Nawałnice, ekstremalne upały, skoki ciśnienia. Raport o katastrofie klimatycznej w Warszawie

„Kryzys klimatyczny i zanieczyszczone powietrze to realne zagrożenia dla mieszkańców dużych miast w Polsce” – piszą autorzy raportu „Wpływ zmiany klimatu i zanieczyszczenia powietrza na zdrowie mieszkańców Warszawy”, prof. Zbigniew Karaczun z SGGW oraz Weronika Michalak z HEAL Polska.

To pierwsze takie opracowanie w historii stolicy.

Raport zawiera również prognozy zagrożeń, jakie czekają Warszawę w związku z zagrożeniem katastrofą klimatyczną i smogiem.

Upały zabijają

Z raportu dowiadujemy się, że w obecnym dziesięcioleciu średnia temperatura w stolicy jest już o ponad 2 st. C wyższa niż w połowie ubiegłego stulecia. Ta zmiana zachodzi szybciej niż się dotąd spodziewano.

„Jeśli obecny trend wzrostu temperatury w Warszawie utrzyma się, to średnia roczna temperatura w mieście przekroczy 10 st. C już w nadchodzącej dekadzie. Będzie to poziom, którego osiągnięcie w Polsce prognozowano na lata 2061-2070” – czytamy w raporcie.

Niestety, jeśli emisja CO2 będzie przebiegała jak dotychczas, to średnia roczna temperatura w Warszawie wzrośnie o 2,4 – 4,5 st. C. Wariant skrajny mówi nawet o skoku 7-9 str. C.

To znaczy, że w latach 2041-2070 maksymalne temperatury w mieście mogą sięgać nawet blisko 43 st. C. A temperatury w przedziale 30-35 st. C będą nas męczyć nawet 23 dni w roku.

„Spowoduje to wzrost […] zgonów z powodu chorób układu krążenia o ponad 252 proc.”

Kleszczom w Warszawie coraz lepiej

Wzrost temperatury to również większa przeżywalność kleszczy, które przenoszą tzw. choroby wektorowe. W Polsce zagrożeniem dla ludzi są przede wszystkim borelioza i odkleszczowe zapalenie mózgu.

Wyniki badań porównawczych pokazują, że kleszcze występujące w lasach i parkach Warszawy są statystycznie częściej zainfekowane bakteriami i wirusami.

„Dlatego z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że wraz z postępującymi skutkami zmiany klimatu, rosnąć będzie narażenie mieszkańców Warszawy na zarażenie jedną z chorób odkleszczowych” – piszą autorzy.

Choć zastrzegają, że potwierdzenie tej hipotezy wymaga jeszcze badań.

Wśród zagrożeń dla Warszawy autorzy wymieniają również ekstremalne zjawiska pogodowe i podtopienia.

Te ostatnie związane są przede wszystkim z intensywnością opadów: stają się one krótsze i bardziej gwałtowne. To z kolei oznacza większe ryzyko susz i w ogóle problemy z wodą, bo deszczówka z szybkich opadów odpływa z ekosystemu miejskiego.

Warszawski smog dusi

„Pomimo podejmowanych działań na terenie Warszawy dochodzi do przekroczenia norm jakości powietrza w odniesieniu do: pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, dwutlenku azotu oraz benzo(a)pirenu” – przypomina raport.

Najgorzej było w styczniu 2017 roku – pogorszenie jakości powietrza spowodowało wzrost liczby problemów zdrowotnych w stosunku do roku poprzedniego:

• astmy oskrzelowej – o 17 proc.;
• kaszlu – o 61,2 proc.;
• zaburzeń oddychania – o 35,6 proc.

Nie wiadomo dokładnie, ilu mieszkańców Warszawy zmarło w tamtym okresie w wyniku tak zanieczyszczonego powietrza. „Biorąc pod uwagę, że w całej Polsce zmarło wówczas 11 tys. osób więcej niż w analogicznym okresie w innych latach, można przypuszczać, że zjawisko to wystąpiło także w stolicy” – piszą autorzy raportu.

„Dokonując prostej ekstrapolacji liczby przedwczesnych zgonów w całej Polsce na liczbę mieszkańców Warszawy można przyjąć, że w omawianym okresie przedwcześnie zmarło w niej około 590 osób” – szacują.

Co robić?

Raport zawiera również pakiet rekomendacji. Podstawowa ma charakter ogólny – zarówno na poziomie ogólnopolskim, jak i lokalnym, powinny być wdrażane działania mające na celu ograniczanie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery – głównie przez rozwój OZE.

„Długoterminowym celem tych prac powinno być osiągnięcie neutralności klimatycznej, zarówno na poziomie miasta, jak  i całego kraju, nie później niż w 2050 roku”.

Autorzy rekomendują również m.in.:

• dbałość o zieleń miejską jako narzędzie wiązania CO2, a także miejsce odpoczynku i schronienia przed upałami;
• wyposażenie sal szpitalnych w chroniące przed upałem systemy klimatyzacji;
• opracowanie i wdrożenie procedur pojenia pacjentów w przypadku fal upałów – dotyczy to zwłaszcza zwłaszcza dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych;
• stworzenie systemu ostrzegania mieszkańców przed ryzykiem wystąpienia ekstremów pogodowych i incydentów smogowych;
• opracowanie program szkoleń dla lekarzy i personelu medycznego, który przygotuje ich do leczenie chorób związanych z ocieplaniem się klimatu;
• opracowanie strategii walki z rozprzestrzeniającymi się chorobami wektorowymi;
• wzmocnienie opieki psychiatrycznej i psychologicznej nad osobami, które ucierpią w wyniku ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Cały raport można przeczytać tu.

---