Ziobro łapie sądy za gardło. Sędziowie nie chcą się z tym pogodzić. KOD ogłasza pikiety

Projekt nowelizacji ustawy o ustroju sądów powszechnych pojawił się na stronie internetowej Sejmu w środę, 12 kwietnia 2017 roku. Tego dnia z medialnych czołówek nie schodziła sprawa Bartłomieja Misiewicza, którego prezes Kaczyński zawiesił w prawach członka PiS (dzień później były rzecznik MON sam zrezygnował z członkostwa w partii).

Najważniejsza zmiana dotyczy obsadzania stanowisk prezesów sądów rejonowych oraz okręgowych i apelacyjnych.

Dziś minister sprawiedliwości nie może sam powołać prezesa. Opiniuje go zgromadzenie ogólne – czyli wszyscy sędziowie pracujący w sądzie, w którym ma zostać powołany. Jeśli zgromadzenie wyda opinię negatywną, sprawa trafia do Krajowej Rady Sądownictwa. Jeśli Rada nie zaakceptuje kandydata ministra – ten nie można go powołać.

Taki "imposybilizm prawny" był nie do zniesienia dla PiS, które konsekwentnie dąży do stworzenia w Polsce systemu demokracji nieliberalnej, gdzie rządząca większość ogranicza władzę sądowniczą, sferę mediów i inne sfery społeczeństwa obywatelskiego.

Łatwiej będzie też prezesów odwołać. Wystarczy, że minister sprawiedliwości uzna, że są „nieefektywni”. Co prawda – tak jak dotąd – przed odwołaniem będzie musiał zapytać o zdanie Krajową Radę Sądownictwa, ale nowelizacja zlikwiduje przepis, że jeśli KRS powie „nie” – prezesa odwołać nie można.

Projekt omówiliśmy szczegółowo tutaj. O ile program PiS zapowiadał - bez szczegółów - zmianę reguł wyboru KRS, o tyle nie przewidywał tak radykalnych uprawnień ministra. Miały dotyczyć "tylko" ingerencji w pracę sądów, ale nie bezpośredniej obsady stanowisk:

"Znacznemu zwiększeniu ulegną kompetencje Ministra Sprawiedliwości wobec sądów. Minister nie może zajmować się tylko sprawami administracyjnymi sądownictwa (...) uzyska prawo wizytacji sądów, badania skarg na ich działalność oraz wnoszenia apelacji nadzwyczajnej (nadzwyczajnego środka zaskarżenia) od każdego prawomocnego orzeczenia, które w jego ocenie będzie niezgodne z prawem i dobrem jednostki lub dobrem wspólnym. Uprawnienia wizytacyjne będą dotyczyć także sfery orzekania".

Sędziowie protestują

Dzień po złożeniu projektu, 13 kwietnia, zaprotestowali sędziowie najważniejszych organizacji sędziowskich: Irena Kamińska, prezeska stowarzyszenia sędziów Themis, Krystian Markiewicz, prezes stowarzyszenia sędziów "Iustitia" (oboje na zdjęciu wyżej), a także Dawid Zawistowski, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa, i jej rzecznik, Waldemar Żurek.

Podczas konferencji prasowej w KRS sędziowie stwierdzili, że

"Artykuł 18 tego projektu daje ministrowi możliwość odwołania wszystkich prezesów i wiceprezesów sądów. Rzecz bez precedensu. W ciągu sześciu miesięcy możliwość odwołania kilkuset osób. Co więcej, osoby, które zostaną powołane, będą miały kolejne kilka miesięcy na to, żeby odwołać wszystkich sędziów funkcyjnych, czyli kilku tysięcy sędziów", ostrzegał sędzia Markiewicz.

Sędziwie skrytykowali także możliwość mianowania sędziego sądu niższej instancji (np. sądu rejonowego) sędzią sądu wyższej instancji (np. apelacyjnego). Waldemar Żurek nazwał to "stawianiem sprawy na głowie".

"My nie mamy ani miecza, ani sakiewki, więc jesteśmy w sytuacji dość trudnej, bo możemy jedynie apelować do polityków o przestrzeganie konstytucji i zachowanie resztek przyzwoitości.

mówiła sędzia Irena Kamińska.

Kamińska zaznaczyła, że 20 kwietnia nie będzie protestu sędziów, ale zebrania pod hasłem "fora współpracy". Chodzi o zaakcentowanie roli zgromadzeń sędziowskich wobec zapowiedzianej nowelizacji ustawy o KRS, która je likwiduje. Zebrania potrwają 30-40 minut, sędziowie przerwą pracę.

W wieczornych "Faktach po faktach" 13 kwietnia sędzia Markiewicz dodał, że najchętniej powiedziałby dziś ministrowi:

"Porozmawiajmy, panie ministrze. Najwyższy czas, żebyśmy wspólnie wzięli odpowiedzialność za to, co się dzieje z demokratycznym państwem prawa."

KOD wzywa do protestu

20 kwietnia wsparcie dla sędziów zadeklarował Komitet Obrony Demokracji (Zarząd Główny i Rada Regionów):

"Apelujemy o wsparcie do wszystkich, którzy rozumieją, że zaplanowane przez PiS zniszczenie niezależności polskich sądów i podporządkowanie ich władzy politycznej jest zagrożeniem dla dla każdego, niezależnie jak ocenia polski wymiar sprawiedliwości i jakie ma poglądy politycznie."

Protesty będą odbywać się pod budynkami sądów w całej Polsce.