Protest przeciwko ustawie Gowina. Aktywistka wbiegła na scenę i przerwała wystąpienie ministra [FILM]

"Wspomnijmy teraz dyscypliny naukowe, których nie ma już z nami. Etnologio, spoczywaj w pokoju. Kulturoznawstwo, spoczywaj w pokoju. Jarosław Gowin chce, by nauka była martwa. A my pokazujemy, że jest życie w akademii, że jest wspólnota".

W dniu uroczystej inauguracji roku akademickiego aktywiści z Akademickiego Komitetu Protestacyjnego protestowali przeciw zmianom w polskiej nauce, wprowadzonym przez ministra nauki Jarosława Gowina. Na przybyłych do Teatru Polskiego naukowców oraz członków rządu, w tym premiera Morawieckiego, czekał kondukt pogrzebowy - na znak, że polska nauka umarła.

Zobacz naszą relację live z protestu 30 września:

Kondukt żałobny odprowadził uczestników uroczystości pod sam Teatr Polski. Dwóm aktywistkom AKP - Klementynie Suchanow i Małgorzacie Szutowicz - udało się wejść do środka.

"Nie zgadzamy się na upolitycznienie nauki"

"Podczas prac nad nową ustawą przeszliśmy długą drogę, ale długa droga jeszcze przed nami" - mówił właśnie minister Gowin, gdy na scenę wdarła się aktywistka AKP Małgorzata Szutowicz. „Środowisko akademickie udowodniło, że w naszym tak głęboko rozdartym społeczeństwie można - a wręcz trzeba rozmawiać i współpracować ze sobą. Że wciąż potrafimy ocalić i budować wspólnotę" - kontynuował minister, gdy Służba Ochrony Państwa wyprowadzała Szutowicz za drzwi.

(Film: Klementyna Suchanow)

Za drzwiami, po kilkuminutowej szarpaninie członkowie SOP puścili Szutowicz, do której podszedł Piotr Ziółkowski, szef gabinetu politycznego Gowina. Aktywistka przekonywała go, że ministerstwo zorganizowało fikcyjne konsultacje i nie wysłuchało wielu środowisk akademickich, a w wyniku reformy uczelnie są upolitycznione i nie mają autonomii wobec polityki.

Ziółkowski odpowiadał, że konsultacje były prowadzone i aktywiści mogli wziąć w nich udział. Szutowicz zwróciła uwagę, że w ministerstwie nikt poważnie nie potraktował sprzeciwu wobec ustawy Gowina - w czerwcu i lipcu 2018 roku studenci i wiele środowisk akademickich protestowało przeciwko zmianom, ale minister nie chciał z nimi rozmawiać.

Po wyjściu z budynku Szutowicz została dwukrotnie wylegitymowana (w przeciągu kilku minut) bez podania podstawy prawnej.

Małgorzata Szutowicz mówi OKO.press: "Ustawa została przeforsowana - Gowin pokazał, że nie stać go na dialog z oponentami, cóż więcej mogę mu teraz powiedzieć? Ustawione konsultacje społeczne, miesiące upokorzeń zwykłych pracowników akademickich, ignorowanie postulatów reszty wspólnoty... Ciężar walki spocznie teraz na organizacjach, które będą musiały formułować statuty uczelni, by i one nie obróciły się przeciwko akademikom, by nie pogłębiały zależności politycznej. Wspólnota akademicka była i jest otwarta na dobre reformy".

O co chodzi aktywistom?

Ustawa Gowina przeszła przez parlament na przełomie czerwca i lipca 2018 roku. Towarzyszyły jej protesty środowisk akademickich. Więcej o protestach i samej reformie czytaj tutaj, tutaj, tutaj, tutaj i tutaj.

Akademicki Komitet Protestacyjny sformułował wtedy 11 postulatów, które poparli protestujący w całej Polsce. Protestujący żądali:

1. Demokratyzacji uczelni. Gwarantowanych w ustawie wyborów przedstawicieli społeczności akademickiej do wszystkich organów decyzyjnych i kierowniczych oraz zwiększenia standardów demokratycznych przy wyborach rektorskich.

2. Autonomii uczelni. Pozbawienia rady uczelni prawa do przedstawiania kandydatów na rektora i ustalania strategii uczelni.

3. Utrzymania struktury wydziałowej. Utrzymania istnienia struktury wydziałowej na poziomie ustawy,

4. Uczelni bez polityków. Zaprzestania ataków na niezależność nauki i zabezpieczenia wolności badań przed stronniczą konstrukcją programów grantowych oraz ingerencjami politycznymi.

5. Gwarancji transparentności. Zagwarantowania szerokiego dostępu do informacji publicznej oraz transparentności decyzji finansowych i administracyjnych w obrębie uniwersytetu.

6. Zwiększenia finansowania. Zwiększenia finansowania nauki i szkolnictwa wyższego (w sumie min. do 2 proc. PKB z budżetu państwa) w ciągu najbliższych lat.

7. Zapewnienia godnych warunków socjalnych. Upowszechnienia i waloryzacji stypendiów socjalnych i naukowych na wszystkich szczeblach kształcenia oraz ulepszenia infrastruktury: akademików i Domów Pracownika Naukowego, tak by zniwelować socjalne bariery w dostępie do kształcenia i kariery akademickiej.

8. Wzmocnienia praw pracowniczych. Zapewnienia godnych warunków pracy przez wprowadzenie zbiorowego układu pracy z możliwością podjęcia strajku całej branży względem postanowień ministerstwa oraz związków rektorów.

9. Gwarancji publikowania w języku polskim. Twardych gwarancji dla możliwości prowadzenia i publikowania badań w języku polskim w humanistyce i naukach społecznych.

10. Sprzeciwu wobec centralizacji. Zaprzestania uderzania w interesy regionów oraz wycofania się z przepisów ustawy umożliwiających degradację naukową i finansową uczelni regionalnych, a także otwarcia ścieżek kariery naukowej – tak, aby awans był dostępny nie tylko dla wielkomiejskich elit, ale dla wszystkich zdolnych badaczy i badaczek.

11. Zmiany art. 124 p. 5. Żądamy, by wygaśnięcie umowy o pracę z pracownikiem akademickim następowało w przypadku prawomocnego wyroku sądu za przestępstwo umyślne.

Akademicki Komitet Protestacyjny z Poznania dodatkowo sformułował tzw Tezy Poznańskie, które można przeczytać tutaj. Po tym, jak ustawa Gowina przeszła przez Sejm (3 lipca 2018 r.) AKP opublikował oświadczenie.