Cierpienie w szklance mleka: krowom usuwają rogi i zabijają przez wykrwawienie. Taka jest prawda

Według danych GUS z grudnia 2019 w Polsce mieszka ponad sześć milionów krów – to więcej niż liczba mieszkańców Mazowsza, najludniejszego polskiego województwa. Tylko w 2017 roku w rzeźniach zabiliśmy ich dwa miliony.

---

Parlament proceduje nowelizację ustawy o ochronie zwierząt, która zawiera m.in. zakaz hodowli zwierząt na futra oraz ograniczenie uboju rytualnego. To doskonała okazja, by po raz kolejny zaznaczyć, że niedola zwierząt w Polsce ma charakter systemowy. Przypominamy teksty OKO.press mówiące o różnych wymiarach zwierzęcego cierpienia.

---

Jeżeli krowy są hodowane na mięso, zazwyczaj giną przed ukończeniem drugiego roku życia. Krowy mleczne żyją dłużej, ale tylko tak długo, jak trwa ich maksymalna „wydajność”. Także i one po kilku latach trafią pod nóż, kompletnie wycieńczone. Los polskich krów możemy poprawić rezygnując z konsumpcji mięsa i nabiału, ograniczając je lub, w ostateczności, wybierając produkty z certyfikowanych hodowli ekologicznych.

Nieszczęśliwe życie

Przede wszystkim bydło przeznaczone na mięso żyje krótko. Zabija się je zwykle między pierwszym a drugim rokiem życia, choć w naturze gatunek ten może dożyć nawet 25 lat. Bydło w wieku powyżej 2 lat (z wyłączeniem krów hodowanych na mleko) stanowi zaledwie 5,2 proc. całej 6-milionowej populacji.

W trakcie krótkiego życia krowy przeznaczone na mięso mogą trafić do jednego z trzech rodzajów opasu (tuczenia). To opas:

• intensywny (alkierzowy) polega na trzymaniu ich w zamknięciu, by zmaksymalizować przyrost masy ciała;
• półintensywny (pastwiskowo-alkierzowy) – jest najpopularniejszy i zakłada jeden sezon ciepły spędzony na pastwisku;
• ekstensywny – dwa sezony na pastwisku.

Krowy w systemach alkierzowych mogą być trzymane na uwięzi albo mieć możliwość przemieszczania się wewnątrz obory. W systemie pastwiskowo-alkierzowym krowy wypasa się od wiosny do jesieni, a zimą trzyma w zamknięciu.

Na rzeź przeznacza się także cielęta. W ich przypadku stosuje się opas intensywny, polegający na trzymaniu ich w osobnych, ciasnych boksach. Zabijane są w wieku 4-6 miesięcy.

W przypadku występującej coraz rzadziej hodowli na tzw. białe mięso, cielętom podaje się wyłącznie pokarm mlekozastępczy o niskiej zawartości żelaza, by wpędzić je w anemię.

U bydła w wieku kilku tygodni popularnym zabiegiem jest dekornizacja, polegająca na usunięciu zawiązków rogów. Zabieg ten ma ograniczyć agresję w stadzie, a hodowcom pozwolić zminimalizować straty.

Rogi wypalane są przy pomocy dekornizatora lub żrących związków chemicznych. Mogą też być usuwane chirurgicznie (nożem), choć ze względu na duże unerwienie i ukrwienie rogów, jest to metoda najbardziej krwawa.

Nieludzki ubój

W zależności od rodzaju opasu, krowy przybierają na wadze ok. 1 kg dziennie. Zabijane są zwykle w wieku 12-18 miesięcy, gdy ważą mniej więcej 400-500 kg.

Choć ubój zwierząt gospodarskich powinien być „humanitarny”, rzeczywistość typowej rzeźni ma z humanitaryzmem niewiele wspólnego.

Prawo nakazuje ogłuszyć zwierzę przed jego uśmierceniem. Powinno się to robić w wydzielonym pomieszczeniu, często zdarza się, że ten warunek nie jest przestrzegany. A krowy oczekujące na śmierć widzą, co dzieje się z ich poprzedniczkami.

„Przed ubojem do minimum powinno się ograniczać stres, zwierzę powinno być we właściwy sposób przetransportowane, nie powinno się stosować przemocy ani narażać go na widok uboju. Różnie z tym bywa, zwłaszcza w rzeźniach przemysłowych, gdzie chodzi o zabicie jak największej liczby zwierząt w jak najkrótszym czasie. Dochodzi do różnych niewłaściwych praktyk, niewłaściwego ogłuszania czy nawet znęcania się”

– mówiła OKO.press Marta Gregorczyk z Compassion Polska.

Unieruchomionej krowie przystawia się do głowy pistolet. Wystrzeliwany z niego pod ciśnieniem bolec uderza zwierzę w czaszkę. Nieprzytomna krowa podwieszana jest za nogę głową w dół – wtedy podrzyna się jej gardło, by spuścić 20 litrów krwi. Nie w każdym przypadku ogłuszenie działa jednak prawidłowo i zdarza się, że krowa jest wciąż przytomna, gdy serce przez kilka minut wypompowuje krew.

W Polsce dopuszczalny jest też ubój rytualny – zarówno na potrzeby lokalnych społeczności wyznaniowych, jak i na eksport. Zwierzęta zabijane są wówczas bez wcześniejszego ogłuszenia, poprzez podcięcie gardła i wykrwawienie. Dla krów oznacza to ogromne cierpienie.

Hodowla cierpienia

Dłuższe życie niekoniecznie jednak znaczy lepsze. W przypadku krów mlecznych hodowla z dostępem do pastwiska stanowi prawdziwą rzadkość. Standardem jest intensywny chów przemysłowy, w którym krowy spędzają w zamknięciu niemal całe życie.

„Hodowle ekologiczne się zdarzają, ale to margines. W hodowli intensywnej, przemysłowej, krowy trzymane są w ogromnych oborach, w których nie ma trawy tylko np. betonowa posadzka. W zasadzie ich egzystencja sprowadza się do tego, że jedzą i są dojone. Nie wypasa się ich, by ograniczyć ich zapotrzebowanie kaloryczne, by energia była zużywana przez ich organizmy do produkcji mleka”

– mówiła Marta Gregorczyk.

Szybko pojawiają się problemy zdrowotne: odwapnienie kości, problemy z racicami, zapalenia wymion. Gdy wydajność krów w produkcji mleka spada i koszty utrzymania ich przy życiu stają się dla hodowcy za wysokie, wyruszają do rzeźni. Zwykle jest to po ok. 6-7 latach od urodzenia.

„Takie krowy wyglądają już wówczas jak kości pokryte skórą, są maksymalnie wyeksploatowane. Nie opłaca się ich trzymać, bo nie są w stanie produkować takiej ilości mleka, jak wcześniej. Ich mięso nie nadaje się do spożycia przez ludzi. Produkuje się z nich karmę dla zwierząt domowych”

– tłumaczyła Marta Gregorczyk.

To m.in. takie krowy w stanie wycieńczenia były tematem reportażu „Superwizjera” TVN o polskich rzeźniach robiących mięsny biznes na uboju chorych zwierząt.

„Na materiałach z nagrań mogliśmy zaobserwować, że te zwierzęta nie miały siły, by przejść parę kroków, stanąć na własnych nogach, były wyciągane na siłę. Dlatego nazywane są »leżakami«” – dodała Gregorczyk.

Skąd się bierze mleko

Żeby krowa w ogóle miała mleko, musi zajść w ciążę i urodzić młode. Gdy osiągnie dojrzałość płciową w wieku 1,5 roku do 2 lat, jest przez hodowcę regularnie zapładniana – zwykle raz do roku, bo ciąża krowy trwa dziewięć miesięcy. Rolnicy uznają, że krowa jest gotowa na kolejną inseminację już 6-7 tygodni po porodzie.

Nasienie pobrane od buhaja wprowadza się do dróg rodnych za pomocą specjalnego pistoletu – inseminatora. By mieć pewność, że dojdzie do zapłodnienia, podczas inseminacji hodowca wkłada rękę w odbyt krowy, by przytrzymać macicę we właściwym miejscu.

„To odbywa się co roku i trwa do momentu, gdy wydajność, czyli ilość produkowanego mleka nie spada. Bo każdy poród i potem dojenie jest bardzo wyczerpujące dla krów”

– mówiła OKO.press Marta Gregorczyk.

Samo dojenie w najpopularniejszej hodowli przemysłowej odbywa się mechanicznie – przy pomocy elektrycznej dojarki. W efekcie ciągłego dojenia krowy często chorują na zapalenie wymienia.

Choroba występuje u 20-50 proc. z nich i jest „najczęstszą przyczyną strat ekonomicznych” wśród producentów mleka. W mleku chorej krowy ilość komórek somatycznych – czyli ropy – przekracza dopuszczalną normę 400 tys./ml, co sprawia, że nie nadaje się ono do konsumpcji.

Zapalenie w ostrej postaci wymaga od hodowcy podania zwierzęciu antybiotyków, które i tak są nadużywane w przemysłowym chowie zwierząt.

Cielę, czyli produkt uboczny

„Mówienie, że krowa »daje mleko« jest już wypaczone. Krowa ma mleko tak jak każda inna samica ssaka – kiedy zachodzi w ciążę i ma młode. Tak samo działają organizmy innych zwierząt – ludzi, koni, kotów, jeży” – tłumaczyła Gregorczyk.

Ponieważ jednak mleko krowy ma trafić do ludzi, po porodzie cielę rozdzielane jest z matką bardzo szybko.

„W zależności od hodowli dzieje się to jeszcze tego samego dnia lub do kilku dni po porodzie. W hodowli przemysłowej ma to miejsce jak najszybciej. Także po to, by nie zdążyła wykształcić się więź. Krowy bardzo cierpią, gdy odbiera im się dzieci – jak większość samic w takiej sytuacji” – mówiła aktywistka.

Cielęta nazywane są „produktami ubocznymi” przy produkcji mleka. To zwłaszcza młode samce, które nie mogą w przyszłości zastąpić krów mlecznych.

„Ponieważ pochodzą z rasy, która nie jest typowo mięsna, są zbędne. Jeśli nie zostaną zabite tuż po urodzeniu, przeznacza się je na cielęcinę – trafiają na rzeź po upływie kilku tygodni lub miesięcy. Zwykle nie hoduje się ich dłużej, bo to się nie opłaca, nie osiągną takiej wagi jak bydło mięsne” – podkreślała Gregorczyk.

---