Krótko i na temat: najnowsze wiadomości z Polski i ze świata

Co się wydarzyło

Szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas ogłosiła, że Unia robi przerwę w nakładaniu sankcji zarówno na Izrael, jak i na osoby odpowiedzialne za eskalację konfliktu po obu stronach.

Dziesięć dni po wejściu w życie wynegocjowanego przez USA zawieszenia broni, 27 europejskich ministrów spraw zagranicznych, którzy zebrali się w Luksemburgu, stwierdziło, że sytuacja jest zbyt „delikatna”, aby w pełni zdjąć presję z władz Izraela.

Kallas tłumaczyła, że sytuacja się zmieniła od czasu, gdy sankcje były proponowane. Ministrowie mają różne zdania, więc – jak powiedziała – „nie wdrażamy tych środków teraz, ale też ich nie wycofujemy”.

Kallas mówiła też, że „zawieszenie broni zmieniło kontekst, co jest jasne dla wszystkich. Jeśli jednak nie zobaczymy rzeczywistych i trwałych zmian w terenie, w tym większej pomocy docierającej do Strefy Gazy, groźba sankcji pozostaje aktualna” – powiedziała Kallas na konferencji prasowej.

Inne warunki wstępne obejmują dostęp do Strefy dla dziennikarzy i pracowników pomocy humanitarnej oraz nieograniczoną rejestrację organizacji pozarządowych.

Ale ten ruch wstrzymania sankcji na Izrael spotkał się z falą krytyki. Sven Kühn von Burgsdorff, był przedstawiciel Unii na terytoriach palestyńskich, powiedział w rozmowie z „The Guardian”, że Kallas nie zrozumiała kwestii odpowiedzialności karnej. „Sankcje to nie tylko narzędzie nacisku politycznego. To też sposób, w jaki Unia reaguje na łamanie prawa zarówno europejskiego, jak i międzynarodowego” – podkreślił.

W czerwcu UE stwierdziła, że Izrael złamał zapisy umowy stowarzyszeniowej dotyczącej praw człowieka, która reguluje handel i współpracę między obiema stronami. Prawnicy przypominają też, że Unia powinna dostosować swoją politykę do opinii Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 2024 roku, która wzywa Izrael do jak najszybszego zakończenia okupacji terytoriów palestyńskich.

Burgsdorff współtworzył oświadczenie podpisane przez ponad 400 byłych dyplomatów i urzędników, którzy zaapelowali do UE o bardziej stanowcze działania wobec „ekstremistów i sabotażystów po obu stronach” – osób, które utrudniają stworzenie przyszłego państwa palestyńskiego.

Autorzy listu poparli plan Trumpa, ale zwrócili uwagę, że kwestia samostanowienia Palestyńczyków została tam potraktowana bardzo ogólnikowo.

Z kolei Nathalie Tocci, była doradczyni unijnych szefów dyplomacji, powiedziała, że wycofanie się z sankcji byłoby „najgorszym możliwym krokiem”. „Trzeba właśnie teraz wywierać presję. Wszyscy wiemy, że nie ma żadnej pewności, że ten plan w ogóle wypali” – powiedziała w rozmowie z „The Guardian”.

Pierwsza faza planu Trumpa już doprowadziła do przemocy, a dyplomaci w pośpiechu próbują utrzymać kruche porozumienie.

Jaki jest kontekst

Jak pisze Euronews, w obliczu pogarszającej się sytuacji humanitarnej w Strefie Gazy i izraelskiej blokady dostaw pomocy do Gazy, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zaproponowała w zeszłym miesiącu trzy środki.

Pierwszym z nich było częściowe zawieszenie umowy stowarzyszeniowej między Unią Europejską a Izraelem, zamrożenie dwustronnej pomocy z wyjątkiem wsparcia dla społeczeństwa obywatelskiego i centrum pamięci o Holokauście Yad Vashem, a także indywidualne sankcje wobec dwóch izraelskich skrajnie prawicowych ministrów i brutalnych osadników na Zachodnim Brzegu.

Propozycje te nie zostały jednak zrealizowane, ponieważ państwa członkowskie mają bardzo różne poglądy na te kwestie.

Jak donosi „The Guardian” przywódcy europejscy mają w czwartek rozmawiać o konflikcie w Strefie Gazy podczas szczytu, ale od dawna są głęboko podzieleni w kwestii Bliskiego Wschodu. Część krajów, takich jak Hiszpania czy Irlandia, otwarcie popiera Palestynę, podczas gdy inne – jak Węgry czy Czechy – pozostają lojalnymi sojusznikami premiera Izraela Benjamina Netanjahu i jego rządu.

Ogromne protesty w wielu państwach UE przeciwko liczbie ofiar i cierpieniu w Gazie skłoniły jednak Komisję Europejską do zaproponowania w zeszłym miesiącu zawieszenia preferencyjnej umowy handlowej z Izraelem oraz wprowadzenia sankcji wobec osób odpowiedzialnych za podsycanie konfliktu po obu stronach.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także:

Werdykt ogłoszono ok 2.00 w nocy 21 października 2025 r. Zwycięzcę wybrano z 11 osób, które dostały się do finału. I miejsce w XIX Konkursie Chopinowskim zajął 27-letni Eric Lu z USA. To jego drugi występ podczas konkursu – w 2015 r. zajął 4. miejsce.

Polski pianista, Piotr Alexewicz, zajął 5. miejsce.

Kolejne miejsca zajęli:

• II nagroda – Kevin Chen (Kanada) • III nagroda – Zitong Wang (Chiny) • IV nagroda – Tianyao Lyu (Chiny); Shiori Kuwahara (Japonia) • V nagroda – Piotr Alexewicz (Polska); Vincent Ong (Malezja) • VI nagroda – William Yang (USA)

Zwycięzca otrzymuje 60 tys. euro i złoty medal.

Przeczytaj także:

Jaki jest kontekst?

Pierwszy Konkurs Chopinowski odbył się w 1929 r. „Stworzenie konkursu o takiej formule zaproponował w dwudziestoleciu międzywojennym pianista i kompozytor Jerzy Żurawlew, ubolewający nad obserwowanym przez niego błędnym rozumieniem muzyki Chopina, jako „zbyt romantycznej”, a wręcz „roztkliwiającej” i „rozbrajającej psychicznie” – pisała w OKO.press Joanna Kołodziejska. ”

„Żurawlewa zainspirowało zainteresowanie młodzieży sportem oraz fenomen kibiców. Postanowił muzykę Chopina usportowić, co miało na celu pomóc zarówno w promowaniu dorobku kompozytora, jak i zainicjowaniu dyskusji na temat tego, jak w ogóle tę twórczość wykonywać. Pianistyczne wychowanie pomysłodawcy Konkursu Chopinowskiego w kontekście jego działań miało niemałe znaczenie – artysta był uczniem Aleksandra Michałowskiego, który wykonawstwo muzyki Chopina studiował u ucznia kompozytora, Karola Mikulego”.

Od 1927 r. konkurs odbywa się co pięć lat. Trzy razy w historii konkurs przesunięto – podczas wojny (dwunastoletnia przerwa między 1937 i 1949 r.), w latach 50. z powodu odbudowy Filharmonii Warszawskiej oraz z powodu pandemii COVID-19.

Co się wydarzyło

W niedzielę 19 października 2025 doszło do kradzieży, która już została okrzyknięta „napadem stulecia”. Z Luwru, najczęściej odwiedzanego muzeum na świecie, złodzieje wynieśli osiem bezcennych przedmiotów – poinformowała prokurator Paryża Laure Beccuau.

W poniedziałek muzeum było zamknięte, a francuscy ministrowie kultury i spraw wewnętrznych odbyli specjalne spotkanie w związku z kradzieżą.

Minister sprawiedliwości Gérald Darmanin powiedział, że kradzież „postawiła Francję w haniebnym świetle”. Politycy opozycji nazwali kradzież narodowym upokorzeniem.

„Zawiedliśmy” – powiedział francuski minister sprawiedliwości w rozmowie z radiem France Inter. – „Ktoś był w stanie wprowadzić dźwig na ulice Paryża w biały dzień, wejść po nim na górę, zabrać bezcenne klejnoty i wystawić Francję na pośmiewisko świata”.

„Zbyt długo skupialiśmy się na bezpieczeństwie zwiedzających, a nie dzieł sztuki” – stwierdziła minister kultury Rachida Dati w rozmowie z M6TV. Ministerstwo zamierza uprościć przepisy dotyczące zamówień publicznych, by przyspieszyć modernizację systemów bezpieczeństwa w muzeach.

Kradzież w Luwrze. Co wiadomo

Do kradzieży doszło w niedzielę między 09:30 a 09:40 rano, wkrótce po otwarciu muzeum.

Czterech złodziei ubranych w kamizelki odblaskowe udawało robotników budowlanych. Użyli podnośnika (dźwigu) zamontowanego na pojeździe. Widać go na zdjęciu powyżej. Przy pojeździe ustawili pachołki ostrzegawcze.

Przez balkon znajdujący się w pobliżu Sekwany dostali się do Galerii Apollina na pierwszym piętrze.

Za pomocą akumulatorowej szlifierki tarczowej przecięli szyby i dwóch złodziei weszło do muzeum. Według pierwszych ustaleń zagrozili ochroniarzom nie bronią, lecz właśnie szlifierkami. Zrabowali przedmioty z dwóch szklanych gablot. Po czym uciekli na motocyklach.

Według prokurator Beccuau napad trwał od sześciu do siedmiu minut

Francuskie media podają, że jedna na trzy sale w części muzeum, w której doszło do napadu, nie była objęta monitoringiem.

Co ukradziono?

Cytujemy za BBC:

„Według władz skradziono osiem przedmiotów, w tym diademy (ozdobne opaski na głowę wysadzane klejnotami), naszyjniki, kolczyki i broszki. Wszystkie pochodzą z XIX wieku i niegdyś należały do francuskiej rodziny królewskiej lub cesarskiej.

Francuskie Ministerstwo Kultury podało, że wśród skradzionych przedmiotów znalazły się:

• Diadem i broszka należące do cesarzowej Eugenii, żony Napoleona III.
• Naszyjnik ze szmaragdami oraz para kolczyków ze szmaragdami należące do cesarzowej Marii Ludwiki.
• Diadem, naszyjnik i pojedynczy kolczyk z kompletu szafirowej biżuterii, który należał do królowej Marii Amelii i królowej Hortensji.
• Broszka znana jako „brosza relikwiarzowa”.

Wszystkie te klejnoty są ozdobione tysiącami diamentów i innych drogocennych kamieni”.

Na zewnątrz muzeum znaleziono koronę cesarzowej Eugenii. Najwyraźniej złodzieje najwyraźniej upuścili ją w trakcie ucieczki. Korona wykonana jest ze złota, szmaragdów i diamentów.

Nad sprawą pracuje około 60 śledczych. Prokuratura przekazała, że złodzieje najprawdopodobniej działali na zlecenie organizacji przestępczej.

Na początku 2025 roku władze Luwru zwróciły się do rządu francuskiego o pomoc w renowacji i modernizacji starych sal wystawowych oraz w lepszym zabezpieczeniu dzieł sztuki. Prezydent Francji Emmanuel Macron zapowiedział wówczas, że Luwr zostanie przebudowany, a renowacja miała obejmować wzmocnienie systemów bezpieczeństwa.

Luwr jest zamknięty we wtorki, więc najwcześniej będzie dostępny dla zwiedzających w środę. Dyrekcja muzeum na razie nie potwierdziła tej daty.

Co się wydarzyło

W poniedziałek 20 października 2025 ministrowie energii Unii Europejskiej poparli propozycję stopniowego wycofania importu ropy i gazu z Rosji do stycznia 2028 roku – poinformowała Rada Unii Europejskiej.

„Historyczna decyzja UE!” – skomentował polski minister energii Miłosz Motyka. „To najmocniejsze uderzenie w rosyjski sektor energetyczny i ogromny sukces Polski”.

„Europejscy ministrowie zatwierdzili plan, który zakłada zakończenie zawierania nowych kontraktów na import rosyjskiego gazu od stycznia 2026 roku, wygaśnięcie obowiązujących krótkoterminowych umów w czerwcu 2026 roku, a długoterminowych – w styczniu 2028 roku. Decyzję podjęto podczas spotkania w Luksemburgu” – informuje Reuters.

Ustawa nie jest ostateczna. Kraje UE muszą jeszcze wynegocjować finalne przepisy z Parlamentem Europejskim, który wciąż debatuje nad swoim stanowiskiem.

Jaki jest kontekst

Jak pisał w OKO.press Marcel Wandas, „do grudnia zeszłego [2024] roku do UE wciąż można było ściągać rosyjski gaz LPG, używany przede wszystkim jako paliwo samochodowe, na podstawie podpisanych już kontraktów. W połowie 2024 tanie, rosyjskie LPG stanowiło aż 53 proc. całego autogazu dostępnego na polskich stacjach. Unijne zakazy nie obejmują też dostaw gazociągiem Przyjaźń ani skroplonego gazu LNG dostarczanego statkami”.

Według Reutersa „obecnie Rosja odpowiada za około 12% importu gazu do UE, w porównaniu z 45% przed inwazją na Ukrainę w 2022 roku. Wśród państw, które nadal otrzymują rosyjski gaz, znajdują się m.in. Węgry, Francja i Belgia”.

Istotnym kontekstem jest też sprzeciw importujących rosyjski gaz Węgier i Słowacji. Poniedziałkową propozycję Komisja Europejska opracowała w taki sposób, by przepisy mogły zostać przyjęte mimo wcześniejszego sprzeciwu tych dwóch krajów. Do zatwierdzenia stanowiska potrzebne było poparcie „kwalifikowanej większości” państw członkowskich UE – czyli co najmniej 55 proc. Dzięki temu pojedyncze państwo nie mogło samodzielnie zablokować decyzji.

W porozumieniu zawarto też szczególne zasady dotyczące krajów, które nie mają dostępu do morza, czyli właśnie Węgier i Słowacji. Będą mogły sprowadzać gaz przesyłany gazociągami do końca 2027 r.

Inne teksty OKO.press na ten temat

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Prezydent Karol Nawrocki zabrał głos w sprawie ustawy, która ma częściowo uregulować sytuację osób żyjących w związkach nieformalnych.

„Nie podpiszę żadnej ustawy, która podważy status małżeństwa, które jest chronione Konstytucją. Jestem gotowy do dyskusji o statusie osoby najbliższej, ale to nie może w żaden sposób zbliżać się do chronionej instytucji małżeństwa” – napisał na portalu X (dawniej Twitter) 20 października 2025 Karol Nawrocki.

Jaki jest kontekst

W piątek 17 października na wspólnej konferencji prasowej przedstawiciele Nowej Lewicy i PSL-u przedstawili projekt ustawy, która reguluje podstawowe prawa w relacjach nieformalnych. Po wielu miesiącach prac nad ustawą o związkach partnerskich w ramach koalicyjnego rządu udało się wypracować coś, co jak powiedział premier Donald Tusk, „nikogo nie zachwyci”.

„Kompromis zrodzony w bólach” – komentował w OKO.press Anton Ambroziak. Tutaj przeczytasz o tym, co jest w projekcie, a czego w nim nie ma:

Przeczytaj także:

W założeniu projekt ma nie tylko pogodzić koalicjantów (co znaczy, że będzie miał większość w parlamencie), ale ma też dać szansę na podpis prezydenta. Poniedziałkowy wpis Nawrockiego jest jednak raczej sygnałem, że Nawrocki nie zamierza ustawy podpisywać.

Po ogłoszeniu projektu ustawy w rozmowie z Antonem Ambroziakiem z OKO.press Katarzyna Kotula powiedziała:

„Premier może się na mnie obrazić, ale otwarcie przyznaję, że to była jego decyzja, żeby projekt zatrzymać. Zatrzymał go pierwszy raz w kwietniu, a potem znów w maju. Chodziło o obawy o wynik Rafała Trzaskowskiego w wyborach prezydenckich”.

O kalkulacjach dotyczących tego, co może zrobić Nawrocki:

„Jeśli prezydent nie podpisze tej ustawy, to wciąż pozostaje pole do rozmowy. Gdyby wysłał naszą wymarzoną ustawę o związkach partnerskich do wadliwego Trybunału, mielibyśmy większy kłopot, być może na lata.

Przypomnijmy, co się stało z ustawą o mowie nienawiści. Prezydent Andrzej Duda odesłał ją do Trybunału Konstytucyjnego, zmiana prawa została niemal całkowicie zablokowana. Tutaj mamy umowę cywilno-prawną, trudno mi sobie wyobrazić, że prezydent odsyła ją do Trybunału Konstytucyjnego”.

O roli PSL-u:

„PSL ma swoje kontakty w Pałacu Prezydenckim. Jesteśmy ciekawi, czy ten projekt zyska akceptację prezydenta Karola Nawrockiego. Według mnie napisaliśmy takie prawo, do którego trudno prawej stronie się przyczepić. Ale to jest rola kolegów z Polskiego Stronnictwa Ludowego, żeby negocjowali i sprawdzili, co jest możliwe”.

O rozmowach z PiS-em:

„Jesteśmy gotowi rozmawiać z niektórymi politykami prawicy. Wpis prezesa Jarosława Kaczyńskiego był bardzo emocjonalny. Tyle że koledzy z PiS jeszcze nie widzieli naszego projektu. Niech najpierw przeczytają ustawę, a potem zastanowią się, czy będąc konserwatystami są za, czy przeciw”.

Przeczytaj także: