TUSK: "Im bardziej oni nie chcą wyjść z UE, tym bardziej wychodzą". PEŁNY TEKST WYSTĄPIENIA W ŁODZI

"Jeśli naprawdę pragniemy, aby Polska była niepodległa przez kolejne sto lat i dłużej, wszyscy musimy ustanowić wspólnotę celów politycznych, jak wtedy w 1918 i jak w 1989 roku. Dla mnie tą wspólnotą jest silna Polska w zjednoczonej Europie. Jest ład konstytucyjny, są rządy prawa, są wolności obywatelskie, są wolne i niezawisłe sądy i media, warto też pamiętać o szczepieniu dzieci" - mówił Donald Tusk, przewodniczący Rady Europejskiej, b. premier, podczas łódzkich Igrzysk Wolności 10 listopada 2018 roku.

"Ci, którzy kibicują dzisiaj w Europie nacjonalizmom, ci, którzy obstawiają dezintegrację i konflikt nieuchronnie doprowadzą do zagrożenia absolutnie fundamentalnego także dla naszej polskiej niepodległości" - mówił m.in. b. polski premier.

I dobitne podkreślił: "Bohaterem, ojcem naszej niepodległości jest Józef Piłsudski, bohaterem i ojcem naszej wolności jest Lech Wałęsa i basta! I nie zmieni tego faktu żadna, bzdurna polityka historyczna".

Na koniec wybrzmiało wezwanie: "Warto pomyśleć już o tym, co zdarzy się wiosną. ... [Utwórzcie] taki nieformalny komitet, który zorganizuje wielkie, publiczne, na miarę historyczną, wydarzenie 3 maja przyszłego roku. (...) Od tego momentu, jeśli będzie was rzeczywiście dużo, będzie także zależało, czy wolna i niepodległa Polska, wolna i zjednoczona Europa nie będą tylko lekcją historii, ale także lekcją przyszłości".

Relację z wystąpienia i reakcji sali opublikowaliśmy wcześniej:

Poniżej publikujemy pełny tekst wykładu Donalda Tuska. Śródtytuły od redakcji

"11 Listopada 2018. Polska i Europa. Dwie rocznice, dwie lekcje"

Wykład Donalda Tuska podczas Igrzysk Wolności w Łodzi, 10 listopada 2018

Jestem bardzo poruszony możliwością spotkania się z tak licznym gronem ludzi, dla których „Igrzyska wolności” to miejsce spotkania, corocznego spotkania, ważnego nie tylko dla tych, którzy w nim uczestniczą, ale dla tych wszystkich, którzy wierzą, że wolność w Polsce ma przyszłość. (oklaski)

Dla mnie ten dzień ma wyjątkowe znaczenie, bo dokładnie 40 lat temu, bez jednego dnia, miałem okazję po raz pierwszy uczestniczyć w nielegalnej wówczas manifestacji z okazji rocznicy niepodległości pod pomnikiem Jana III Sobieskiego w Gdańsku. 40 lat temu.

Ja bardzo dobrze ten dzień pamiętam, bo dwa tygodnie później brałem ślub z moją dzisiejszą żoną, jak się państwo domyślacie i te obchody 11 listopada zakończyły się dla mnie pierwszymi, w moim osobistym doświadczeniu, represjami politycznymi. Ale nie była to milicja obywatelska, ani służba bezpieczeństwa, tylko reakcja mojej ówczesnej narzeczonej, kiedy spóźniłem się z powodu tej manifestacji i usiłowałem tłumaczyć to spóźnienie na ostatnią randkę w charakterze narzeczonych polityką.

Gdyby moja żona wówczas wiedziała, że to tłumaczenie będzie się pojawiało tak często przez kolejnych 40 lat, to przynajmniej moja osobista historia mogłaby wyglądać zupełnie inaczej. (oklaski)

Tego dnia zastanawiałem się, byłem wówczas studentem historii, a moją pasją wtedy była historia, jakżeby inaczej, dwudziestolecia międzywojennego i biografia polityczna Józefa Piłsudskiego, zastanawiałem się czy doczekam wolności i niepodległości, czy doczekam takiego cudownego zbiegu zdarzeń, który 60 lat wcześniej, wówczas to była 60 rocznica, doprowadził do odzyskania niepodległości Polski.

Niemożliwy rok 1918

Po pierwsze nikt nie mógł wyśnić, chociaż niektórym wieszczom się to trochę udało, że jednocześnie w tym samym czasie upadną trzy zaborcze potęgi. Nikt nie mógł chyba przypuszczać, że wykrwawiony naród, bo przecież w czasie I wojny światowej ponieśliśmy też tragiczne ofiary, tym tragiczniejsze, że polscy żołnierze walczyli w armiach trzech zaborców, a to prawie pół miliona ofiar.

Więc tym bardziej nieprawdopodobne wydawało się, że możemy zwyciężyć i to na polu bitwy, w tej wielkiej konfrontacji, jaką była wojna z Rosją bolszewicką, ale także powstania przeciwko Niemcom w obronie i w ustanawianiu naszych nowych granic.

I zdarzył się też trzeci cud, można był powiedzieć... po dramatycznym wysiłku w dniach odzyskiwania niepodległości, ale przede wszystkim po 123 latach zaborów udało się zszyć z tych trzech niepasujących do siebie kawałków jedno polskie państwo.

Co było do tego potrzebne?

Na pewno powszechnie uznawana za swoją wspólnota celów politycznych. Polacy różnili się niemniej niż dzisiaj, szczerze powiedziawszy mieli dużo powodów, aby różnić się bardziej niż dzisiaj między sobą, ale w tym krytycznym momencie nie podlegało właściwie dla nikogo dyskusji, co jest wspólnotą politycznych celów, na tym najbardziej generalnym poziomie. I to, oczywiście, była niepodległość i ustanowienie polskiego państwa.

I było wybitne przywództwo.

Mówimy tu oczywiście jednym tchem o takich postaciach, jak Daszyński, Dmowski, Korfanty, Witos, ale tak naprawdę myślimy o tej jednej symbolicznej postaci i przecież nie tylko symbolicznej, o faktycznym ojcu niepodległości Józefie Piłsudskim.

Mieliśmy też mądrą dyplomację. W Wersalu ten ostateczny werdykt dotyczący państwowości, kształtu państwowości, granic Polski byłby inny, gdyby nie niezwykle aktywna i taka przemyślana dyplomacja.

Myślę tu nie tylko o Romanie Dmowskim, ja zawsze mam w sercu mojego krajana, Antoniego Abrahama, Kaszubę, który też pojechał, znalazł swoją drogę do Wersalu, żeby głośno, tak mówi legenda - ale ja lubię takie pozytywne legendy, miał głośno walnąć pięścią w stół i do Lloyda Georga powiedzieć nie ma Polonii bez Kaszeb.

Tak, dużo szczęścia mieliśmy wówczas do ludzi, którzy odpowiadali za Polskę.

Ale mieliśmy też coś, co jest bezcenne w takich sytuacjach, czyli gotowość ponoszenia ofiar.

Bez ofiarności i determinacji, dobra dyplomacja i dobre przywództwo nie wystarczyłyby.

Ważne też było szczęście, mieliśmy naprawdę masę szczęścia, nie oszukujmy się. Takiego geopolitycznego szczęścia. No, ale od czasów Napoleona wiadomo, że w polityce, jak ktoś nie ma szczęścia, to z tego są tylko później poważne kłopoty.

Rocznica rozmowy Wałęsa - Miodowicz

Dzisiaj, w przededniu setnej, okrągłej rocznicy odzyskania niepodległości, mało kto pamięta, że mamy także w tym listopadzie inne okrągłe rocznice, ale one się wiążą bezpośrednio z tamtym doświadczeniem.

Dokładnie w tych dniach mija 30 rocznica rozmowy Lech Wałęsa - Alfred Miodowicz w telewizji publicznej.

W ciągu 10 lat od tego momentu, kiedy stałem bezradny pod pomnikiem Sobieskiego w Gdańsku, było nas tam raptem kilkaset osób, i chyba tak jak ja, nikt z nich nie wierzył w to, że za naszego życia ten cud się zdarzy, w ciągu 10 lat przeżyliśmy to wspaniałe polskie doświadczenie, jakim była pierwsza „Solidarność”.

1988 też był niemożliwy

Właściwie zdarzyło się wtedy, w roku 88, coś, co także było niemożliwe. I w jakimś sensie podobne okoliczności, jak listopadowi 1918 roku, towarzyszyły także zdarzeniom z końca lat 80.

Mieliśmy dobre przywództwo.

Mieliśmy także mądrą, chociaż niepaństwową wówczas, dyplomację. Bo czyż nie był dyplomatą polskiej wolności i polskiej niepodległości papież Jan Paweł II w Watykanie, Zbigniew Brzeziński w Waszyngtonie, ale też Jerzy Giedroyć w Paryżu?

Moglibyśmy tu wymieniać wiele nazwisk tych, którzy pokazali, że to dziedzictwo polskich polityków i dyplomatów z czasów Wersalu 1918 roku było także dla nich zobowiązaniem, z którego świetnie zdali egzamin.

Mieliśmy także szczęście geopolityczne, to, co było tak istotnym źródłem naszej niepodległości w roku 18, musiało nam towarzyszyć także w roku 89. Na naszych oczach i przy naszym oczywiście skromnym, ale jednak udziale, rozpadał się Związek Radziecki, cały blok komunistyczny. Sowieccy przywódcy podejmowali jeden po drugim, wydawałoby się nieracjonalne z ich punktu widzenia decyzje.

Lekcja Anno Domini 2018

Z tego płynie lekcja dla mnie bezdyskusyjna jeśli chodzi o Polskę Anno Domini 2018. Po pierwsze musimy pamiętać, mówił także o tym Józef Piłsudski, o tym, że niepodległość równie trudno zdobyć, równie trudno wywalczyć, jak utrzymać. Zresztą lekcja dwudziestolecia zakończona tragicznym wrześniem 39 roku jest tego najbardziej dobitnym dowodem.

I tutaj przechodzę do sedna sprawy. Dzisiaj nie jesteśmy skazani na bierne przypatrywanie się, co się dzieje z geopolityką wokół nas i wokół Polski. Mamy wszystkie narzędzia i instrumenty, mamy potencjał, mamy okoliczności historyczne, które pozwalają nam wpływać na to, aby to geopolityczne szczęście, które nam sprzyjało dwa razy w naszej historii, trwało jak najdłużej także w naszych czasach.

Najpełniejszym wyrazem tego geopolitycznego farta jest oczywiście nasza obecność w Unii Europejskiej i w Pakcie Północnoatlantyckim. Ale pamiętajmy o tych przestrogach, które były aktualne wówczas, sto lat temu, 60 lat temu, 10 lat temu i będą aktualne pewnie zawsze.

Pułapka Tukidydesa

Musimy o to nasze szczęście dbać z całej siły, bo zagrożenia są widoczne w tej chwili gołym okiem.

Po pierwsze, ład geopolityczny w wymiarze globalnym. Nie muszę tu nikomu na tej sali tłumaczyć, jak realna stała się kolejna w dziejach ludzkości, ale w wymiarze rzeczywiście globalnym pułapka Tukidydesa, kiedy ład geopolityczny budowany na dominacji jednej siły zaczyna na naszych oczach się zmieniać.

I nie będzie dla nikogo odkryciem, kiedy powiem, że ta dynamiczna dziś równowaga, która za chwilę może zamienić się w bardzo dynamiczną nierównowagę, dotyczy dziś tych dwóch wielkich aktorów na scenie globalnej, czyli Chin i Stanów Zjednoczonych.

Odległe światy wydawałoby się, dzisiaj taka teza nie miałaby żadnego sensu.

Mówię o tym dlatego, bo w tym wielkim, globalnym wyzwaniu inaczej zachowuje się nasz tradycyjny, najbliższy partner, czyli Stany Zjednoczone. Chcę powiedzieć, że

I mówię tutaj o faktach, a nie o propagandowych deklaracjach. I mówię, jako człowiek, który ma tę, powiedzmy, satysfakcję, dość często wymieniać bezpośrednio uwagi z prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Być może ze względu na to, że jesteśmy imiennikami, jest ze mną dość otwarty (oklaski) i nie mam żadnych wątpliwości, że w tych sprawach, które w mojej ocenie są tym geopolitycznym fundamentem polskiej niepodległości, a więc silna Unia Europejska, a więc intensywna, jeszcze bardziej niż dziś, integracja pomiędzy Europą i Stanami Zjednoczonymi, to co jest istotą ładu światowego, a więc wspólnota transatlantycka, że to wszystko, na to wszystko ja mam trochę inne poglądy niż mój najbardziej wpływowy na świecie imiennik.

Do tego dochodzi sytuacja po naszej wschodniej granicy. Tu też mamy do czynienia z tą swoistą pułapką Tukidydesa, tu też Rosja, patrząc na zamianę sił w wymiarze globalnym, zareagowała w sposób agresywny na Ukrainie.

Mamy sytuację wewnątrz Unii Europejskiej, sytuację, którą ilustruje w sposób najdobitniejszy Brexit, wyjście Wlk. Brytanii z UE, ale także wiele innych, negatywnych zjawisk, negatywnych z punktu widzenia Europy, a więc także polskiego interesu narodowego, polskiego interesu państwowego.

Mówię tutaj o wzroście nacjonalizmu i antyeuropejskiej, już nie tylko retoryce, ale też emocji antyeuropejskiej w wielu stolicach europejskich. Jeszcze nie dotyczy to dzisiaj przywódców, ale te siły na naszych oczach rosną. Siły, które obstawiają raczej konflikt, niż współpracę, raczej dezintegrację niż integrację.

Oni znów czekają na arcyksięcia Ferdynanda

Kiedy jeżdżę po Europie odnoszę czasami wrażenie, że w wielu europejskich stolicach są partie i politycy, którzy czekają na taką swoją wizytę księcia, arcyksięcia Ferdynanda.

To było jednym z największych dla mnie zaskoczeń, kiedy stosunkowo niedawno, pół roku temu, na szczycie G7, właśnie bezpośredniej takiej politycznej konfrontacji z prezydentem Trumpem spieraliśmy się o to, czy dla tych siedmiu najpotężniejszych państw świata zachodniego, ład oparty na zasadach i wspólnych wartościach jeszcze obowiązuje.

Trump wykreślił to zdanie

I po raz pierwszy chyba w tej naszej, współczesnej historii to prezydent Stanów Zjednoczonych powiedział, że nie jest zainteresowany kontynuacją takiego myślenia i takiego działania.

I wykreślił właściwie własnoręcznie to zdanie, które zawsze znajdowało się w deklaracjach siedmiu najpotężniejszych państw świata zachodniego, że chcemy przestrzegać ładu światowego opartego na zasadach i wartościach.

Ta sprawa jest naprawdę bardzo poważna, szczególnie wtedy, kiedy

W całej Europie, praktycznie w całej Europie w sposób jawny, albo bardziej dyskretny są ci, którzy:

• z entuzjazmem wyrażają się o Brexicie,
• ci, którzy z mniejszym lub większym entuzjazmem oceniają kolejne kroki na rzecz izolacjonizmu ze strony Waszyngtonu,
• ci, którzy z coraz większą intensywnością kokietują Władimira Putina,
• oni wszyscy także mniej lub bardziej jednoznacznie mówią, starają się nas przekonać, że Unia Europejska w ogóle, lub w tym kształcie, nie ma przyszłości.

Problem polega na tym, że

Kto dzisiaj w Polsce występuje przeciwko naszej silnej pozycji w zjednoczonej Europie, tak naprawdę występuje przeciwko polskiej niepodległości. (oklaski)

Nie z racji mojej funkcji, ale z racji głębokiego przekonania, że może to sprowadzić na moją ojczyznę znowu największe z możliwych, politycznych zagrożeń, chcę też dzisiaj, w przeddzień rocznicy niepodległości, powiedzieć, że

To od nas zależy, czy w tym lunatycznym pochodzie, celowo używam tego sformułowania, które rozpoczął kilka lat temu w Wielkiej Brytanii (mówię w lunatycznym pochodzie, bo mam w pamięci premiera Camerona, który w swoim mniemaniu robił wszystko, aby utrzymać Wielką Brytanię w UE, a de facto zrobił wszystko żeby Wielka Brytania wyszła z Unii Europejskiej).

Trochę to przypomina działania niektórych polityków w roku 1914, wtedy, kiedy zaczynała się I pierwsza wojna światowa, nie porównuję tych dwóch zdarzeń oczywiście, ale pewną logikę konsekwencji działań polityków, którzy nie potrafią sensownie rachować, nie potrafią przewidywać skutków swoich działań.

Polska dziś

I chcę nawiązać bezpośrednio do tego, co dzisiaj dzieje się w naszym kraju. Otóż, ja jestem gotów uwierzyć tym wszystkim, którzy dzisiaj w Polsce mówią nie chcemy wyjść z Unii Europejskiej.

Ale żeby też nie być łatwowiernym. Jeśli słyszę od polskiego wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego takie słowa „jeśli politycy europejscy nadal będą działać z takim taktem politycznym, wkrótce w Polsce staniemy przed koniecznością referendum w sprawie pozostania w UE”. To nominowany przez PiS wiceprzewodniczący PE.

Lider jutrzejszego marszu niepodległości, w którym także polskie władze będą uczestniczyły, tu cytat: „Dzisiaj mówimy o tym, że Unia Europejska w obecnym kształcie się kończy i bardzo dobrze, bo to zły projekt”.

Już nie wspomnę słów o „wyimaginowanej wspólnocie”.

Chcę powiedzieć państwu, że w tej sprawie nie może być niedomówień, ani żartów, to nie są anegdoty, to nie są lekcje ani wykłady z odległej historii, na naszych oczach dzieje się historia i na naszych oczach może zdarzyć się dramat.

Tym bardziej, że za kilka miesięcy wybierzemy w Europie parlament. W tym parlamencie niewykluczone, znajdą się w bardzo silnej pozycji takie dwa nurty polityczne: jeden coraz bardziej brunatny, jednoznacznie antyeuropejski, stawiający w sposób coraz bardziej wyrazisty na nacjonalizm, występujący przeciwko UE jako takiej.

I drugi nurt tych, którzy chcą UE zintegrować tak tylko, jak się da.

To nie jest kwestia przyszłych dekad, to jest kwestia przyszłych miesięcy. W ciągu najbliższych kilku, kilkunastu miesięcy napisany zostanie kolejny rozdział, rozdział albo optymistyczny, albo ponury historii integracji europejskiej. I wierzcie mi, te słowa, te zdarzenia będą dotyczyły także bezpośrednio naszej niepodległości.

Dlaczego chcemy być niepodlegli

Jest druga kwestia, to jest kwestia pewnej dynamiki wewnętrznej tutaj w Polsce. To jest kwestia jakby istoty niepodległości,

Jeśli naprawdę pragniemy, aby Polska była niepodległa przez kolejne sto lat i dłużej, wszyscy musimy ustanowić wspólnotę celów politycznych, jak wtedy w 1918 i wtedy, jak w 1989 roku.

Ojcami Piłsudski i Wałęsa. I basta

Każda historia, każdego narodu potrzebuje swoich bohaterów. Wymieniałem już tu ich nazwiska, ale chcę jeszcze raz dobitnie powtórzyć, bo to będzie chyba będzie bardzo ważne dzisiaj, w przeddzień rocznicy niepodległości: wszak to Piłsudski powiedział, że naród, który nie szanuje swojej przeszłości nie zasługuje na dobrą przyszłość, więc podkreślmy to jeszcze raz tak wyraźnie, jak to możliwe:

Jestem przekonany i to potwierdza przecież nasza historia, że te prawdziwe, te potrzebne, te święte mity naszej niepodległości i wolności są silniejsze od propagandy jakiejkolwiek politycznej władzy.

I na koniec chciałbym powiedzieć coś, o czym też mam głębokie przekonanie, bo obserwowałem to zza zapartym tchem i z takim wielkim ładunkiem emocji przez wiele miesięcy, pamiętacie tu, jak jesteście dzisiaj w Łodzi, a jest was więcej niż ktokolwiek mógł się spodziewać, ale pamiętajcie o tym także przez następne miesiące.

Że działanie ma sens, że rok 18, lekcja roku 18, lekcja roku 80 i 88, pokazały jednoznacznie, że kiedy działamy, kiedy nie narzekamy, kiedy wierzymy we własne siły, to przenosimy góry i czynimy rzeczy niemożliwe możliwymi, bo rzeczywiście wszystko da się odwrócić.

To mogą być słowa nadziei i oczywiście słowa przestrogi, ale dlatego nawet jeśli dzisiaj nie zawsze mamy dobry nastrój, co zrozumiałe, bo wszak listopad to dla Polaków niebezpieczna pora, ale może dlatego warto czcząc dzisiaj bohaterów naszej niepodległości, dziś i jutro, pomyśleć już o tym, co zdarzy się wiosną. Wszak maj to dla Polaków błogi raj. (oklaski)

Komitet 3 maja

Ale może to jest ten czas, kiedy tu dzisiaj, jak siedzicie, utworzycie taki nieformalny komitet, który zorganizuje wielkie, publiczne, na miarę historyczną, wydarzenie 3 maja przyszłego roku. A moment też będzie bardzo szczególny, od tego momentu, jeśli będzie was rzeczywiście dużo, więcej niż dzisiaj tu w Łodzi, to byś

Ja zresztą uważam, że to całe zamieszanie, którego jesteśmy dzisiaj świadkami, kto maszeruje, kto nie maszeruje, chyba nie ma większego sensu. Ja tutaj jestem bardzo wierny innemu bohaterowi mojej młodości Jackowi Kuroniowi i pamiętam do dziś te jego słowa „nie palcie komitetów, tylko otwórzcie swoje własne” (oklaski).

Pokażcie, że wiosna jest nasza

No to zostawmy ten marsz w spokoju i spróbujcie nie wykluczając nikogo, pokazując czym naprawdę jest polska solidarność, spróbujcie w maju, wiosną pokazać, że wiosna może być wasza, nasza, polska. (oklaski)

I no wiecie, nie ma co czekać na żadnego jeźdźca na białym koniu. Pamiętacie, jak to było z gen. Andersem, miał być generał na białym koniu, jest pani senator w biznes class, no tak się to marzenie skończyło. (oklaski)

Zresztą, słuchajcie kochani, Józef Piłsudski, kiedy pokonywał bolszewików, a więc kiedy de facto bronił wspólnoty Zachodu, wspólnoty wolności, bo nie tylko naszej niepodległej ojczyzny, przed taką polityczną barbarią, ze wschodu w sensie politycznym, nie mówię tu teraz tylko o geografii, to miał trochę trudniejszą sytuację niż my dzisiaj.

Kiedy Lech Wałęsa pokonywał bolszewików w jakimś symbolicznym sensie, kiedy wydobył z nas to, co właśnie europejskie, wolnościowe, także narodowe to miał o wiele trudniejszą sytuację niż my dzisiaj.

Pamiętajcie, bez waszych, naszych, Polaków praw i wolności, nie ma niepodległości. I brońcie tych praw, brońcie tej wolności i brońcie polskiej niepodległości, to jest wasze zadanie.

Wystąpienie spisane z nagrania przez Wandę Ostrowską, dziękujemy