Orbán, Salvini, Marine Le Pen – PiS ogłasza, że będzie z nimi tworzył Europę wartości

"W rozpoczynającej się debacie o przyszłości Europy nie może zabraknąć głosu partii przywiązanych do wolności i tradycji narodów Europy, reprezentujących obywateli przywiązanych do europejskiej tradycji" - tak rozpoczyna się wspólna deklaracja prawicowych sił, którą 2 lipca 2021 roku sygnowali m.in. Jarosław Kaczyński, Matteo Salvini, Viktor Orbán i Marine Le Pen.

Wspomniana "rozpoczynająca się debata" to konferencja o przyszłości Europy inaugurowana w Brukseli na początku maja 2021 roku. A sygnatariusze deklaracji to przedstawiciele antyeuropejskich partii, które szykują się do politycznego mariażu w Parlamencie Europejskim. Teraz ostrzegają: konferencja ma ich zdaniem niejasną strukturę i podejrzane cele.

"Można przypuszczać, że chodzi o pogłębienie procesów, które nie prowadzą do rozwoju UE, ale prowadzą do głębokiego kryzysu, który trwa i do zjawisk, które z założeniami twórców UE i praktyką pierwszych lat, nie mają nic wspólnego – do superpaństwa, do centralizacji, przeprowadzenia rewolucji kulturalnej, która ma zniszczyć dotychczasowe struktury społeczne" - alarmował prezes PiS podczas konferencji prasowej 2 lipca 2021.

"My tych rewolucji nie chcemy, uważamy je za przedsięwzięcie, które jak wszystkie tego rodzaju zamysły w dziejach Europy i świata przyniesie tylko bardzo wiele nieszczęść i radykalne ograniczenie wolności" – dodał.

Na stronie Europejskich Konserwatystów i Reformatorów - ugrupowania PiS w PE - czytamy, że kontynuacją tej inicjatywy będzie "konferencja ideowa" zaplanowana na wrzesień 2021 w Warszawie. Czy będziemy świadkami narodzin antyeuropejskiego sojuszu w Parlamencie?

PiS skręca ostro w prawo

Nie ma już wątpliwości, że PiS w polityce europejskiej postawiło na sojusz ze skrajną prawicą. Jeszcze w 2017 roku Jarosław Kaczyński zapewniał, że z "panią Le Pen" ma tyle wspólnego co z Putinem. Dziś najwyraźniej zmienił zdanie.

Dla porządku przyjrzyjmy się, kim są sygnatariusze deklaracji z 2 lipca:

• Marine Le Pen - szefowa francuskiego Zjednoczenia Narodowego (dawny Front Narodowy);
• Matteo Salvini - szef włoskiej Ligi (dawna Liga Północna);
• Giorgia Meloni - szefowa Braci Włochów, konkurującymi z Ligą;
• Viktor Orbán - szef Fideszu, premier Węgier;
• Satniago Abascal - z hiszpańskiego Vox.

To partie o profilu nacjonalistycznym, antyimigranckim i islamofobicznym, sprzeciwiające się prawom osób LGBT w imię "ochrony tradycyjnej rodziny". To także w większości ugrupowania antyeuropejskie i proputinowskie. Marine Le Pen i Matteo Salvini znani są z bliskich relacji z prezydentem Rosji. Dobre stosunki z nim utrzymuje także Viktor Orbán.

Oprócz ww. liderów deklarację podpisali także podobnie myślący politycy i polityczki z:

• Wolnościowej Partii Austrii (FPÖ);
• belgijskiego Interesu Flamandzkiego (VB);
• bułgarskiego Ruchu Narodowego (VMRO);
• Duńskiej Partii Ludowej (DF);
• Estońskiej Konserwatywnej Partii Ludowej (EKRE);
• fińskiej Partii Finów (PS);
• Greckiego Rozwiązania (EL);
• Akcji Wyborczej Związku Polaków na Litwie (LLRA);
• holenderskiej partii JA21;
• rumuńskiej Narodowo-Chłopskiej Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej (PNȚCD).

Część z nich to niewielkie ugrupowania zasiadające w grupie EKR razem z PiS, Vox i Braćmi Włochami. Pozostałe należą do frakcji Tożsamość i Demokracja (ID) podobnie jak Liga i Zjednoczenie Narodowe.

Wśród tych ostatnich zabrakło m.in. Alternatywy dla Niemiec (AfD) i holenderskiej Partii Wolności (PVV) Geerta Wildersa, która to wprost opowiada się za opuszczeniem Unii. "Nie reformy, a wyjście z UE" - tłumaczył na Twitterze jeden z jej europosłów.

Walka z "ideologicznym monopolem"

Bo 16 sygnatariuszy w deklaracji mówi nie tyle o opuszczeniu Unii, a o potrzebie "głębokich reform", gdyż

"staje się ona coraz bardziej narzędziem radykalnych sił, które chciałyby dokonać kulturowej i religijnej przemiany, dążących do wykreowania europejskiego superpaństwa destrukcji czy anulowania tradycji europejskiej, przemiany podstawowych instytucji społecznych i zasad moralnych".

Autorzy dokumentu uważają, że jest to przejaw "znanej z przeszłości" "niebezpiecznej i inwazyjnej inżynierii społecznej", która "musi wywołać uzasadniony opór". Zamiast "ideologicznego monopolu" obecnej UE proponują następujące rozwiązania:

• Europę suwerennych narodów opartą na „tradycji, na szacunku do kultury i historii państw europejskich, na poszanowaniu judeochrześcijańskiego dziedzictwa Europy";
• rodzinę jako podstawową komórkę społeczną narodów;
• stworzenie zbioru „nienaruszalnych kompetencji państw członkowskich" i "mechanizmu ich ochrony z udziałem krajowych sądów konstytucyjnych lub organów o równoważnych im kompetencjach";
• konsensus jako podstawowy tryb dochodzenia do wspólnego stanowiska w Unii.

To znana obserwatorom i obserwatorkom europejskiej polityki idea "Europy Ojczyzn" - czyli ograniczenia współpracy w UE do najbardziej podstawowych kwestii gospodarczych. Postulat ten przeczy obowiązującej dziś zasadzie stałego zacieśniania więzów między krajami, także w sprawach politycznych. Czy deklaracja może tę zasadę zmienić?

Połączenie sił pod znakiem zapytania

Antyeuropejscy populiści wciąż są w UE mniejszością i rzadko tworzą rządy, przez co pozostają na marginesie. Niebezpieczne dla europejskiej wspólnoty byłoby, gdyby masowo zaczęli wygrywać wybory w swoich krajach. I przenosić tę agendę na forum Rady UE.

Szanse na samodzielne rządzenie - poza Orbánem i Kaczyńskim - ma dziś niewielu z nich. Oczy Europy zwrócone są zwłaszcza na Francję, gdzie o prezydenturę w 2022 roku ponownie bić się będzie Marine Le Pen.

Jak na razie pod znakiem zapytania stoi wspólna frakcja w Parlamencie Europejskim, która miałaby powstać po fuzji EKR i ID i zostać trzecią najliczniejszą w PE. Podpisanie deklaracji nie oznacza jeszcze, że uda się ją stworzyć. Ostateczną decyzję poznamy najpewniej jesienią, zanim w grudniu 2021 roku minie połowa kadencji Parlamentu. To wtedy najbardziej opłacają się polityczne przetasowania.

Dotychczas ugrupowaniom antyeuropejskim trudno było jednak o trwałą współpracę. Wymaga ona bowiem – poza wspólnotą deklarowanych „wartości” – wyjścia poza interesy narodowe i synchronizacji programowej, np. w sprawach gospodarczych. Potencjalnych punktów spornych między PiS a potencjalnymi nowymi partnerami jest wiele:

• w polityce zagranicznej to stosunek do Rosji Władimira Putina, którego jawnie popiera i z którego finansowego wsparcia korzysta część sygnatariuszy deklaracji;
• sprzeciw wobec „dyktatu Brukseli” dla niektórych podpisanych ugrupowań oznacza także bardziej wolnorynkowe podejście do gospodarki i sprzeciw wobec dużych transferów z budżetu UE dla państw pokroju Polski;
• „nie” dla imigracji w niektórych krajach odnosi się także do imigrantów z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, którzy mieliby zabierać pracę rodowitym Francuzom, Włochom czy Austriakom.