0:00
0:00

0:00

„Szarpanie, dostałem w rękę dość mocno, w piszczel dość porządnie” – żalił się w specjalnym wydaniu Telexpressu z niedzieli 3 lutego 2019 Mikołaj „Jaok” Janusz, publicysta TVP Info oraz jutuber związany z kanałem Pyta.pl.

4 lutego Jaok zamieścił tłita, w którym twierdził, że został skopany przez uczestników protestu i komentował: "rozumiem, że zwierze da się sprowokować samym wyglądem".

View post on Twitter

Twierdził, że ze względu na codzienną pikietę pod siedzibą stacji musiał dzień wcześniej „pół żartem, pół serio” włożyć maskę z brodą, aby dostać się do pracy. Na materiałach udostępnionych przez uczestników protestu

widać jednak, że nie chodziło o próbę ukrycia się, a o prowokowanie demonstrantów.

Jaok używał zabawkowego megafonu, przytykając go pod głowy protestujących, zachęca ich także, by za nim szli, gdy zostaje rozpoznany, wykonuje agresywne ruchy rękami.

Emocje budzi fakt, że to właśnie w sobotę 2 lutego, kiedy na demonstracji pojawił się Jaok, protestujący blokowali wyjazd Magdaleny Ogórek. To koleżanka Jaoka z programu.

[0]=68.ARDa8q1LEkDURY339fuLhXqnMeCuH5DEKjLNhomAEkZOrfPoH6HIqlQn-K0QzcS7JGq0oHF080VqhXyZEtJltLXESaLOjVzshSx3iCXjvxkfTvFJwBefJF-5cS2gVlC3dMkKiIX6Uwho6oOXiRj40N0B8hr-LmUR6iat4k6h2SZkY61C2rA5_SUhvKo4lxXA6Hc0emWnuMLwRflLgha96umEF2iBGX5uV2kVBdRYFGfjfWVgmVJ2H2-GsXE8ChA1H6elOwTl_qZyZsX8ttYChFIXtPWvvQMuX87wGqecLT_QvHPhuQMIFlmz8cOXiO2VXzK74cEkMvanBqF4tVtH15y82KSLEMMb&__tn__=-R

Redaktorzy naczelni „Newsweeka” i Onetu sugerowali, że prowokator mógł podżegać do działań, które – jak pisze Tomasz Lis – „mają dać władzy pretekst do uderzenia w obywateli-demokratów, a samej TVP pretekst do opluwania oponentów PIS”.

View post on Twitter
View post on Twitter

Telewizja Polska w poniedziałek 4 lutego odcięła się od działań swojego publicysty. „Pan Mikołaj Janusz, performer i dokumentalista, znany z prześmiewczych materiałów zamieszczanych w sieci, uczestniczył w proteście przed TVP aby zarejestrować materiał do swojego, internetowego programu. Nie był tam wysłany przez Telewizyjną Agencję Informacyjną i nie reprezentował TVP” – twierdzi Centrum Informacji TVP w komunikacie...

Dzień wcześniej, kiedy opowiadał o zajściu, Jaok został podpisany jako „dziennikarz TVP”, a nie prywatny jutuber.

Kiedyś „najlepszy prowokator”, dziś „groteska”

Zanim w grudniu 2018 roku trafił do TVP, Jaok przebył niecodzienną drogę zawodową. Dzięki filmom z demonstracji, które przez lata dla zabawy tworzył z kolegami, został zauważony przez duże media. W 2012 roku TOK FM nazywało Pyta.pl „najlepszymi prowokatorami w kraju, którzy na co dzień lubią doprowadzać do szewskiej pasji zarówno tych, którzy bronią TV Trwam, jak i tych, którzy walczą o prawo gejów do adopcji”.

Pyta.pl dostała potem w TOK-u własną audycję, później ze względów światopoglądowych przesunięto ich do Rock Radia – również należącego do Agory, wydawcy „Gazety Wyborczej”.

„Jaok był wtedy lewicowy, otwarcie popierał PO,

ja reprezentowałem prawicowe poglądy” – mówi OKO.press Piotr „Koza” Kozerski, który założył Pyta.pl i rozwijał serię z Jaokiem. Fani, którzy pamiętają kanał z tamtych czasów, dziś piszą o przemianie Jaoka w ten sposób: „Był kiedyś fajny, darł łacha ze wszystkich, wyśmiewał wszelkie skrajności. Temu służyła Pyta, co zresztą sami podkreślali z Kozą w pierwszych wywiadach. Tymczasem z satyry zrobiła się groteska. Stanął po jednej stronie barykady, stracił dystans”.

Przeczytaj także:

W 2016 roku Jaok pozbawił kolegów dostępu do większości kont społecznościowych grupy, opublikował też film, w którym informował, że został wyrzucony z zespołu. „Do dziś tak naprawdę nie wiemy, dlaczego to zrobił” – mówi OKO.press Koza. „Były między nami sprzeczki np. o sprzęt, który kupował za wspólne pieniądze, ale nie pozwalał nam go używać czy pieniądze rzędu 200 zł – lecz

chodziło bardziej o zasady. W przeciwieństwie do nas Jaok miał słowo honoru za nic”.

Według współtwórcy kanału dzisiejszy gwiazdor TVP był niesłowny, zrzucał pracę na innych, potrafił nie dopełniać obowiązków.

Koza pracuje dziś w przychodni na Ursynowie, Jaok wciąż publikuje filmy pod marką Pyta.pl. Pozostali autorzy kanału też pożegnali się z YouTube: jeden z satysfakcją prowadzi warsztat samochodowy, inny realizuje się w organizacjach pozarządowych.

Żartowniś, dziennikarz, przyjaciel narodowców

Koza podkreśla, że dla niego i innych twórców Pyta.pl, tworzenie kanału było zabawą, wymyślanie kolejnych odcinków pozwalało im się odprężyć. Jaok z kolei uważał to za reporterską pracę (w książce Polowanie na frajerów, której jest autorem, a także w swoich nagraniach, wielokrotnie nazywa siebie dziennikarzem). Mimo że ze standardami etyki zawodowej jego działania mają niewiele wspólnego.

Jaoka można spotkać na wszelkiego rodzaju demonstracjach. Zaczepia ich uczestników, zadając z zaskoczenia podchwytliwe, często oparte na wulgarnej grze słów pytania (np. o „lizanie piczy” podczas demonstracji przeciwko przemocy wobec kobiet). Jeśli ktoś wpadnie w zakłopotanie, nie zrozumie, jąka się – to świetnie, pożywka dla internetowej „beki” gotowa. Jeśli nie – materiał trafia do kosza albo zostaje pocięty, by rozmówca i tak wyszedł na idiotę.

Jaok pozwala sobie na znacznie więcej na demonstracjach wolnościowych, demokratycznych czy lewicowych, niż kiedy otaczają go np. nacjonaliści.

Doskonale widać to w materiale „pyta niepodległości 2018” z odbywającego się 11 listopada marszu, w którym uczestniczą otwarcie środowiska neofaszystowskie. Prowadzący najpierw wybiera się manifestację Antify, gdzie w przebraniu skanduje „żartobliwe” hasła w rodzaju „Wszyscy mamy już HIV-a!”. Potem, już na Marszu Niepodległości, wesoło wita się z jego uczestnikami i grzecznie zadaje im rzeczowe pytania, a na koniec próbuje ośmieszyć protestujących przeciw nacjonalizmowi Obywateli RP.

Manipulował już wcześniej, teraz robi to dla PiS-u

„Jaok skręcił w stronę prawicy, bo tacy w większości byli nasi widzowie, a jemu zależy przede wszystkim na poklasku” – mówi Koza. Jest gotów zrobić wiele, żeby znaleźć się w centrum akcji. Np. manipuluje nagraniami.

„Granicę przekroczył, gdy w telefonicznych żartach w programie Kuby Wojewódzkiego zaczął przemontowywać wypowiedzi, wkładając w nie pytania, których nie zadał” – opowiada Koza. Kiedy przesadzał, zasłaniał się tym, że tworzy „performance”.

Pracując w TVP Info, jutuber korzysta z podobnych zabiegów. Np. w materiale z 22 stycznia 2019 roku mówiąc o tym, że nienawiść bardziej stosuje „konkretna strona”, pokazuje agresywnych uczestników Marszu Niepodległości z dźwiękiem podłożonym w ten sposób, że można ich uznać za działaczy Antify. Sytuacje, w których jest wypraszany z demonstracji, stylizuje na dowód ataków, których rzekomo jest celem.

Choć wcześniej deklarował się jako wyborca Platformy, w wywiadzie dla portalu Media Narodowe twierdzi, że przeszedł gruntowną przemianę poglądów, gdyż „zobaczył, jak jest naprawdę”.

Koza nie wątpliwości, że jego dawny kolega nie poszedł do telewizji publicznej ze względów ideowych. „Z poparcia dla PO zrezygnował na rzecz Korwina, kiedy przypadkiem wszedł na drugi próg podatkowy.

Gdyby dziś Urban zapłacił mu 100 złotych więcej, robiłby filmy dla »NIE« i mówił o tym z ideowym przekonaniem”.

– twierdzi były jutuber.

Gwiazdy TVP wątpliwej proweniencji

Nie zapowiada się, aby TVP wszczęło wobec swojego nowego pracownika jakiekolwiek postępowanie dyscyplinarne za prowokowanie demonstrantów.

Podwójna działalność publicysty-jutubera może, jak sugeruje oświadczenie, być dobrą zasłoną dla „hybrydowych” akcji propagandowych.

Kiedy trzeba, jest dziennikarzem TVP, a kiedy staje się niewygodny, można się od niego odciąć.

Jeśli powinie mu się noga, może zostać przesunięty na mniej eksponowaną funkcję. Tak zrobiono z Ziemowitem Piastem Kossakowskim, który kłamliwie szczuł na protestujących lekarzy-rezydentów.

Możliwe, że kiedyś telewizja odetnie się od niego zupełnie – to wymagałoby jednak dużego przewinienia, jak np. obraza Lecha Kaczyńskiego.

Właśnie za to stołek straciła autorka antysemickich animacji „Plastusie”, a jej protektor Michał Rachoń (jedna z twarzy kontrolowanej przez PiS TVP) został na miesiąc zawieszony w obowiązkach. 10 lutego wrócił na wizję.

Nie ulega jednak dyskusji, że dzisiejsza TVP buduje swoje kadry z ludzi co najmniej wątpliwej proweniencji, nawet jeśli potem się ich pozbywa.

OKO.press nie udało się poznać stanowiska Jaoka. Publicysta TVP nie odbierał telefonu, nie odpowiedział też na wiadomość z prośbą o rozmowę.

;
Na zdjęciu Maciek Piasecki
Maciek Piasecki

Maciek Piasecki (1988) – studiował historię sztuki i dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim, praktykował m.in. w Instytucie Kultury Polskiej w Londynie. W OKO.press relacjonuje na żywo protesty i sprawy sądowe aktywistów. W 2020 r. relacjonował demokratyczny zryw w Białorusi. Stypendysta programu bezpieczeństwa cyfrowego Internews.

Komentarze