W grze były Nowacka i Banach, ale Lewica ostatecznie postawi na Biedronia. Dlaczego? Zdradzamy kulisy wyboru

Lewica oficjalnie ogłosi kandydaturę podczas konwencji 19 stycznia 2019. Jednak już dziś wiemy, że będzie to Robert Biedroń - potwierdził to lider SLD Włodzimierz Czarzasty w niedzielę 5 stycznia 2020 w Polsat News. Czarzasty stwierdził, że będzie rekomendował partii kandydaturę Biedronia. Również zarząd partii Razem przedstawił tę opcję Radzie Krajowej ugrupowania.

To koniec ciągnącego się od jesieni serialu pt. "Kandydat Lewicy w wyborach prezydenckich".

„Liderzy Lewicy, zwlekając z decyzją, zmarnowali swoją szansę. Wizerunkowo dużo lepiej by im zrobiło, nawet gdyby pobili się o nominację. Tymczasem oni się nią przerzucali jak gorącym kartoflem” - komentuje dla OKO.press dr hab. Przemysław Sadura, Instytutu Socjologii UW, współautor, wraz ze Sławomirem Sierakowskim, głośnych badań o cynizmie politycznym Polaków.

„Telenowela” - komentuje proces wyłaniania kandydata na prezydenta polityczka Lewicy. Ale jednocześnie dobrze ocenia ostateczny wybór: „Wszyscy przyjęli ten wybór z ulgą, i w SLD, i w Razem, i w Wiośnie. To kwestia wzięcia odpowiedzialności za całą formację”.

Inny polityk Lewicy: „Będą nas atakować, kogokolwiek byśmy nie wystawili”.

O co może zawalczyć w tych wyborach Biedroń?

Kto odpadł po drodze? Kobiety

Jeszcze w grudniu Lewicę w wyborach prezydenckich miała reprezentować kobieta. Kandydatka pozwoliłaby zrealizować kilka celów, przede wszystkim zneutralizować zarzut, że Lewica domaga się równego traktowania, a na najwyższym szczeblu reprezentują ją sami mężczyźni.

Lewicowa formacja zaprezentowałaby się też jako odważna, odpowiadająca na światowe trendy i coraz wyraźniejsze oczekiwanie polskiego elektoratu, by kobiety stawały do walki o najwyższe stanowiska. Byłaby to szansa na wypromowanie nowej twarzy, czego budująca się formacja potrzebuje, oraz szansa na przetestowanie nowego języka opowiadania o problemach społecznych, na znalezienie nowej opowieści o Polce.

Lewica przeglądała własne szeregi, pytała o pomysły na kandydatkę zaprzyjaźnionych ekspertów. W końcu wybrała osobę, o której pisaliśmy na początku grudnia w tekście "Ani Zandberg, ani Biedroń. »Trzech tenorów« Lewicy postawiło na kobietę". Jednak kandydatka się nie zgodziła. I sytuacja wróciła do punktu wyjścia: Lewica wystawi kogoś ze ścisłego liderskiego grona - Roberta Biedronia.

„Trzej tenorzy" rozważali kilka polityczek - z szeregów Lewicy i spoza. Na różnych etapach brane były pod uwagę:

Jolanta Banach

była wiceministra pracy w rządzie Leszka Millera. Doświadczona polityczka, która umie sobie zjednywać sympatię młodszych pokoleń, świetna mówczyni wiecowa. Lewica wystawiła ją na „dwójce" w październikowych wyborach. Miała tylko o 834 głosy mniej niż „jedynka” - Beata Maciejewska z Wiosny, zagłosowało na nią ponad 22 tys.

Wystawiając ją, Lewica wzmocniłaby swoją socjalną twarz, ale Banach nie jest dziś szeroko rozpoznawalną osobą, ciąży jej też parlamentarna porażka. No i rzecz najważniejsza: Banach odrzuciła propozycję kandydowania.

Barbara Nowacka

Brzmi jak political fiction, ale to była bardzo poważna kandydatura. Jej wybór na kandydatkę to byłby ruch jak z „Gry o tron”. Wywracałby układ parlamentarny. I między innymi również dlatego spalił na panewce: w SLD nie było entuzjazmu dla takiego rozwiązania.

Nowacka jest dziś w Koalicji Obywatelskiej, kiedyś w jednym sztabie wyborczym z Włodzimierzem Czarzastym (Zjednoczona Lewica, 2015) i w grupie inicjującej powstanie partii wokół Roberta Biedronia.

Jeśli startuje, gromadzi tysiące głosów. Jej problem polegał na tym, że dwa na trzy razy obstawiła złego konia (Palikot, Zjednoczona Lewica), do Sejmu dostała się ostatecznie współpracując z Grzegorzem Schetyną.

W Lewicy obawiano się, że może w przyszłości grać na siebie i doprowadzić do rozłamu lub konfliktów. W sytuacji, gdy równowaga między trzema środowiskami jest bardzo krucha i wciąż w budowie, wprowadzanie mocnej figury z zewnątrz mogło być ryzykowne. A sama Nowacka musiałaby się zaprzeć nowych politycznych sojuszników. Ostatecznie poparła Małgorzatę Kidawę-Błońską (na razie warunkowo).

Gabriela Morawska-Stanecka

Wicemarszałkini Sejmu, prawniczka ze Śląska związaną z Wiosną. Polityczka-profesjonalistka. Forsowana przez wpływowy na Lewicy „sztab medialny". Umie grać zespołowo. „Ludzie będą na nią pracować” — mówiła OKO.press posłanka Lewicy. Nie kojarzy się z konfliktami, ale w ogóle niespecjalnie z czymś się kojarzyła.

Byłaby idealna, gdyby Lewica chciała powtórzyć strategię: „przede wszystkim do siebie nie zrażać”. Odpadła, bo uznano, że nie ma wystarczających osiągnięć.

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Kiedyś związana z Razem, teraz bliżej Wiosny, ale tak naprawdę solistka. Dostała się do Sejmu z ostatniego miejsca we Wrocławiu, prowadząc bardzo aktywną kampanię. Nie raz pisaliśmy o OKO.press o akcjach społecznych, które inicjowała, ma zdolność przyciągania uwagi mediów. Jej wybór nie wzmocniłby żadnej partyjnej frakcji.

„Jeśli Lewica chce pokazać coś naprawdę nowego, nowe wartości, nowe twarze, to Dziemianowicz-Bąk jest ewidentnym wyborem” - mówił nam poseł Lewicy. Dostałaby też plusy za to, że reprezentuje młodsze pokolenie: coraz więcej osób chce zmiany pokoleniowej w polityce. „Ona jest tą zmianą. To widać, słychać i czuć” - mówił polityk.

Była jednak zbyt osobna, słyszymy też zarzuty, że nie umie współpracować i zbyt ewidentnie gra na siebie. Przesądził być może brak poparcia ze strony SLD: „Sojusz miałby postawić na młodą kobietę i to spoza SLD?” - słyszymy.

Inny polityk: „Zawsze była bardziej kandydatką mediów niż Lewicy”.

Na placu boju zostaje Biedroń

Biedroń był oczywistym kandydatem na prezydenta w sierpniu, kiedy zawiązywała się koalicja przed wyborami parlamentarnymi. To był również doskonały pretekst, by Biedroń nie wystartował do Sejmu. Na konferencji prasowej Włodzimierz Czarzasty mówił wówczas: "Mamy wobec niego inne plany".

A potem Biedroń zaczął się wahać. To wahanie stworzyło Lewicy kłopot, a zarazem stworzyło szansę na poszerzenie grona liderów o kogoś innego (kobietę).

To na jego barkach spoczywała kampania do PE, a później aktywnie angażował się w kampanię parlamentarną. Wyraźnie nie umiał sobie poradzić z rozczarowującym wynikiem swojej partii w wyborach europejskich, zarzucano mu, że zamiast skonsolidować partię, zostawił ją, pojechał na wakacje, pozwolił na odejścia. W oczach wielu współpracowników stracił pozycję niekwestionowanego lidera.

Od kilku tygodni Biedroń wysyłał sygnały, że skoro nikt inny nie może ani nie chce, to on jest gotowy - z poczucia odpowiedzialności za nową formację.

A daje szanse Lewicy na dobry wynik?

Kandydat wielkomiejski, miękki, ale wyrazisty. „Ogon” LGBT

Sadura: „Kandydat Biedroń to gra na skonsolidowanie najbardziej liberalnej, wielkomiejskiej części elektoratu lewicowego. To strategia na walkę o wyborcę Platformy Obywatelskiej”.

Zdaniem dr Sadury Biedroń ma znikomy potencjał przyciągania wyborców z prowincji. Pod tym względem przewagę mają nad nim i Zandberg, i Czarzasty.

Biedroń ma też wyraźny elektorat negatywny, „ogon LGBT”, jak mówi dr Sadura. Pokazywał to m.in. sondaż OKO.press:

Właśnie dlatego może mieć trudność w przyciąganiu wyborców z mniejszych miast oraz osób starszych i mężczyzn. Sadura: „Małomiasteczkowy wyborca może być dość równościowy w kwestiach płci, ale silnie homofobiczny”.

Z badań fokusowych wyłania się niejednoznaczny wizerunek Roberta Biedronia. Jest postrzegany jako wyrazisty, a zarazem miły i ciepły, jako mało agresywny, ale jednocześnie ze skazą na wiarygodności.

O ile Zandberg kojarzy się z niedźwiedziem, o tyle Biedroń raczej z futrzakiem, misiem. To nie musi grać na niekorzyść Biedronia, Andrzej Duda też ma u wyborców „miękki” wizerunek. Jednak łagodność będą rozgrywali Małgorzata Kidawa-Błońska, Władysław Kosiniak-Kamysz i Szymon Hołownia. Na tym tle korzyść Lewicy mógł przynieść kandydat bardziej wyrazisty i bojowy.

„Te wybory to dla Biedronia być albo nie być w polskiej polityce. Nie ma go w Sejmie, jeśli pozostanie tylko w PE, zniknie na 5 lat. Jeśli nie wystartuje, zostanie to odebrane jako wycofanie się z polityki, może przekreślić swoją karierę” - ocenia Sadura.

Jak powinna wyglądać kampania prezydencka Lewicy?

„Lewica powinna iść na ostro. Musi być wyrazista, zdecydowana. Nie ma się czego bać” — uważa Przemysław Sadura. „To jest szansa na rozpoznanie bojem, szukanie nowego wyborcy, niekoniecznie z Platformy Obywatelskiej, może coś uda się zabrać PiS-owi?”

Kierunek dla Lewicy na najbliższych kilka lat wyznaczyło „kontrexposé” Adriana Zandberga: „Bardzo dobre rozłożenie akcentów i kolejność, gdy idzie o gospodarkę, sprawy socjalne, klimat, kwestie praworządności i wreszcie kwestie kulturowe. W przekazie Lewicy powinny dominować kwestie gospodarcze i socjalne, praworządność i kwestie równościowe powinny być obecne, ale mniej wprost, na drugim planie” — uważa Przemysław Sadura.

Sadura: „Lider Razem wskazywał, że jeśli będziemy dalej palić węglem zaleje nas fala uchodźców. Takie argumenty mogą się okazać skuteczne”.