Narracyjna entropia. Dlaczego Rosja wspiera klimatyczną dezinformację?

Łatwo się pogubić, śledząc wypowiedzi Władimira Putina na temat klimatu na przestrzeni lat. Prezydent Rosji początku tego wieku, podczas negocjacji protokołu z Kyoto, żartował, że dzięki efektowi cieplarnianemu obywatele jego kraju w końcu nie będą potrzebować futer. W 2015 roku z kolei, przy okazji porozumienia paryskiego, nazwał już zmiany klimatyczne jednym z najpoważniejszych wyzwań, z jakimi mierzy się ludzkość.

Dwa lata później jednak zaprzeczał, że ocieplenie i wzrost globalnych temperatur jest spowodowane działalnością człowieka, wskazując, że zwiększenie emisji gazów cieplarnianych to wina aktywności wulkanicznej, dodając też, że część winy ponoszą „zmiany w przestrzeni kosmicznej”.

Niedługo przed pełnoskalową agresją na Ukrainę Putin zdawał się w końcu akceptować antropogeniczne przyczyny ocieplającego się klimatu, lecz dwanaście miesięcy od rozpoczęcia inwazji sugerował, że globalne ocieplenie osiągnęło swój szczyt i teraz czeka nas okres ochłodzenia.

Wprawdzie tylko krowa nie zmienia zdania, ale w przypadku rosyjskiego autokraty nie mówimy o światopoglądowej ewolucji, a o slalomie pomiędzy twierdzeniami ocierającymi się o denializm a całkowitą akceptacją naukowego konsensusu. Dla rosyjskich dziennikarzy i badaczy, z którymi rozmawiałem, nie jest to niczym zaskakującym. Choć zmiany klimatu bynajmniej nie oszczędzają Rosji, temat ten trafia tam na świecznik jedynie wtedy, gdy jest to w interesie Kremla. Ustalenia naukowców czy statystyki odgrywają z kolei rolę co najwyżej drugoplanową.

Wprawdzie tylko krowa nie zmienia zdania, ale w przypadku rosyjskiego autokraty nie mówimy o światopoglądowej ewolucji, a o slalomie pomiędzy twierdzeniami ocierającymi się o denializm a całkowitą akceptacją naukowego konsensusu. Dla rosyjskich dziennikarzy i badaczy, z którymi rozmawiałem, nie jest to niczym zaskakującym. Choć zmiany klimatu bynajmniej nie oszczędzają Rosji, temat ten trafia tam na świecznik jedynie wtedy, gdy jest to w interesie Kremla. Ustalenia naukowców czy statystyki odgrywają z kolei rolę co najwyżej drugoplanową.

Kwestia egzystencjonalna

„Kluczowe jest zrozumienie tego, że kiedy mowa o państwie autorytarnym, kwestie polityki klimatycznej stają się instrumentem, są wykorzystywane tam, gdzie przyniesie to korzyści reżimowi” – tłumaczy dr Marianna Pobereżskaja z Uniwersytetu Nottingham Trent, specjalizująca się w zagadnieniach polityki i komunikacji klimatycznej. „A obecnie próby ograniczania zmian klimatu nie są w interesie Rosji, bo jest ona w wysokim stopniu uzależniona od eksportu surowców naturalnych”.