Europejska Sieć Rad Sądownictwa stawia ultimatum neo-KRS i apeluje do von der Leyen o działanie

Cierpliwość i wyrozumiałość europejskich sędziów z rad sądownictwa i ich stowarzyszenia wobec neo-KRS się wyczerpuje.

21 lutego sędzia Kees Sterk, prezes Zarządu Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ), w której neo-KRS została zawieszona w sierpniu 2018 roku, wystosował list do przewodniczącego neo-KRS sędziego Leszka Mazura. "Zarząd ENCJ rozważa, czy powinien zaproponować Walnemu Zgromadzeniu usunięcie KRS z członkostwa w ENCJ" - pisze prezes Sterk. Przed podjęciem tej decyzji, dopytuje Mazura o postawę neo-KRS wobec zmian podważających niezależność sądownictwa w Polsce. Na odpowiedź czeka do 13 marca.

Publikujemu pytania Keesa Sterka do przewodniczącego neo-KRS. Kursywą dopisaliśmy poprawne odpowiedzi.

9 pytań Prezesa ENCJ do Przewodniczącego neo-KRS

1. Czy to prawda, że na listach poparcia sędziów do KRS podpisało się 50 sędziów blisko związanych z Ministrem Sprawiedliwości?

Na to wskazują ujawnione listy poparcia do KRS.

2. Czy to prawda, że ​​członek KRS sędzia Maciej Nawacki został powołany mimo nie uzyskania wymaganych 25 podpisów sędziów pod swoją kandydaturą?

Na to wskazują ujawnione listy poparcia do KRS.

3. Czy to prawda, że ​​Minister Sprawiedliwości powiedział w parlamencie, że zaproponował powołanie sędziów w KRS, którzy, jego zdaniem, byli gotowi współpracować przy zmianach w sądownictwie? Jeśli tak, to w jakim stopniu obecny skład KRS reprezentuje polskich sędziów?

Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro powiedział w Senacie, że "myśmy zgłosili" kandydatów do KRS, co sugeruje, że zgłosiły ich osoby blisko związane z ministerstwem.

Według prof. Ewy Łętowskiej, ujawnione listy poparcia do KRS pokazują, że sędziów wybranych do neo-KRS poparła "spółdzielnia" sędziów połączonych związkami z ministerstwem sprawiedliwości i faktem czerpania korzyści ze zmian w sądownictwie. Prof. Łętowska podkreśla, że nie można mówić o reprezentowaniu polskich sędziów przez tak wybraną neo-KRS.

4. Czy to prawda, że ​​KRS w pełni popiera reformy rządu, zwłaszcza ustawę z dnia 20 grudnia 2019 r.?

KRS nie protestowała przeciwko ustawie dyscyplinującej.

Sędzia Jarosław Dudzicz, zastępca rzecznika prasowego neo-KRS, w wywiadzie w "Do rzeczy" mówił, że nie nazwałby tej ustawy "dyscyplinującą" i twierdził, że "ustawa reformuje sposób działania kolegiów i zgromadzeń sędziowskich i prowadzi wprost do usprawnienia zarządzania sądami", a także, że "definiuje ona, kto jest sędzią w Polsce, a tym samym ostatecznie przecina niepotrzebny i pozorny spór prawny. Nie ma wątpliwości, że sędzią jest osoba powołana przez pana prezydenta na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa i nikt, także inni sędziowie nie mogą kontrolować, podważać czy kwestionować statusu tak powołanego sędziego."

5. Czy to prawda, że ​​KRS nigdy nie broniła sędziów, którzy byli krytyczni wobec reform rządu?

Najbliżej obrony niezawisłości sędziów było odwołanie się przez neo-KRS od pierwszego orzeczenia Izby Dyscyplinarnej SN w sprawie sędzi Aliny Czubieniak, która została dyscyplinarnie skazana za wydanie orzeczenia zgodnego z międzynarodowym standardem ochrony praw człowieka. Neo-KRS w odwołaniu wskazała na "znikomy stopień szkodliwości działania" sędzi Czubieniak, a nie na to, że ta sądziła zgodnie z prawem międzynarodowym.

6. Czy to prawda, że ​​KRS publicznie popiera postępowanie dyscyplinarne przeciwko sędziom, którzy: publicznie wypowiadali się przeciwko reformom rządu? W swoich orzeczeniach występowali z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE? Kierowali się w swoich orzeczeniach rekomendacjami zawartymi w wyroku TSUE z dnia 19 listopada 2019 r.?

Sędzia Dudzicz, rzecznik prasowy neo-KRS, w cytowanym już wywiadzie w "Do rzeczy" bronił prawa Izby Dyscyplinarnej do zawieszenia sędziego Juszczyszyna, który w swoich orzeczeniach kierował się rekomendacjami z wyroku TSUE z 19 listopada 2019 roku.

7. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytania 4, 5 i (częściowo) pytanie 6, w jaki sposób wsparcie dla opisanych w tych pytaniach działań wpisuje się w główne zadanie KRS-u jako członka ENCJ w zakresie obrony niezależności sądownictwa jako całości oraz niezawisłości poszczególnych sędziów ?

Odpowiedź na to pytanie pozostawiamy Leszkowi Mazurowi.

8.W przypadku pozytywnej odpowiedzi na (część) pytania 6, w jaki sposób przekłada się to na inny z celów ENCJ, jakim jest działanie w ramach europejskiej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, oraz z zasadami i wartościami, które za tym stoją?

Odpowiedź na to pytanie pozostawiamy Leszkowi Mazurowi.

9.Dodatkowo kwestie, które chciałby Pan poruszyć, które według Pana są interesujące dla Zarządu w tej sprawie?

Odpowiedź na to pytanie pozostawiamy Leszkowi Mazurowi.

Apel 3 prezesów stowarzyszeń sędziowskich do Przewodniczącej Komisji Europejskiej

Tego samego dnia Sterk wystosował też list do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, pod którym podpisali się również Jean-Claude Wiwinius, prezes Europejskiej Sieci Prezesów Sądów Najwyższych (i Prezes Sądu Najwyższego Wielkiego Księstwa Luksemburga) oraz José Igreja Matos, Przewodniczący Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów (EAJ).

Sterk, Wiwinius i Matos pisali do komisarzy UE uż wcześniej. Skutkiem ich pierwszego listu było spotkanie z wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej Věrą Jourovą oraz komisarzem Didierem Reynerdsem 30 stycznia.

Prezesi wyjaśniają von der Leyen, że cieszy ich, że komisarze Jourová i Reynerds kontynuują prace nad przestrzeganiem rządów prawa w Unii. Wskazali, że dobrym przykładem takiego działania był wniosek o zastosowanie środków tymczasowych w skardze przeciwko polskiemu rządowi do TSUE za nowy system dyscyplinarny dla sędziów.

Zaznaczyli, że w czasie spotkania z Jourovą i Reynerdsem dyskutowano też kwestię ustawy dyscyplinującej, która weszła w życie 14 lutego.

„Wszyscy zgodziliśmy się, że ta ustawa w jawny sposób narusza prawo unijne i bez żadnych wątpliwości narusza samo sedno niezawisłości sędziowskiej. Zawiera przepisy, które zakładają, że sędziowie będą odpowiadać dyscyplinarnie za treść swoich orzeczeń, za stosowanie prawa unijnego i za zadawanie pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości UE”.

Zwracają też von der Leyen uwagę na sytuację olsztyńskiego sędziego Pawła Juszczyszyna, którego 4 lutego Izba Dyscyplinarna w SN zawiesiła i obniżyła na ten czas wynagrodzenie. „Ponieważ stosował prawo unijne”, podkreślają Sterk, Wiwinius i Matos.

Wyjaśniają von der Leyen, że Jourová i Reynerds wyrazili poparcie dla takich działań, ale też, że komisarze nie byli pewni, czy mają wystarczające poparcie w samej Komisji. „Już te odpowiedzi (Jourovej i Reynerdsa - przyp. red) uzasadniają nasz kolejny list do Pani. Tą sprawą musi się zająć najważniejsza osoba.”

Proszą Przewodniczącą KE o spotkanie.