład na tle wielu podobnych instytucji. Szczegółowych informacji o kwotach i beneficjentach próżno szukać choćby na stronach fundacji PKO BP czy fundacji PZU. Ich rzecznicy twierdzą, że nie muszą udostępniać takich danych.

„Środki pochodzą od darczyńców prywatnych, uprzejmie proszę sprawdzić sobie definicję środków publicznych” – napisała nam w mailu Magdalena Ogórek, gdy w grudniu 2022 pytaliśmy ją o tajemniczą darowiznę od Fundacji Lotos. Do dziś nie wiadomo, jak duże było tamto wsparcie.

Choć środki fundacji działających przy spółkach skarbu państwa nie są pieniędzmi publicznymi sensu stricto, nie oznacza to, że powinny być okryte tajemnicą.

Przesądził o tym Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 maja 2021 w sprawie Polskiej Fundacji Narodowej. NSA orzekł, że jeżeli fundacja realizuje zadania publiczne i dostaje pieniądze od spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, to jej majątek ma charakter majątku publicznego. Powinien podlegać „takim samym zasadom transparentności i społecznego nadzoru jak w odniesieniu do majątku będącego własnością Państwa”.

Na tropie dzieł utraconych

Muzeum tak chętnie dotowane przez fundacje należące do państwowych gigantów buduje fundacja założona przez Magdalenę Ogórek w 2017 roku – Polish Lost Art Foundation (PLAF).

W radzie nadzorczej PLAF zasiadają europoseł PiS Ryszard Czarnecki, były dziennikarz Radia Kraków Miłosz Horodyski oraz Zbigniew Kazimierz Witek – niedawno zmarły, wieloletni prezes Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie.

To wszystko znajomi Magdaleny Ogórek: Witek i Horodyski pomagali jej przy pracy nad książką o zaginionych dziełach sztuki. A Ryszard Czarnecki jest częstym gościem jej radiowych audycji.

Działkę pod budowę muzeum (0,7 ha) Polish Lost Art Foundation kupiła w marcu 2021 roku w niewielkiej wsi Sulisławice na Dolnym Śląsku (najbliższa większa miejscowość: Ząbkowice Śląskie). Postawi na niej parterowy budynek z poddaszem użytkowym o łącznej powierzchni 366 m kw. Budowa ruszyła we wrześniu 2022 roku, obecnie kończona jest konstrukcja dachu.

Muzeum Sztuki Zagrabionej w Sulisławicach (w organizacji) trafiło już do wykazu muzeów prowadzonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Resort Piotra Glińskiego co roku przyznaje dotacje np. na badanie polskich strat wojennych i wspieranie działań muzealnych. Utracone dzieła sztuki to jeden z priorytetów ministerstwa kultury.

Dotacje dla swoich

Fundacja Magdaleny Ogórek dostała jedną z najwyższych dotacji Fundacji KGHM z pierwszego półrocza 2023 roku. Ale nie najwyższą.

Ponad 1,5 mln złotych otrzymało Stowarzyszenie Krzewienia Kultury Medialnej im. Jana Pawła II w Zamościu. Stowarzyszenie powołali księża, a także Maria Gmyz, zmarła w 2021 roku architektka związana z Ligą Polskich Rodzin, a następnie z PiS. Zamojskie stowarzyszenie za wsparcie od KGHM przygotowało dwa wydarzenia: „Dekanalny przegląd pieśni pasyjnych w parafii pw. Chrystusa Króla w Złojcu” oraz „O Niebo Lepiej. Koncert poświęcony postaci Jana Pawła II” z okazji 45. rocznicy wyboru Karola Wojtyły na papieża.

Darowizny od KGHM otrzymały też organizacje bliskie władzy PiS, m.in.:

• Fundacja Wolność i Demokracja, związana z byłym szefem kancelarii premiera Michałem Dworczykiem i posłanką PiS Mirosławą Stachowiak-Różecką – 100 tys. zł na bieg pamięci żołnierzy wyklętych „Wilczym tropem";
• istniejąca od 2020 roku Fundacja Projekt Patriotyzm, której prezesem jest Mateusz Luśnia – członek rady fundacji Służba Niepodległej, ważnej dla towarzysko-grantowej układanki skupionej wokół byłego wiceministra Piotra Mazurka z PiS, opisanej przez OKO.press i FRONTSTORY.PL w październiku 2022 roku. Fundacja Luśni dostała z KGHM 150 tys. zł na oratorium o rotmistrzu Witoldzie Pileckim;

• Fundacja Polska Wielki Projekt, w której radzie zasiadają politycy PiS i która regularnie korzysta z państwowych dotacji – ostatnio otrzymała 5 mln zł z ministerstwa edukacji na zakup willi na warszawskim Mokotowie (słynny program „Willa+”). Od Fundacji KGHM dostała 370 tys. zł na dofinansowanie organizacji XIII Kongresu Polska Wielki Projekt.