Merkel jako kanclerz rozrabiaka, Duda jako rozważny mąż stanu. Tak fantazjuje minister Szczerski

Kiedy 6 stycznia 2021, krótko po godz. 20:00 polskiego czasu tłum zwolenników Donalda Trumpa wdarł się do Kapitolu, świat zamarł. W budynku obradowały właśnie Senat oraz Izba Reprezentantów, które miały ostatecznie potwierdzić wynik wyborów prezydenckich w USA i zwycięstwo w nich Demokraty Joe Bidena. W miarę upływu czasu kolejni europejscy i światowi przywódcy wyrażali ogromne zaniepokojenie atakiem na amerykańską demokrację. Wielu z nich (zgodnie z prawdą) obarczało za szturm tłumu odchodzącego prezydenta Donalda Trumpa, który wcześniej wezwał swoich zwolenników do marszu na Kapitol.

Gdy w Kapitolu padły strzały, a służby porządkowe w wielkim pośpiechu ewakuowały w Waszyngtonie senatorów, kongresmenów i wiceprezydenta Mike'a Pence'a, szef polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Zbigniew Rau rozanielony gratulował polskim sportowcom sukcesu.

Prezydent Andrzej Duda jeszcze kilka godzin milczał, a gdy już się odezwał, wprawił w osłupienie obserwatorów. Bezprecedensowy atak na Kapitol nazwał "wewnętrzną sprawą Stanów Zjednoczonych", nie potępił próby zamachu stanu, wspomniał tylko ogólnie, że "władza zależy od woli wyborców".

Trudno było jednak z jego oświadczenia wywnioskować, czy "wolą wyborców" nazywa wynik wyborów, czy atak tłumu "wyborców" na Kapitol.

Na Dudę spadła krytyka, ale doradcy prezydenta najwyraźniej zbytnio się nią nie przejmują i uważają, że dramatycznej nocy ze środy na czwartek (z 6 na 7 stycznia polskiego czasu) prezydent zachował się wręcz modelowo.

Tajemnica szeregu, w którym stoi Duda

Minister Krzysztof Szczerski, odpowiedzialny w Kancelarii Prezydenta za sprawy zagraniczne, pochwalił w poniedziałek 11 stycznia swojego pryncypała. Ale jego słowa stoją w sprzeczności z faktami.

Po pierwsze, Andrzej Duda nie wyraził nadziei, że kryzys jest krótkotrwały, a jego twierdzenie, że Stany Zjednoczone są krajem praworządnym i demokratycznym w chwili brutalnego ataku na te wartości było co najmniej niefortunne.

Co więcej, jak wspomnieliśmy wcześniej, trudno ocenić, czy jego tweet był potępieniem, czy poparciem ataku na Kapitol. Zdrowy rozsądek podpowiada, że po prostu Duda nieumiejętnie wyraził dezaprobatę dla wydarzeń w Waszyngtonie, praktyka polityczna - spóźnione o kilka tygodni gratulacje dla Bidena i gesty polityków PiS podważające wynik wyborów - że nie jest to wcale pewne.

Z całą pewnością jednak fałszywa jest sugestia Krzysztofa Szczerskiego, że Duda zachował się tak jak większość przywódców europejskich, za to inni liderzy UE "wyszli przed szereg".

Jak za chwilę zobaczymy, to nie szefowie innych państw unijnych zachowali się niestandardowo - większość jednoznacznie potępiła atak, nazywając go zamachem na demokrację, lub zarazem potępiła atak i wskazała odpowiedzialność za niego Donalda Trumpa.

2/3 liderów UE zachowało się inaczej niż Duda

Według Krzysztofa Szczerskiego wyszli przed szereg m.in.:

• Kanclerz Austrii Sebastian Kurz, który napisał o "szokujących wydarzeniach" w Waszyngtonie, a atak na Kapitol nazwał jednoznacznie "atakiem na demokrację".

• Premier Belgii Alexander De Croo, który poza wyrazami szoku i niedowierzania jednoznacznie poparł Bidena, a co za tym idzie, potępił atak na Kapitol.

• Szefowa dyplomacji Bułgarii Ekaterina Zaharieva, która wprost potępiła atak, wyraziła nadzieję, że porządek zostanie przywrócony, a przekazanie władzy odbędzie się pokojowo.

• Szef dyplomacji Cypru Nikos Christodoulides, który mocno podkreślił, że wola wyborców wyrażona w głosowaniu musi być respektowana.

• Premier Czech Andrej Babisz, który napisał: "To, co wydarzyło się w Stanach Zjednoczonych, to bezprecedensowy atak na demokrację, w którym zginęły cztery osoby. Przekazywanie władzy między prezydentami musi być zawsze płynne i spokojne".

• Premier Danii Mette Frederiksen, która podkreśliła, że ekstremizm i przemoc to ślepa uliczka oraz zaapelowała o natychmiastowe przywrócenie do działania systemu demokratycznego w USA.
• Prezydent Finlandii Sauli Niinisto, który nazwał atak na Kapitol "koszmarem demokracji" i z ulgą odnotował, że atakowi sprzeciwiają się również politycy Republikańscy.

• Prezydent Francji Emmanuel Macron, który stwierdził, że zwolennicy odchodzącego prezydenta Donalda Trumpa próbują obalić wynik demokratycznych wyborów.
• Premier Hiszpanii Pedro Sanchez, który wprost napisał, że prezydent Biden poradzi sobie z czasem politycznych napięć i zjednoczy Amerykanów.

• Premier Holandii Mark Rutte, który wezwał Donalda Trumpa do natychmiastowego uznania wygranej Joe Bidena w wyborach prezydenckich.

• Premier Islandii Katrín Jakobsdóttir, która atak na Kapitol nazwała "atakiem na demokrację".

• Szef MSZ Irlandii Simon Coveney, który określił atak na Kapitol zamachem na demokrację przeprowadzonym przez prezydenta Trumpa i jego zwolenników.

• Premier Luksemburga Xavier Bettel, który wydarzenia w Waszyngtonie określił "haniebnym atakiem na fundamenty demokracji" i napisał, że oczekuje na przejęcie władzy przez Joe Bidena.

• Kanclerz Niemiec Angela Merkel, która winą za atak na Kapitol obarczyła prezydenta Trumpa, wskazując, że od listopada nie uznał wyniku wyborów, a atmosfera, którą budował, doprowadziła do wydarzeń z 6 stycznia.
• Premier Portugalii Antonio Costa, który napisał, że wynik wyborów musi być respektowany, a władza musi zostać przekazana pokojowo.

• Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rumunii, które wydarzenia i przemoc w Waszyngtonie nazwało "niemożliwymi do zaakceptowania".

• Prezydentka Słowacji Zuzana Čaputová, która napisała, że wydarzenia w Waszyngtonie pokazują, jak niebezpieczna jest retoryka posługująca się nienawiścią.

• Premier Szwecji Stefan Löfven, który stwierdził, że odpowiedzialność za zamach na demokrację z 6 stycznia ponosi Donald Trump i popierający go członkowie Kongresu.

Duda w szeregu jedynie z Orbánem

Jak widać, przedstawiciele 18 z 27 krajów Unii Europejskiej (czyli dwie trzecie z nich) w swoich reakcjach na wydarzenia w Waszyngtonie wyraziło jedno z trzech stanowisk:

• potępiło jednoznacznie atak na demokrację,
• wyraziło poparcie dla prezydenta Joe Bidena,
• wprost obarczyło Donalda Trumpa winą za atak na Kapitol.

Żaden z tych elementów nie znalazł się w stanowisku prezydenta Andrzeja Dudy. Co więcej, konstruując powyższą listę, przyjęliśmy wyrozumiałe kryteria, nie umieszczając na niej reakcji przedstawicieli m.in. Estonii i Grecji, którzy - w przeciwieństwie do Dudy - potępili przemoc oraz wyrazili szok i zdumienie wydarzeniami w Waszyngtonie, ale nie potępili ich wprost.

Z powyższych cytatów wynika wprost, że - wbrew twierdzeniom Krzysztofa Szczerskiego - to prezydent Duda wyszedł z szeregu przywódców europejskich jednoznacznie potępiających atak na Kapitol. Głowa polskiego państwa została na aucie ramię w ramię z tym samym krajem co zawsze: o "wewnętrznych sprawach Stanów Zjednoczonych" mówił jeszcze tylko premier Węgier Viktor Orbán.