GOWORIT MOSKWA. Dlaczego rząd mówi co innego niż Instagram?

Na zdjęciu powyżej - szef rosyjskiego MSZ Siergiej Ławrow na konferencji rozbrojeniowej w Genewie. Przemawia zdalnie, bo Europa zamknęła przestrzeń powietrzną dla Rosjan i nie miał jak dostać się do Szwajcarii. Ławrow domaga się wycofania broni jądrowej z Europy. Duża część delegatów nie słucha go jednak, bo na znak protestu przeciw inwazji w Ukrainie wyszła z sali.

Wygląda na to, że kremlowska propaganda nadal opowiada o “specjalnej operacji”, która miała się zakończyć sukcesem w sobotę i świętem w niedzielę. Oraz zlaniem się w jedno bratnich narodów Rosji, Białorusi i Ukrainy.

Trwa przy tym, mimo że mała łatwa wojna Władimira Władimirowicza zamieniła się w gigantyczny konflikt.

Efekty są zdumiewające.

Gdyby ktoś informacje czerpał wyłącznie z TASS i agencji Interfax, we wtorek 1 marca dowiedziałby się:

• że od 24 lutego Rosja prowadzi “operację specjalną” w obronie Donbasu. Nie jest to wojna i nikt niczego nie bombarduje. Operacja nie odbywa się w bliżej niesprecyzowanych rejonach, nad którymi latają rosyjskie helikoptery, z tym że z Ukrainy uciekło pół miliona osób;
• że na skutek rozpoczęcia “operacji specjalnej” - w celu obrony Donbasu - na “republiki” donbaskie napadli Ukraińcy, dlatego z Donbasu uciekło ponad 100 tysięcy ludzi. Ukraińcy bombardują prawdopodobnie także sami siebie, w Ukrainie - ponieważ, jak powtarza propaganda, Rosja “nie ostrzeliwuje celów cywilnych”;
• że Rosja grozi całemu w zasadzie światu eskalacją konfliktu z lokalnego na globalny - mówi o broni jądrowej. Toczą się też rozmowy pokojowe - ale nie pomiędzy Ukrainą i “republikami” Donbasu, jakby wskazywała logika, lecz między Ukrainą i Rosją:
• że na Rosję spadły sankcje, które odbijają się w dziesiątkach problemów gospodarczych i rujnują ludziom życie.

Przyznacie państwo, że nie da się tego zrozumieć. Nie da się zrozumieć, dlaczego z powodu napaści Ukrainy na Donbas światowej sławy dyrygent Walerij Giergijew traci pracę w Filharmonii Monachijskiej, a szef Dumy wzywa wszystkich topowych rosyjskich artystów, żeby się określili w sprawie Ukrainy. Do Rosji nie latają samoloty, rubel tanieje, giełda nie działa, rosyjscy i białoruscy hokeiści zostali wykluczeni z rozgrywek, a premiery najbardziej oczekiwanych filmów są w Rosji odwoływane.

A to wszystko jest w oficjalnych rosyjskich komunikatach - to nie jest wraża dezinformacja.

Kiedy przeciwnik zna rosyjski

O tym, że rosyjska propaganda była przygotowana na błyskawiczne zwycięstwo i podporządkowanie Ukrainy Rosji, pisaliśmy już w naszym cyklu GOWORIT MOSKWA ("Tu mówi Moskwa").

I nie chodzi tylko o to, że opowiada świat zmyślony. Ale także o to, że jej przekaz kwestionowany jest na każdym kroku. Są media społecznościowe, są przyjaciele i krewni Rosjan w Ukrainie, są wreszcie komunikaty Ukraińców, którzy posługują się tym samym językiem. Władze próbują temu zaradzić:

Od soboty podaje w mediach, że w Ukrainie toczy się wojna i że jej ofiarami padają cywile, jest zabronione. Można mówić tylko o "specjalnej operacji".

Władze próbują też naciskać na gigantów internetowych, Google i Tik-Toka, by zmieniły algorytmy, które teraz podsuwają ludziom najbardziej gorący kontent - czyli niezależny przekaz o tym, co się dzieje w Ukrainie.

Ponieważ to za bardzo nie działa, we wtorek młodzieżówka partii Putina zwana „Młodą Gwardią Jednej Rosji” zaczęła się organizować do wychwytywania w sieci krytycznych dla władz informacji. Będzie o nich donosić cenzorowi państwowemu (instytucji o nazwie RosKomNadzor), żeby je zablokował i usuwał.

Władze postanowiły też wpłynąć na młodzież szkolną i pouczyć ją, co powinna myśleć. Wiemy o tym dzięki niezależnej “Nowoj Gazietie”, która zamieściła na Twitterze nagranie z jednej z lekcji w szkole średniej.

Lekcja krytycznego myślenia

Nauczycielka mówi uczniom, że lekcję pod tytułem “Nasz kraj” mają przeprowadzić wszystkie szkoły. I że musi być posłuszna dyrektorowi, dlatego przekaże teraz, "co uważa nasz rząd" na temat “operacji w Ukrainie”. Nauczycielka wie jednak, że uczniowie już swoje wiedzą o Ukrainie - z Instagrama. I to, co wiedzą, stoi w całkowitej sprzeczności z tym, co chce im powiedzieć rząd. Uczniowie oglądają bombardowanie miast, widzą ofiary cywilne i odwagę Ukraińców. Rząd to całkowicie ignoruje. “Bombardowania nie ma, ofiar nie ma”.

Nauczycielka tłumaczy uczniom, że są różne źródła informacji, więc należy je poddawać krytyce i analizie. "Jest coś takiego jak punkt widzenia" - mówi.

Propaganda mówi prawdę

Kiedy się posłużyć aparatem krytycznym, tak jak nieznana nauczycielka uczy swoich nastoletnich uczniów, o sytuacji w Ukrainie można się wiele dowiedzieć także z oficjalnych źródeł.

Z osobna geografią, historią, językami, przeszłością, sztuką i dyplomacją. W dwa dni się tego nie zrobi, więc relacje o "operacji specjalnej" sąsiadują z relacjami o ponurych konsekwencjach napaści na niezależne państwo. Te relacje są oficjalne i są prawdziwe. I dają bardzo wiele do myślenia

Oto mały wybór z kilku godzin. Przyznacie Państwo, że robi wrażenie:

• poczta Cypryjska zawiesza wszystkie swoje usługi dla Rosji;
• Wielka Brytania zakazuje rosyjskim statkom zawijania do swoich portów;
• według szefa polskiego MSZ liczba uchodźców z Ukrainy może sięgnąć miliona;
• zdaniem premiera Rosji sankcje Stanów Zjednoczonych i Unii dotykają już bezpośrednio Rosjan;
• ONZ twierdzi, że od 24 lutego w Ukrainie zginęło 136 cywilów, a 400 zostało rannych;
• rzecznik Kremla nie dysponuje danymi o stratach sił zbrojnych Rosji w Ukrainie;
• rosyjski ombudsman apeluje do ukraińskiego odpowiednika o przeciwdziałanie torturowaniu rosyjskich jeńców;
• Rosja została pozbawiona prawa do organizacji mistrzostw świata w koszykówce;
• brytyjski zespół rockowy Franz Ferdinand i amerykański The Killers odwołują koncerty w Rosji;
• Węgry popierają członkostwo Ukrainy w UE;
• czeski minister spraw zagranicznych wezwał Rosję do wycofania wojsk z Ukrainy;
• Korea Południowa zawiesza transakcje z siedmioma rosyjskimi bankami;
• francuski minister finansów: UE rozpocznie totalną wojnę gospodarczą z Rosją;
• konsul honorowy Rosji w Tyrolu podał się do dymisji z powodu operacji rosyjskiej w Ukrainie;
• Maersk przestaje wysyłać ładunki do Rosji;
• Google blokuje kanały YouTube RT i Sputnika w Europie;
• ściana za pomnikiem sowieckiego żołnierza w Wiedniu została pomalowana na kolor flagi Ukrainy;
• Czeski festiwal „Febiofest” odbiera Emirowi Kusturicy nagrodę, bo współpracuje z Rosją;
• nie przewiduje się przerw w dostawach leków do rosyjskich aptek, ale ceny mogą wzrosnąć nawet o 40 proc.;
• spadek notowań niektórych spółek rosyjskich na londyńskiej giełdzie ponownie przekracza 50 proc.;
• Szwedzkie władze wezwały do dalszego zaostrzenia sankcji wobec Rosji;
• Hyundai zawiesza prace zakładu w Rosji do 5 marca. Ma problemy z dostawą komponentów;
• Sony odwołuje premiery w Rosji, w tym premierę filmu „Morbius”;
• Disney zawiesił pokazy swoich filmów w Rosji;
• Japonia nałożyła sankcje eksportowe na 49 rosyjskich firm i organizacji. A także na Putina i Ławrowa;
• Mastercard zablokował dostęp do sieci płatniczej kilku instytucjom finansowym z Federacji Rosyjskiej;
• American Airlines zawieszają umowy z Aeroflotem i S7;
• Rosyjska Federacja Hokeja na Lodzie uważa decyzję o usunięciu reprezentacji narodowych z turniejów za dyskryminującą.

Propaganda straszy

Ponieważ jest źle, odpowiednią dawkę złych informacji dla świata przygotowali najbliżsi współpracownicy Putina:

• Szef MON Siergiej Szojgu: armia rosyjska będzie kontynuować operację specjalną na Ukrainie, aby osiągnąć swoje cele. Głównym zadaniem operacji na Ukrainie jest ochrona Federacji Rosyjskiej przed zagrożeniem z Zachodu.
• Szef MSZ Siergiej Ławrow: plany władz w Kijowie dotyczące zdobycia broni jądrowej zagrażają bezpieczeństwu międzynarodowemu. Obecność amerykańskiej broni jądrowej w Europie jest niedopuszczalna.

Była też wiadomość, która zrobiła na mnie szczególne wrażenie. Dziennikarze pytali dziś rzecznika Kremla, czy Władimir Putin dostaje listy otwarte od ludzi kultury, którzy są przeciw wojnie w Ukrainie.

Pieskow powiedział, że Putin zna te stanowiska, bo streszczają je media.

"Jest coś takiego, co się nazywa myślenie krytyczne" - mówi w nagraniu nauczycielka. A propaganda dostarcza dużo materiału do wprawek.