Ksiądz zawieszony za molestowanie 13-latka nadal odprawiał msze, był na wycieczce z dziećmi. Bo biskup milczał

Biskup opolski Andrzej Czaja, gdy tylko dowiedział się, że ks. Mariusz K. molestował 13-letniego ministranta, wydał dekret. 1 września 2012 roku przeniósł nim wikarego z parafii w Jemielnicy do klasztoru w Prudniku, zakazał kontaktowania się z dziećmi i zawiesił w sprawowaniu funkcji kapłańskich do czasu zakończenia sprawy przed kościelnym sądem.

Dekret miał odizolować ks. Mariusza K. od potencjalnych ofiar. Pozwalał mu jedynie na opuszczanie klasztoru, a następnie domu księży emerytów w Nysie od czasu do czasu, by mógł odwiedzać rodziców w Kędzierzynie Koźlu.

Jak zapewnia rzecznik kurii, Ks. Mariusz solennie obiecał biskupowi Czai, że będzie przestrzegał zakazów. Ale oszukał go. Latem 2014 roku wspólnie z młodzieżą z grupy “Ruch Czystych Serc” wybrał się na wycieczkę w góry, zorganizowaną przez parafię w jego rodzinnym Kędzierzynie-Koźlu.

Rzecznik kurii zapewnił nas, że ks. Mariusz dołączył do wycieczki tylko na jeden dzień, a jej właściwym opiekunem był inny ksiądz. Poza tym - jak podkreślił rzecznik - w wycieczce brali udział 17- i 18-latkowie.

To nie był jednak odosobniony przypadek niesubordynacji. Jak sprawdziliśmy, na stronie internetowej parafii p.w. Ducha Świętego i NMP Matki Kościoła w Kędzierzynie-Koźlu, ks. Mariusz K. wielokrotnie odprawiał w niej msze, co najmniej od listopada 2014 do marca 2016 roku.

Zwykle jedynie koncelebrował mszę, ale w maju 2015 roku to on, nie proboszcz prowadził uroczystość rocznicy I Komunii Świętej.

Ostatni ślad ks. Mariusza K. na stronach parafii, który odnaleźliśmy, pochodzi z grudnia 2015 roku. Jego nazwisko pojawia się w relacji z pasterki.

Ze strony została jednak wycięta część zdjęć. Niektóre zdjęcia zniknęły także z relacji z rezurekcji w marcu 2016 roku. Rzecznik kurii przekazał nam wyjaśnienia proboszcza: "Po wystąpieniu Pana Dariusza Kołodzieja, kiedy sprawa stała się głośna, to sami parafianie, a głównie młodzież parafialna postulowali, by to uczynić, ponieważ bulwersowało ich to, że na stronie parafialnej znajdują się zdjęcia kapłana, który sprzeniewierzył się swojemu posłannictwu".

Ksiądz Mariusz K. uczestniczył więc w życiu parafii przez ponad półtora roku. Jak to możliwe, skoro biskup Czaja wydał dekret, zakazujący mu publicznego odprawiania mszy i kontaktowania się z dziećmi?

Bo biskup Czaja prawie nikomu o tym dekrecie nie powiedział.

Droga dyskrecji

Biskup Czaja postępował zgodnie z zasadami. Natychmiast po otrzymaniu zgłoszenia zawiesił księdza w obowiązkach. Powiadomił o sprawie watykańską Kongregację Nauki Wiary, która zajmuje się sądzeniem przestępstw seksualnych duchownych przeciwko nieletnim, tak jak nakazał czynić w takich sprawach jeszcze Jan Paweł II.

Postąpił też zgodnie z wytycznymi Episkopatu, gdy w trakcie rozmowy z Ireną Kołodziej, matką skrzywdzonego chłopca, Dariusza Kołodzieja, powiedział jej, że może złożyć zawiadomienie w prokuraturze.

Popełnił jednak błąd, obierając - jak ujął to później - “drogę dyskrecji”.

Według relacji Ireny Kołodziej bp Czaja przekonał ją, by zawiadomienia nie składała.

“Były rozmowy, że możemy iść do prokuratury, na policję, ale od razu powiedziano mi, że tam by dziecko przeżywało katusze. Że musiałby non stop mówić o tym. Cały czas wracać do tego, przeżywać to cały czas na nowo. I najlepsze dla dziecka jest, żeby nie mówić o tym. Zapytał mnie także, czy powiedziałam to swojemu mężowi. Ja mówię, że jeszcze nie powiedziałam, bo nie miałam kiedy.

– relacjonowała Irena Kołodziej w trakcie konferencji w Sejmie 18 marca 2019 roku.

Jeśli tak właśnie wyraził się biskup, wprowadził ją w błąd. Zgodnie z przepisami, ofiary przestępstw seksualnych, które nie ukończyły 15 roku życia, są przesłuchiwane w obecności psychologa i co do zasady tylko raz. Jeśli biskup o tym nie wiedział, dopuścił się manipulacji, stawiając się w roli autorytetu. Jeśli wiedział - po prostu skłamał.

Ksiądz Kuc wymaga przysięgi i milczenia przed sądem

Milczenie na Irenie Kołodziej oraz jej przyjaciółce wymógł także ks. Piotr Kuc, diecezjalny sędzia. Podczas kolejnej wizyty w kurii na jego polecenie złożyły przysięgę na Pismo Święte, zobowiązującą je do zachowania “ścisłej tajemnicy o pytaniach i zeznaniach” złożonych w trakcie postępowania kościelnego w sprawie ks. Mariusza.

Jak tłumaczył nam rzecznik kurii, jest to standardowa przysięga składana przed składaniem zeznań w każdego rodzaju postępowaniach kanonicznych. Niezrozumiałe jest jednak, dlaczego złożyć ją musiała także przyjaciółka Ireny Kołodziej, chociaż zeznań nie składała. Z przysięgi miały być zwolnione dopiero po zakończeniu procesu.

Podczas konferencji w Sejmie Irena Kołodziej o jeszcze poważniejsze tuszowanie sprawy oskarżyła księdza Piotra Kuca, oficjała sądu diecezji opolskiej, czyli urzędnika sprawującego władzę sędziowską w imieniu biskupa.

Ks. Kuc miał jej wyjawić, że ksiądz Mariusz oprócz Darka przyznał się jeszcze do czterech lub pięciu ofiar. Miał też jej nakazać, by milczała o tych nazwiskach nawet przed świeckim sądem. W marcu 2019 roku OKO.press złożyło zawiadomienie do prokuratury, w którym wykazywaliśmy, że ks. Piotr Kuc, zatajając wiedzę o molestowanych ministrantach i nakłaniając do tego samego Irenę Kołodziej, mógł popełnić trzy przestępstwa.

Po głośnym wystąpieniu w Sejmie bp Czaja przeprosił Dariusza Kołodzieja za sprawcę, ale nie przyznał się do nakłaniania Ireny Kołodziej do milczenia. Według rzecznika kurii to “wyraźną wolą najbliższych było zachowanie daleko idącej dyskrecji”.

Jak się później okazało, biskup Czaja dochował obietnicy dyskrecji, nie bacząc na konsekwencje.

Nikt nic nie wiedział

Proboszczowi parafii w Jemielnicy, gdzie Dariusz był ministrantem, powiedziano, że ks. Mariusz K. wyjechał z powodów zdrowotnych. Systematycznie odprawiał więc msze w intencji wyzdrowienia. “Kiedy pierwszy raz usłyszałam, że modlą się o jego zdrowie, przestałam chodzić do kościoła” - opowiadała później Irena Kołodziej reporterce “Wyborczej”.

O powodzie zsyłki ks. Mariusza nie wiedzieli przełożony klasztoru, a potem dyrektor domu księży emerytów. Według rzecznika kurii ks. Mariusz "powinien im zgłaszać każde opuszczenie domu i cel swojego wyjazdu". W praktyce jednak ich nadzór był pozorny, bo o zakazach nic nie wiedział też proboszcz parafii w Kędzierzynie-Koźlu, do którego pozwalano wyjeżdżać ks. Mariuszowi.

Dzięki tajemnicy, którą biskup otoczył jego sprawę, ks. Mariusz mógł swobodnie odprawiać msze i kontaktować się z ministrantami aż do marca 2015 roku, kiedy sąd biskupi zdecydował o wydaleniu go z kapłaństwa. Watykańska Kongregacja Nauki Wiary zatwierdziła wyrok we wrześniu 2016 roku.

W piątek 17 maja 2019 ks. Mariusz K. został nieprawomocnie skazany na 2,5 roku bezwzględnego więzienia. Sąd nakazał mu zapłacić 50 tys. zł odszkodowania i nałożył na niego zakaz wykonywania zawodów związanych z edukacją małoletnich.

W głowie się nie mieściło

Zapytaliśmy rzecznika kurii opolskiej, ks. Joachima Kobienię, dlaczego bp Czaja nie poinformował księży w diecezji o nałożonych na ks. Mariusza K. zakazach. Mógł przecież o nich powiedzieć, dochowując jednocześnie obietnicy zachowania dyskrecji o molestowaniu Dariusza Kołodzieja.

Teraz [według nowych zasad obowiązujących w diecezji - przyp. red.] ks. Mariusz dostałby kuratora, który musiałby go odwiedzać raz na kilka dni i zdawać z tego relację. Wtedy, w 2012 roku to był pierwszy przypadek, z którym spotkał się biskup Czaja. Z perspektywy czasu widać, że należy ściślej kontrolować osoby, wobec których toczy się postępowanie kanoniczne lub prokuratorskie”.

Kuratorzy dla księży oskarżonych lub skazanych za przestępstwa seksualne są wyznaczani w co najmniej czterech z 41 diecezji w Polsce: opolskiej, obu warszawskich i gnieźnieńskiej. A jak jest w pozostałych? Nie wiadomo, Episkopat nie zbiera takich danych.