Wolna Szkoła po wecie Dudy: Koniec tego bubla, czas na lepszą edukację

"Chcemy [po prezydenckim wecie - red.] nie tylko pracować nad wizją dobrej szkoły, ale także uzgodnić konkretne rozwiązania do wprowadzenia w życie - już teraz lub po wyborach do parlamentu. Poszukamy odpowiedzi, jak w praktyce realizować ideę wolnej, demokratycznej szkoły, kształcącej kompetencje XXI wieku i dającej wszystkim równe szanse - głosi oświadczenie z 15 grudnia 2022 kampanii Wolna Szkoła, posługującej się symbolem czerwonej ekierki. Od sierpnia 2021 protestowała przeciwko lex Czarnek 1 i 2 (tutaj teksty OKO.press). Poniżej całe oświadczenie:

15 grudnia 2022 Prezydent Andrzej Duda zawetował ponownie ustawę Lex Czarnek 2.0. Mimo tego, że prace prowadzono długo, nie osiągnięto społecznego kompromisu. Nie zgodzono się na wysłuchanie publiczne, projekt był poselski, nie miał społecznej akceptacji - argumentował Prezydent.

Czekaliśmy na tę decyzję, bo ustawa Lex Czarnek 2,0 to było złe prawo, które przyniosłoby polskiej szkole nowe problemy i niepowetowane szkody. Dobrze się stało, że już raz zawetowana w marcu 2022 ustawa, ponownie trafiła do kosza. Prawo, które zostało zbudowane na fałszywych przesłankach, bez należytej analizy danych oraz z brakiem poszanowania dla zdania rodziców, na szczęście nie stanie się elementem naszej szkolnej rzeczywistości.

Weto chroni także prawa uczniów i uczennic pozostających w edukacji domowej. Weto nie pozwala osłabić roli rodziców i ich konstytucyjnych praw do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Weto zatrzymuje także centralizację zarządzania systemem oświaty.

I wreszcie - broni, przynajmniej częściowo, przed nieuzasadnionymi kontrolami z kuratorium, biurokracją i konformizmem.

Dlaczego protestowałyśmy?

Iga Kazimierczyk z Wolnej Szkoły: "To proste. Zależy nam, aby polska szkoła, stawała się coraz lepsza i nowocześniejsza. Wierzymy, że da się usunąć braki, niedociągnięcia i problemy. Przez lata pomagały w tym organizacje społeczne i rodzice. Lex Czarnek 2.0 oznaczałoby, że jakakolwiek współpraca z organizacjami, które działają poza kontrolą kuratorium, byłaby bardzo trudna, a często niemożliwa. To dramatycznie ograniczyłoby ofertę edukacyjną szkół, a dla nauczycielek i nauczycieli oznaczałoby brak szansy na rozwój oraz przymus pracy w środowisku, w którym nasila się światopoglądowa kontrola i cenzura".

Anna Schmidt-Fic z Wolnej Szkoły i inicjatywy “Protest z wykrzyknikiem”: "Dziękuję Panu Prezydentowi za konsekwencję i za to, że stanął w obronie prawa rodziców do decydowania oraz w obronie jakości i autonomii szkoły. Cieszę się ogromnie, że nasze starania, żeby naświetlić wszystkie obawy społeczne i mankamenty tego bubla prawnego nie poszły na marne. Polska szkoła jest i będzie wolną szkołą. To dla nas wszystkich ogromny impuls, żeby dążyć do realizacji tego naszego wspólnego marzenia".

Co dalej?

Dzisiaj nadal najpoważniejszymi wyzwaniami i problemami polskiej edukacji jest kryzys uchodźczy wywołany wojną w Ukrainie oraz ogólna kondycja polskiej szkoły jako instytucji. Nasza batalia przeciwko Lex Czarnek 1.0 i 2.0 prowadzona w ramach kampanii “Wolna szkoła” się kończy, nie kończy się jednak działanie organizacji społecznych i rodziców. Tak jak na początku kampanii, dziś też zapraszamy wszystkie podmioty zajmujące się edukacją, nauczycieli, uczniów i samorządy lokalne do wspólnej pracy, zróbmy razem szkołę na miarę XXI wieku.

Środowisko organizacji społecznych, uczniów, rodziców, skupionych w akcji “Wolna szkoła”,

Będziemy dalej wspierać nauczycieli i nauczycielki, dyrektorów i dyrektorki, uczennice i uczniów. Będziemy im pomagać w rozwijaniu dobrej edukacji na miarę XXI, a nie XIX wieku. Będziemy pomagać w przezwyciężaniu wyzwań, które stoją dziś przed polską szkołą. Chcemy dalej wspólnie pracować nad rozwiązaniem prawdziwych problemów polskiej szkoły, takich, jak m.in. przeładowana podstawa programowa, braki kadrowe i zmęczenie nauczycieli, niskie wynagrodzenia, a także wyzwania związane z wojną w Ukrainie.

Szkoły były, są i będą samodzielne.

Działają w nich rady pedagogiczne, samorządy rodzicielskie i samorządy uczniowskie, które mogą podejmować uchwały i prowadzić własne działania. To ważne, bo samorządność jest podstawą demokracji. Rodzice poprzez radę rodziców i/lub radę szkoły mają bezpośredni wpływ na tworzenie i realizację programu wychowawczo-profilaktycznego, w oparciu o który prowadzonych będzie wiele szkolnych inicjatyw, także we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Wszystkie społeczności szkolne zachęcamy do przyjrzenia się statutom i programom pracy placówek i ich aktualizacji, tak by dawały Wam swobodę podejmowania własnych inicjatyw.

“Dobra, przyjazna szkoła, motywująca do samodzielnego, twórczego myślenia, wychowująca otwartego człowieka, szkoła współtworzona przez różne środowiska – nauczycieli, rodziców, uczniów i organizacje pozarządowe oraz władze lokalne i centralne, to podstawa demokratycznego społeczeństwa. Szkoła oparta na wzajemnym szacunku, z programem odpowiadającym na wyzwania współczesnego świata. Takiej szkoły chcemy dla naszych dzieci, dla 4,6 miliona młodych Polek i Polaków!”. To fragment porozumienia, które razem z przedstawicielami samorządów z całej Polski podpisaliśmy na początku kampanii “Wolna szkoła” 30 sierpnia 2021 roku.

Drugie weto prezydenta to dla nas wszystkich dobra wiadomość i nowe otwarcie.

Działamy więc dalej.

Organizacje skupione w koalicji SOS dla Edukacji, które zainicjowały kampanię “Wolna szkoła”, koncentrują się teraz na odbudowie polskiej edukacji. Wypracowaliśmy wspólnie Obywatelski Pakt dla Edukacji, zawierający 10 kluczowych obszarów wymagających pilnej naprawy.

Chcemy nie tylko pracować nad wizją dobrej szkoły, ale także uzgodnić konkretne rozwiązania do wprowadzenia w życie - już teraz lub po wyborach do parlamentu. W mediach społecznościowych “Wolnej szkoły” i naszych organizacji będziemy publikować propozycje, jak w praktyce realizować idee wolnej, demokratycznej szkoły, kształcącej kompetencje XXI wieku i dającej wszystkim równe szanse.

Oczywiście, jeśli sytuacja będzie tego wymagała, znowu weźmiemy w dłoń czerwone ekierki.