Trucie rzek zgodne z prawem. Kopalnie zrzucają ścieki bardziej zasolone niż Bałtyk

Minęły już trzy lata od jednej z największych katastrof ekologicznych w Europie. Latem 2022 w Odrze zaczęły pojawiać się martwe ryby. Rząd PiS tygodniami ignorował doniesienia, a sytuacja stawała się coraz poważniejsza. Zginęły miliony ryb i innych organizmów, w tym ponad 80 proc. żyjących w rzece małży.

Od trzech lat wiemy również, że swój udział w katastrofie mają kopalnie, które odprowadzają do rzeki zasolone wody dołowe. Zasolenie Odry przyczyniło się do rozwoju tzw. złotej algi, której toksyny zabiły życie w rzece.

Najwyższa Izba Kontroli przyjrzała się temu, co śląskie kopalnie wlewają do dwóch największych polskich rzek. Okazuje się, że zakłady (zgodnie z prawem!) dostarczają do rzek wodę bardziej zasoloną niż Bałtyk.

Jak solanki trafiają do rzek

Wyjaśnijmy: podczas wydobycia surowców (w tym wypadku: węgla) w kopalni gromadzi się słona woda, którą trzeba odpompować, żeby nie niszczyła wyrobisk. Im niżej prowadzone jest wydobycie, tym woda jest mocnej zasolona. Kopalnie odpompowują ją więc i wylewają do rzek – nie tylko do dopływów Odry, ale również do Wisły.

Wyjaśnijmy: podczas wydobycia surowców (w tym wypadku: węgla) w kopalni gromadzi się słona woda, którą trzeba odpompować, żeby nie niszczyła wyrobisk. Im niżej prowadzone jest wydobycie, tym woda jest mocnej zasolona. Kopalnie odpompowują ją więc i wylewają do rzek – nie tylko do dopływów Odry, ale również do Wisły.

W 2023 roku Greenpeace przeprowadził badania solanek. Wynika z nich, że odprowadzane do Wisły ścieki kopalniane są najbardziej zasolone ze wszystkich przebadanych przez organizację. „Sytuację pogarsza fakt, że niektóre kopalnie odprowadzają solanki bezpośrednio do Wisły, a nie do jej dopływów. Dodatkowo, Wisła na swoim górnośląskim odcinku niesie 3-5 razy mniej wody niż Odra” – pisał Greenpeace w raporcie.

Kopalnie odprowadzają zasoloną wodę do rzek zgodnie z prawem – podkreśla Najwyższa Izba Kontroli w opublikowanym we wrześniu 2025 r. raporcie. Ale to nie oznacza, że problemu nie ma.