Polityka historyczna przy pomocy ustaw nie ma sensu - uważają prawie wszyscy. Ale 40 proc. trzyma się PiS

Poglądy Polek i Polaków drastycznie rozmijają się z polityką PiS - wynika z sondażu Kantar Millward Brown dla TVN (z 19-20 lutego), w którym pytano, jak bronić dobrego imienia Polski za granicą. Badani wyjątkowo zgodnie uznali, że najlepszym sposobem są działania edukacyjne, ewentualnie zabiegi dyplomatyczne. Wiarę w moc rozwiązań prawnych - takich jak ustawa o IPN, która wprowadza sankcję karną za "antypolskie poglądy" - wyrażała tylko co 17 osoba.

Dzięki uprzejmości TVN OKO.press dostało szczegółowe wyniki, co pozwoli pogłębić analizę. Różnice między grupami były niewielkie:

• wiara w edukację była nieco silniejsza wśród młodszych, a słabsza wśród starszych (od 68 do 41 proc.);
• rosła także wraz z wykształceniem badanych (od 45 do 63 proc.);
• zaufanie do zabiegów dyplomatycznych minimalnie rosło z wiekiem (od 16 do 25 proc.).

Najbardziej zaskakujący był brak większych różnic między grupami politycznymi.

Wiarę w regulacje prawne wyrażał ledwie co 11 wyborca PiS (9 proc.) i ta opcja - także wśród wyborców Kaczyńskiego - przegrała wyraźnie z edukacją (51 proc.) i dyplomacją (25 proc.).

Poparcie bez zmian

W tym samym sondażu dla Faktów TVN i TVN24, prowadzonym w gorącym momencie międzynarodowej awantury, PiS uzyskał jednak wysokie poparcie 40 proc.

Lutowe notowania PiS nie odbiegały od grudniowych i styczniowych. Przewaga PiS nad parą PO + .N (16 pkt proc.) była nieco niższa niż w styczniu (21 pkt proc.), ale wyższa niż w grudniu (10 pkt proc.).

Jak widać z poniższego wykresu, od wyborów 2015 aż do połowy 2017 roku notowania opozycji liberalnej górowały nad poparciem dla PiS, ale jesienią PiS skoczył powyżej 40 proc. i trzyma sie na tym poziomie, a notowania PO spadają.

Popieram PiS wbrew swoim poglądom

Taki wynik sondażu oznacza, że elektorat PiS ma na kwestię polityki historycznej odmienny pogląd niż partia. Pytanie zostało jednak zadane w sposób abstrakcyjny, bez wskazywania, że chodzi o ustawę o IPN i bez jakichkolwiek odniesień partyjnych.

Takie ujęcie sprawia, że badani odpowiadają - na bardzo trudne pytanie sondażu - tak, jak im podpowiada intuicja, a nie według sympatii politycznych. Elektorat PiS "bryka", być może nie zdając sobie z tego sprawy.

Podobnie było w wielu sondażach OKO.press. W lipcu 2017, gdy Sejm przyjął ustawy o KRS i ustroju sądów powszechnych, oddając w ręce polityków PiS ogromny wpływ na władzę sądowniczą, zapytaliśmy, idąc za badaniami Akcji Demokracja, "jaki powinien być wpływ polityków na wybór sędziego, który miałby wydawać wyrok w Pana/Pani sprawie".

• 76 proc. badanych wybrało odpowiedź: "żaden",
• 7 proc. - mały,
• a tylko 8 proc. - duży.

Jednocześnie 30-40 proc. badanych popierało reformy sądownicze PiS. Kiedy kwestię niezależności sądów wyłączyliśmy z kontekstu politycznego sporu, ogromna większość Polaków była za trójpodziałem władz. "Umysł niezaczadzony polityką dostrzega przewagę zasad państwa prawa" - pisaliśmy wtedy.

Podobnie jest i w tym przypadku. Zapewne zwolennicy PiS zapytani konkretnie o ustawę o IPN "przełączyliby się na tryb polityczny" i znacznie życzliwiej ocenili strategię polityki historycznej PiS.

Opozycja nie miała kontrpropozycji

Międzynarodowa awantura, w jaką wdał się PiS za sprawą ustawy o IPN i fatalnych wypowiedzi premiera Morawieckiego, mogłaby zostać wykorzystana przez opozycję do wyrażenia kontr-narracji o tym, jak dbać o dobre imię Polski, czym jest prawdziwy patriotyzm itp. Na porażce PiS mogłyby zyskać PO i Nowoczesna.

(Joanna Scheuring-Wielgus i Adam Szłapka z Nowoczesnej oraz wszyscy trzej z Unii Europejskich Demokratów). Oznacza to, że także opozycja wzięła na siebie polityczną odpowiedzialność za ustawę o IPN, która wyrządziła takie szkody wizerunkowi „Narodu Polskiego” i ożywiła antysemickiego demona w internecie, a także w prorządowych mediach.

Opozycja najwyraźniej uznała, że wprowadzenie sankcji karnej, która ma chronić dobre imię Polaków jest co do zasady właściwe. Nie wiadomo, czy posłowie i posłanki opozycji naprawdę w to uwierzyli, czy też kierowali się lękiem przed wyborcami, którzy mogliby uznać, że głosując przeciw ustawie wykazują się brakiem patriotyzmu.

Armia ludzi czeka

Sondaże z ogromną przewagą PiS działają demobilizująco na ludzi i środowiska przeciwne władzy. Warto jednak zwrócić uwagę, że tak wysokie poparcie PiS uzyskał przy wysokim 16-procentowym poziomie niezdecydowania badanych deklarujących udział w wyborach. Gdyby zastosować przeliczanie wyników tylko wśród osób zdecydowanych (jak to robią tabloidy i TVP) poparcie dla PiS wyniosłoby 52 proc., ale wahanie co szóstego wyborcy może też oznaczać szansę dla propozycji opozycyjnych wobec PiS.

Ponadto, w sondażu Kantar Millward Brown dla TVN, aż 41 proc. badanych (wśród wszystkich 1002 osób badanych) deklarowało, że nie wezmą udziału w wyborach. Razem z wyborcami niezdecydowanymi stanowią oni niemal równo połowę badanych (505 osób). Innymi słowy, ogromne poparcie dla PiS zostało zmierzone wśród połowy statystycznych Polek i Polaków.

Rezerwa wyborcza jest ogromna, trzeba tylko mieć jakieś propozycje.

Sondaż Kantar Millward Brown na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1002 telefonów stacjonarnych i komórkowych, wśród osób w wieku 18+, 19-20 lutego 2018.