Krótko i na temat: najnowsze wiadomości z Polski i ze świata

Co się wydarzyło

Marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty rozwiązał worek z niewygodnymi inicjatywami. Na pierwszy ogień, w piątek 5 grudnia posłowie zajmą się projektem ustawy o związkach partnerskich. Przepisy przygotował klub Lewicy, a tak naprawdę Katarzyna Kotula, która jeszcze jako ministra równości bliźniaczą ustawę proponowała rządowi.

Najpierw nie zgodzili się na nią koalicjanci z PSL, wskazując, że nie chcą instytucji konkurencyjnej wobec małżeństwa. Potem – jak mówiła Kotula w wywiadzie dla OKO.press – prace wstrzymał sam premier Donald Tusk. Powód? Kampania wyborcza Rafała Trzaskowskiego i kurs na agendę populistycznej prawicy.

Po wygranej Karola Nawrockiego rząd zmienił strategię, nastawiając się na stworzenie przepisów, które byłyby strawne dla konserwatystów w rządzie i akceptowalne dla Pałacu Prezydenckiego. Tak powstała ustawa o statusie osoby najbliższej w związku i wspólnym pożyciu. A w zasadzie założenia ustawy, bo prace nad projektem wciąż trwają.

To będzie jednak ustawa ogryzkowa w stosunku do wcześniejszych zapowiedzi, bo nie tworzy oddzielnej instytucji, a jedynie umożliwia zawieranie umowy u notariusza, rejestrowanej przez państwo. Jak pisaliśmy, rząd chce przyjąć przepisy przed końcem roku. Posłowie zajęliby się nim więc najwcześniej w styczniu 2026.

Projekt ustawy o związkach partnerskich, który 5 grudnia zaprezentuje Kotula, zakłada szeroki pakiet praw dla par, które uzyskałyby osoby zawierające taki związek: od alimentacji, przez dziedziczenie i prawo do informacji medycznej, po wspólność majątkową i ulgi podatkowe. Związek partnerski byłby, w odróżnieniu od umowy o wspólnym pożyciu, zawierany przed Urzędem Stanu Cywilnego.

Z ustawy o związkach partnerskich wykreślono za to punkt dotyczący małej pieczy zastępczej, czyli możliwości przysposobienia dzieci w parach jednopłciowych.

Przeczytaj także:

Jaki jest kontekst

O tym, że Sejm tej kadencji zajmie się ustawą o związkach partnerskich, słyszmy od dwóch lat. Najpierw przeszkadzały kolejne tury wyborów i kampanii, potem konserwatywni koalicjanci i premier, a na koniec prezydent z wrogiego obozu.

Projekt Lewicy miał być procedowany już w październiku 2025, wtedy zatrzymał go sam klub, wskazując, że nie chcą, żeby ich propozycja przykryła „kompromis” wypracowany w rządzie pomiędzy PSL-em i Kotulą.

Wydaje się, że teraz dyskusja w końcu będzie możliwa, choć losy projektu są z góry znane. Podczas głosowania nie będzie obowiązywała dyscyplina klubowa, a arytmetyka jest bezlitosna. Bez poparcia większości ludowców i pełnej dyscypliny w Polsce 2050 oraz klubie KO, projekt przepadnie w pierwszym czytaniu.

Rozmowa o projekcie będzie toczyć się nie tylko w cieniu oczekiwanej od 1,5 miesiąca ustawy o statusie osoby najbliższej, ale także w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przypomnijmy, że 25 listopada europejski sąd wydał orzeczenie, które nakazuje Polsce – a dokładnie wszystkim krajom członkowskim – uznanie skutków małżeństwa jednopłciowego zawartego za granicą.

Rząd wciąż myśli, w jaki sposób wykonać wyrok: umożliwić transkrypcję zagranicznych aktów małżeństwa w drodze rozporządzenia lub zmian ustawowych (te drugie utkną na biurku prezydenta), czy nie robić nic, zostawiając sprawę urzędom. A urzędy, nawet najbardziej przyjazne, utykają na ograniczeniach systemowych: w systemie teleinformatycznym nie można dziś wpisać w rubrykę dwóch małżonków tej samej płci (system odrzuca wnioski na bazie rejestru PESEL).

Polska jest pod coraz większą presją: nie tylko wyrok TSUE, ale też wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wskazują, że Polska musi umożliwić parom jednopłciowym rejestrację ich związków w jakiejś formie. Jeśli chodzi o uregulowanie życia rodzinnego osób LGBT+, jesteśmy dziś w europejskim ogonie. Pierwszy raz posłowie głosowali nad ustawą o związkach partnerskich, wówczas złożoną przez Marię Szyszkowską z SLD, w 2005 roku. Walka o uznanie trwa więc dwie dekady, a wśród krajów UE, które nie wprowadziły choćby związków partnerskich obok Polski są tylko Litwa, Bułgaria, Rumunia i Słowacja.

Więcej tekstów OKO.press na ten temat

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Polska 2050 poinformowała w poniedziałek 1 grudnia 2025 o odejściu wiceministra Macieja Duszczyka z rządu.

„Maciej Duszczyk, wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Polski z Polski 2050, podjął osobistą decyzję o odejściu z rządu. Dziękujemy za kawał świetnej roboty! Za ogromną wiedzę, chłodną analizę tam, gdzie była potrzebna, i merytoryczne podejście do najtrudniejszych tematów” – napisano na profilu partii.

„Za odpowiedzialność i konsekwencję, z jaką tworzyłeś politykę migracyjną opartą na faktach, nie na emocjach. Twoja praca dla Polski to pełen profesjonalizm i odwaga brania odpowiedzialności tam, gdzie inni woleli uciekać. Świetna robota” – podsumowuje pracę wiceministra Duszczyka Polska 2050.

Jednak Duszczyk zostaje w rządzie – nie w ministerstwie, lecz w Kancelarii Premiera.

Jaki jest kontekst

Dr hab. Maciej Duszczyk jest naukowcem specjalizującym się w tematyce migracji. Od grudnia 2023 był wiceministrem administracji i spraw wewnętrznych. Rekomendowała go Polska 2050 Szymona Hołowni. O odejściu z resortu informował już w lipcu 2025

Wiosną opublikowaliśmy w OKO.press obszerny wywiad z Maciejem Duszczykiem. Na pytanie Magdaleny Chrzczonowicz i Reginy Skibińskiej, kto wymyślił zawieszczenie prawa do azylu, Duszczyk, wówczas wiceminister, odpowiedział:

„To był mój pomysł. A konkretnie sama możliwość zawieszenia prawa „do azylu” jest koncepcją fińską, ja jestem autorem przeniesienia tego rozwiązania do Polski i dostosowania go do naszych realiów. Taka możliwość znalazła się w strategii migracyjnej przyjętej przez rząd w październiku 2024 roku. Wyszedłem od tego, że dzisiejsze prawo międzynarodowe nie uwzględnia zmieniającej się sytuacji migracyjnej. Szczególnie nie ma odpowiedzi na instrumentalizację [wykorzystywanie procesu migracji oraz osób migrujących do osiągnięcia własnych celów np. destabilizacji systemów azylowych i socjalnych – przyp.red] oraz to, co nazywa się weaponizacją migracji [posługiwanie się migracją jako bronią – przyp. red.]”.

Przeczytaj także:

Mówił też w rozmowie z OKO.press:

„Zawsze byłem dużym zwolennikiem migracji selektywnej. Wprowadziłem ten termin do rozmowy o migracji w Polsce. W strategii [migracyjnej rządu] znalazło się odzwierciedlenie tej selektywności, gdy mówimy o tym, że Polska przyjmuje na swoje terytorium migrantów o pewnych cechach. Nie każdy może do Polski wjechać”.

Wcześniej z rządu odeszło kilkoro wiceministrów z Polski 2050. Rezygnację złożyła Zuzanna Rudzińska-Bluszcz – wiceministra sprawiedliwości.

Co się wydarzyło

Miliony ludzi zostały poszkodowane przez tropikalne cyklony i potężne monsunowe deszcze w południowej Azji.

W samej Indonezji potwierdzono śmierć 593 osób. Wiele osób wciąż uznaje się za zaginione, a ogromne obszary kilku azjatyckich krajów pozostają zalane wodą. W Malezji ponad 11 tysięcy osób wciąż przebywa w ośrodkach dla ewakuowanych. Tylko w Zachodniej i Północnej Sumatrze ewakuować się musiało prawie 300 tysięcy osób.

„Woda nagle wdarła się do domu. Baliśmy się, więc uciekliśmy. Wróciliśmy w piątek, a domu już nie było — został zniszczony” — powiedziała agencji Reuters 41-letnia Afrianti z Zachodniej Sumatry.

„Jest to najpoważniejsza klęska żywiołowa, jaka dotknęła wyspę [Sri Lankę] od dwóch dekad, od czasu niszczycielskiego tsunami w 2004 roku, które zabiło tam około 31 tysięcy ludzi i pozostawiło ponad milion osób bez dachu nad głową.

Prezydent Anura Kumara Dissanayake, który ogłosił stan wyjątkowy, zapowiedział odbudowę kraju przy wsparciu międzynarodowym. — Stoimy w obliczu największej i najbardziej wymagającej katastrofy naturalnej w naszej historii — powiedział w orędziu do narodu” – pisze korespondentka „Guardiana”.

Jaki jest kontekst

Cyklon Senyar, który uformował się nad Cieśniną Malakka — akwenem łączącym Ocean Indyjski z Morzem Południowochińskim — w minioną środę przemieścił się na ląd. Przyniósł ulewne deszcze, a te wywołały gwałtowne powodzie i osunięcia ziemi w Północnej Sumatrze. Następnie ruszył do innych krajów regionu.

„Musimy skutecznie zmierzyć się ze zmianami klimatu” — powiedział dziennikarzom prezydent Indonezji Prabowo Subianto po wizycie u ocalałych w Północnej Sumatrze. — „Władze lokalne muszą odegrać istotną rolę w ochronie środowiska oraz w przygotowaniach na ekstremalne warunki pogodowe, które będą wynikać z przyszłych zmian klimatycznych”.

Naukowcy ostrzegają, że w wyniku globalnego ocieplenia ekstremalne zjawiska pogodowe będą występować coraz częściej.

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

W niedzielę 30 listopada 2025 delegacje amerykańska i ukraińska przez cztery godziny rozmawiały w Shell Bay Club — klubie golfowo-rakietowym zbudowanym przez Steve'a Witkoffa w Hallandale Beach na Florydzie.

• Stronę amerykańską reprezentowali sekretarz stanu USA Marco Rubio, specjalny wysłannik prezydenta Donald Trump Witkoff oraz zięć Trumpa, Jared Kushner. Ta trójka prowadzi ostatnio rozmowy o pokoju na Ukrainie w imieniu administracji amerykańskiej. Witkoff to deweloper, potentat kryptowalut i wieloletni znajomy Trumpa.
• W rozmowach nie brał udziału dotychczasowy negocjator ze strony Ukrainy – Andrij Jermak, który w piątek 28 listopada podał się do dymisji w związku z aferą korupcyjną. Ukrainę reprezentował szef rady bezpieczeństwa, Rustem Umerow.
• Tak jak wcześniej Jermak, Umerow pilnował, by wylewnie okazywać wdzięczność Stanom Zjednoczonym. „Stany Zjednoczone nas słyszą. Stany Zjednoczone nas wspierają. Stany Zjednoczone pracują ramię w ramię z nami” powiedział Umerow przed rozpoczęciem rozmów. Również po zakończeniu spotkania podkreślił, jak bardzo Ukraina jest wdzięczna Amerykanom za niemal cztery lata wsparcia.
• W oficjalnych wypowiedziach amerykańskich polityków można wyczytać potwierdzenie doniesień, że amerykanie są skupieni na gospodarczej stronie porozumienia. Na przykład Marco Rubio powiedział w niedzielę: „Nie chodzi tylko o warunki, które zakończą walki. Chodzi również o warunki, które zapewnią Ukrainie długofalowy dobrobyt. Myślę, że dziś na tym zbudowaliśmy fundament, ale pracy pozostaje jeszcze dużo”.
• Amerykańska prasa zwraca uwagę na wątki gospodarcze w planie porozumienia pokojowego: „Wśród propozycji zawartych w roboczym planie pokojowym Trumpa znajduje się utworzenie Ukraińskiego Funduszu Rozwoju, który miałby inwestować w szybkorosnące branże, w tym technologię, centra danych oraz sztuczną inteligencję. Plan zakłada również współpracę Waszyngtonu z Kijowem przy wspólnej odbudowie, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazu ziemnego, w tym gazociągów i magazynów” – pisze „Washington Post”.
• Donald Trump powiedział reporterom na pokładzie Air Force One, że skandal korupcyjny w Ukrainie „nie pomaga”. Jak wiele razy wcześniej powiedział też, że „jest duża szansa, że uda się zawrzeć porozumienie”.
• Według doniesień „Washington Post” „Rubio koncentrował się na uspokajaniu strony ukraińskiej”.
• Z kolei portal Axios pisze: „Niedzielne negocjacje między USA a Ukrainą koncentrowały się na tym, gdzie w ramach porozumienia pokojowego miałaby zostać wytyczona de facto granica z Rosją — poinformowało Axios dwóch ukraińskich urzędników”.
• „Po godzinie rozmów w szerszym gronie spotkanie zostało zawężone do trzech przedstawicieli z każdej strony — a kwestie linii kontroli terytorialnej były praktycznie jedynym omawianym tematem, według dwóch ukraińskich urzędników” – pisze Axios.
• Jak zwraca uwagę portal, „prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski chciał omawiać kwestie terytorialne bezpośrednio z Trumpem, lecz Trump oświadczył, że ponownie spotka się z Zełenskim lub Putinem dopiero wtedy, gdy porozumienie będzie bliskie finalizacji”.
• Po zakończeniu rozmów zespołów Umerow odbył jeszcze indywidualne spotkanie z Witkoffem.
• W poniedziałek w Paryżu z Umerowem spotka się Wołodymyr Zełenski. Prezydent Ukrainy widzi się również w stolicy Francji z Emmanuelem Macronem.
• Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow w rozmowie z dziennikarzami potwierdził, że spotkanie Władimira Putina z amerykańską delegacją pod przewodnictwem specjalnego wysłannika prezydenta USA Steve'a Witkoffa odbędzie się 2 grudnia. Jego początek ma być transmitowany przez media.

Przeczytaj także:

Jaki jest kontekst

„Od początku prezydentury Trumpa mniej więcej dwukrotnie zwiększyła się intensywność bombardowań i obejmują one całą Ukrainę. Wcześniej było to mimo wszystko ograniczone i prawy brzeg Dniepru był oszczędzany. Uderzenia koncentrowały się głównie na lewobrzeżnej Ukrainie. Od wakacji Kijów jest praktycznie codziennie bombardowany” – mówił w rozmowie z OKO.press Edwin Bendyk.

Przeczytaj także:

Bombardowania nie ustają w trakcie rozmów pokojowych.

W sobotę rosyjskie ataki dronów i rakiet w Kijowie i jego okolicach zabiły co najmniej trzy osoby i raniły dziesiątki innych — poinformowały władze. W nocy z soboty na niedzielę kolejne ataki zabiły jedną osobę i raniły 19 kolejnych, w tym czworo dzieci, gdy dron uderzył w dziewięciopiętrowy blok mieszkalny w mieście Wyszgorod w obwodzie kijowskim.

W niedzielnym wpisie na Telegramie Zełenski poinformował, że Rosja zaatakowała Ukrainę 122 dronami uderzeniowymi oraz rakietami balistycznymi.

W poniedziałek, 1 grudnia, w wyniku rosyjskiego ataku rakietowego na Dniepr zginęły 3 osoby zginęły, a 8 zostało rannych.

Załużny zrobił to w momencie, gdy delegacja z Kijowa rozmawia z Amerykanami na Florydzie, a Rosja odmówiła rozmów z Ukrainą, odmawiając jej władzom prawa do reprezentowania kraju. Jego tekst ma tytuł „How to defeat Putin and build a better Ukraine” – Jak pokonac Putina i zbudować lepszą Ukrainę"

Co napisał generał Załużny

„Wojna nie zawsze kończy się zwycięstwem jednej strony i porażką drugiej. My, Ukraińcy, dążymy do całkowitego zwycięstwa, ale nie możemy odrzucić opcji długotrwałego zakończenia wojny.

– pisze były naczelny dowódca.

Jest jednak „Ale”.

Załużny: Nie byliśmy przygotowani

„Konflikt na Ukrainie trwa od 12 lat, począwszy od inwazji na Krym w 2014 roku. Nie ma wątpliwości co do politycznego celu Rosji: likwidacji Ukrainy jako niepodległego państwa. Zrozumienie tego musi stanowić podstawę do opracowania strategii, która pozwoli zachować naszą państwowość”. Załużny pisze o tym, jak Kreml szykował się do pełnospektaklowej agresji, a armia ukraińska nie była do niej gotowa.

„Rosyjska strategia pokonania przewidywała jasne działania wojskowe: szybki atak na stolicę Ukrainy i ataki w innych kierunkach. Jednak nie poszło to zgodnie z planem. Heroizm obywateli Ukrainy był kluczem do zwycięstwa, które choć kosztowało nas życie naszych najlepszych ludzi i część naszego terytorium, pozwoliło zachować państwo i dało nam to, co najważniejsze – szansę na walkę i zawarcie pokoju na naszych warunkach” – pisze Załużny.

„Od tego momentu strategia wroga zmieniła się w strategię wyniszczenia”.

Załużny zgadza się, że strategia Rosji okazała się częściowo skuteczna:

„W miarę jak Ukraina odpierała ataki, Rosja wdrażała gospodarkę wojenną, uruchamiała propagandę, zmieniała ustawodawstwo i budowała rezerwy strategiczne, jednocześnie wciągając nas w nową fazę konfliktu opartą na wyczerpaniu sił, na którą, podobnie jak w 2022 r., nie byliśmy przygotowani. Wydarzenia z 2024 i 2025 roku, pomimo niewielkich osiągnięć na froncie, wskazują na absolutną skuteczność takiej strategii dla Rosji w jej dążeniach do osiągnięcia celu politycznego”.

Jednak – podkreśla gen. Załużny – działania wojenne to nie wszystko. Nawet jeśli Rosja zajmie cay Donbas, nie osiągnie swego celu politycznego, jakim jest upadek Ukrainy.

Ostrzega:

Załużny: Dzięki pokojowi Ukraina zyska czas do odbudowy i przetrwa

„Wojna nie zawsze kończy się zwycięstwem jednej strony i porażką drugiej. My, Ukraińcy, dążymy do całkowitego zwycięstwa, ale nie możemy odrzucić opcji długotrwałego zakończenia wojny.

Pokój, nawet w oczekiwaniu na kolejną wojnę, daje szansę na zmiany polityczne, głębokie reformy, pełną odbudowę, wzrost gospodarczy i powrót obywateli”

„Można nawet mówić o początkach tworzenia bezpiecznego, chronionego państwa dzięki innowacjom i technologii, o wzmocnieniu podstaw sprawiedliwości poprzez walkę z korupcją i stworzenie uczciwego systemu sądowego oraz o rozwoju gospodarczym, w tym w oparciu o międzynarodowe programy ożywienia gospodarczego”.

Załużny: Konieczne gwarancje dla Ukrainy

Załużny pisze jasno: w tej sytuacji Ukraina mogłaby przyjąć niekorzystne dla siebie warunki, ale w zamian za gwarancje bezpieczeństwa:

„Wszystko to [odbudowa kraju po niekorzystnym pokoju] jest jednak niemożliwe bez skutecznych gwarancji bezpieczeństwa.

Gwarancje takie mogłyby obejmować:

• przystąpienie Ukrainy do NATO,
• rozmieszczenie broni jądrowej na terytorium Ukrainy
• lub rozmieszczenie dużego kontyngentu wojskowego sojuszników zdolnego do konfrontacji z Rosją.

Jednak obecnie nie ma o tym mowy, dlatego wojna prawdopodobnie będzie trwała nadal. (...)

W tej sytuacji naszym głównym celem politycznym powinno być pozbawienie Rosji możliwości przeprowadzenia agresji przeciwko Ukrainie w dającej się przewidzieć przyszłości” – stwierdza Załużny.

Jaki jest kontekst?

Trwają właśnie negocjacje ukraińsko-amerykańskie. Delegacja ukraińska jest osłabiona skandalem korupcyjnym w Kijowie, który doprowadził do dymisji głównego negocjatora i doradcę prezydenta Zelenskiego Andrija Jermaka.

Przeczytaj także:

Według Departamentu Stanu USA, stronę amerykańską na Florydzie reprezentują: sekretarz stanu Marco Rubio, specjalny wysłannik Trumpa Stephen Witkoff oraz zięć pTrumpa Jared Kushner. Według portalu Axios w skład ukraińskiej delegacji wchodzą m.in.: sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Rustem Umerow oraz pierwszy wiceminister spraw zagranicznych Serhij Kyslycia.

Odbywały się w prywatnym klubie Shell Bay niedaleko Miami, należącym do firmy zajmującej się nieruchomościami Witkoffa.

Jednocześnie „The Wall Street Journal” ujawnił, że ekipa Trumpa marzy o szybkim zakończeniu wojny w Ukrainie, by móc robić interesy w Rosji. Na marzeniach się przy tym nie kończy: rozmowy o lukratywnych kontraktach mają być zaawansowane:

Przeczytaj także:

Moskwa ciągle powtarza, że władze Ukrainy nie mają legitymacji, bowiem minęła już kadencja prezydencka Wołodymyra Zełenskiego. Wyjaśnienie, że gdy kraj jest najeżdżany, setki tysięcy ludzi walczy na froncie, uciekło z domu, albo nawet za granicę, nie da się organizować wolnych i demokratycznych wyborów, Moskwy nie przekonuje. Putin pozwolił sobie nawet 27 listopada na komentarz, że Rosja też bierze udział w konflikcie, a „wybory prezydenckie przeprowadziła”.

Te komentarze zdają się docierać do amerykańskich negocjatorów. Rosyjska propaganda regularnie sugeruje, że prezydenta Zełenskiego należy wymienić na kogoś innego. W zachodnich mediach nazwisko Załużnego jest wymieniane w tym kontekście.

O tym, że taka jest strategia Kijowa, pisały już wielokrotnie zachodnie media.