"Aborcja powinna być legalna, bezpieczna i bezkosztowa". Głosowanie w Sejmie wkrótce, kto będzie za?

W czerwcu zaplanowano dwa posiedzenia Sejmu: 8-9 i 22-23 czerwca. Podczas jednego z nich obywatelski projekt legalizacji aborcji do 12. tygodnia ciąży powinien mieć pierwsze czytanie. Projekt został złożony 1 kwietnia i od tego dnia Sejm ma 3 miesiące na jego rozpatrzenie (a konkretnie - rozpoczęcie procedowania). Komitet inicjatywy ustawodawczej uzbierał ponad 200 tys. podpisów obywateli i obywatelek.

Projekt zakłada głównie: dostęp do aborcji do 12. tygodnia ciąży (na NFZ), dostęp do aborcji po 12. tygodniu w przypadku wad płodu lub gwałtu, depenalizację aborcji, rozszerzenie pakietu badań prenatalnych

Jak zagłosują posłanki i posłowie? Czy projekt trafi do komisji (bo PiS uzna, że projekty obywatelskie zasługują chociaż na to), czy zostanie od razu odrzucony?

Kto za, kto przeciw?

Żeby zmobilizować parlamentarzystów i parlamentarzystki do jasnej deklaracji, komitet inicjatywy ustawodawczej założył stronę aborcjanatak.pl, poprzez którą można "zaczepiać" posłów i posłanki i pytać, jak zagłosują. Na razie swoją odpowiedź dało 118 osób, 68 na TAK (w tym 19 z KO, 44 z Lewicy, 3 z PPS, 2 z Polska 2050) i 50 na NIE.

NIE odpowiedzieli w większości posłowie PiS (41) i Konfederacji (7), ale znalazł się także poseł KO - Paweł Poncyliusz. To nie dziwi, biorąc pod uwagę, że jeszcze niedawno był w PiS, a wczoraj - 2 czerwca - zadeklarował: "Na pewno dużo bliżej mi do Korwina niż do niektórych postulatów partii Razem".

TAK odpowiedzieli głównie posłowie Lewicy (44) i KO (17), ale znalazły się także dwie posłanki Polski 2050 - Hanna Gill-Piątek i Paulina Henning-Kloska.

TAK odpowiedziała posłanka Zielonych (KO)Małgorzata Tracz, z którą rozmowa poniżej.

Aborcja to nie jest coś abstrakcyjnego, tylko życie

Magdalena Chrzczonowicz, OKO.press: Dlaczego będzie pani głosować za?

Małgorzata Tracz, Zieloni, KO: Zieloni od dawna mają legalną aborcję w swoim programie. Ja sama oraz inni politycy Zielonych włączali się od dawna w zbieranie podpisów pod projektami takimi jak "Ratujmy kobiety". Aborcja powinna być legalna, dostępna, bezpieczna i bezkosztowa. To jest zabieg medyczny. Kobiety mają prawo decydować o swoim życiu i zdrowiu. Nie rozumiem, dlaczego ktoś to prawo nam odebrał. Tak jak inne Europejki zasługujemy na równe traktowanie.

W 2021 roku Platforma Obywatelska ogłosiła, że popiera prawo do aborcji do 12. tygodnia. W związku z tym KO zagłosuje za projektem?

Jestem pewna, że tak. Chodzi na razie o odesłanie projektu do dalszych prac. Kluczowe będzie, jak zachowa się PiS i Konfederacja - czy zagłosują za projektem obywatelskim, czy przeciw? Czy wyrzucą do kosza setki tysięcy podpisów obywateli i obywatelek?

Ale nawet jeżeli projekt przejdzie do komisji, to tam zapewne utknie, bo przecież PiS nie zagłosuje za prawem do aborcji, skoro przed chwilą zaostrzył prawo rękami TK. Jednak w najnowszym sondażu Ipsos dla OKO.press poparcie dla prawa do aborcji wśród wyborców PiS wzrosło dość znacząco.

Każdy z nas zna kogoś, kto aborcji z różnych powodów potrzebował - siostrę, koleżankę, kuzynkę. Aborcja jest blisko, to nie jest coś abstrakcyjnego, tylko życie. Zakaz z 2020 r. sprawił, że te osoby przerwać ciąży nie mogą. I widzimy bliską nam kobietę cierpiącą, w bardzo trudnej sytuacji, może taką, która nie ma środków, by przerwać ciąże na własną rękę. Widzimy ten dramat. Dość szybko, jak sądzę, zmieniamy wtedy zdanie.

Gorący kartofel

Temat aborcji w Sejmie mało komu jest na rękę, dlatego zapewne prace nad projektem są spychane na ostatnią chwilę.

PiS, chociaż ma jasne stanowisko w tej sprawie (stoi w końcu za zaostrzeniem ustawy w 2020 r.), musi się mierzyć z zakusami fundamentalistów, którzy chcą zakazu aborcji także w przypadku gwałtu oraz zakazu tabletek poronnych. Projekt obywatelski zrównujący aborcję z zabójstwem został co prawda w grudniu 2021 r. odrzucony, także głosami PiS, ale aż 41 posłów partii rządzącej było za skierowaniem projektu do dalszych prac (w tym dwóch wiceministrów z MEiN):

PiS musi także brać pod uwagę wzrastającą aprobatę dla prawa do aborcji także we własnym elektoracie. Z sondażu Ipsos dla OKO.press wynika, że odsetek popierających prawo do przerwania ciąży do 12 tygodnia wzrósł wśród głosujących na partię rządzącą aż o 10 pkt proc. w ciągu ostatniego 1,5 roku.

Temat jest niewygodny także dla PO, która przez lata próbowała lawirować między konserwatystami we własnych szeregach (takimi jak Joanna Fabisiak) i liberałami, dla których prawo do aborcji to europejski standard. PO długo zatem popierała tzw. "kompromis aborcyjny", czyli bardzo restrykcyjną ustawę z 1993 r., która tak naprawdę była wynikiem kompromisu wyłącznie z Kościołem katolickim. PO z uporem powoływała się na "konserwatywną kotwicę", Grzegorz Schetyna, szef PO w latach 2016-2020, chciał wpisania "kompromisu" do konstytucji.

Wielu będzie pamiętać blamaż PO, której kilkunastu posłów nie zagłosowało w 2018 r. za projektem Barbary Nowackiej "Ratujmy kobiety", co sprawiło, że projekt upadł. W tym samym głosowaniu aż 59 posłów i posłanek PiS było za skierowaniem projektu do dalszych prac (zgodnie z zasadą, by dać szansę projektom obywatelskim). Zabrakło ośmiu głosów:

Dopiero w 2021 roku PO ogłosiła "nową umowę społeczną", porzuciła ustawę z 1993 roku i - pod wieloma warunkami - opowiedziała się za prawem do aborcji do 12. tygodnia ciąży (o ile kobieta znajduje się w "wyjątkowo trudnej sytuacji" i skonsultuje się z psychologiem i lekarzem):

Nadal jednak w KO znajdzie się na pewno kilkoro posłów i posłanek, którzy zagłosują przeciw projektowi. Należą do nich Paweł Poncyliusz (już to zadeklarował), Paweł Kowal (w 2021 roku deklarował, że nie zgadza się z nowym stanowiskiem PO) oraz Joanna Fabisiak (po głosowaniu w 2018 roku została zawieszona, ale po wyborach w 2019 wróciła do KO).

Wątpliwości co do aborcji nie ma Lewica oraz mniejsze ugrupowania, które obok PO wchodzą w skład Koalicji Obywatelskiej: Zieloni, Nowoczesna i Inicjatywa Polska (powstała na kanwie projektu liberalizacji ustawy aborcyjnej "Ratujmy kobiety"). Te wszystkie partie jasno popierają prawo do aborcji. Posłanki Lewicy i Zielonych weszły w skład komitetu "Legalna aborcja. Bez kompromisów".

Nie ma jasności, jak zachowają się posłowie i posłanki Polski 2050. Lider partii, Szymon Hołownia, jest przeciw prawu do aborcji, w przeszłości był nawet za zaostrzeniem ustawy z 1993 r. Odkąd wszedł do polityki jest zwolennikiem referendum, a po 2020 r. zwolennikiem przywrócenia tzw. "kompromisu". Jednak dwie posłanki - Hanna Gill-Piątek i Paulina Henning-Kloska - już zadeklarowały poparcie dla projektu, można też założyć, że tak zagłosuje Joanna Mucha. Sprzeciwu można się spodziewać m.in. od Pawła Zalewskiego i Wojciecha Maksymowicza.

Jak zagłosuje PSL? Niektórzy ludowcy, m.in. Władysław Kosiniak-Kamysz, deklarują bardzo konserwatywne poglądy na temat prawa do aborcji (w 2017 roku szef PSL deklarował, że usunąłby jedną z przesłanek do aborcji z ustawy z 1993 roku, czyli zrobiłby to samo, co zrobił TK w 2020 roku). PSL jako partia opowiada się za referendum.

Większość posłów Konfederacji to aborcyjni fundamentaliści, chociaż w partii dyscypliny nie ma. W głosowaniu 2 grudnia - w sprawie projektu zrównującego aborcję z zabójstwem - aż 6 posłów głosowało przeciwko odrzuceniu projektu, a tylko trzech za odrzuceniem.

Jakie są opcje?

Oczywiście przegłosowanie projektu dotyczącego legalnej aborcji w tej kadencji parlamentu jest praktycznie niemożliwe, projekt ma znaczenie głównie symboliczne.

Nasz sondaż omawiamy niżej.

Mamy zatem dwie możliwości, które zależą głównie od zachowania posłów PiS:

• pierwsza: projekt przepada już w pierwszym czytaniu, bo PiS chce przed wakacjami zakończyć sprawę, nie denerwować ani swoich wyborców, ani fundamentalistycznego skrzydła czy Kościoła.
• druga: projekt przechodzi do komisji (bo "projekty obywatelskie powinny mieć szansę") i tam utyka do wyborów w 2023. Warto zaznaczyć, że projekty obywatelskie, nad którymi prace trwają, przechodzą na kolejne kadencje Sejmu - nie podlegają zasadzie dyskontynuacji.

88 proc. wyborców KO za liberalizacją

W najnowszym sondażu Ipsos dla OKO.press (10-12 maja 2022) 66 proc. Polek i Polaków opowiedziało się za prawem do aborcji do 12. tygodnia ciąży. W dół słupki ciągną głównie wyborcy PiS, ale i tam poparcie wzrosło - z 24 proc. w 2020 roku do 34 proc. obecnie. Wyborcy wszystkich innym partii popierają prawo do aborcji:

O sondażu pisaliśmy tutaj: