Zakończony w sobotę 16 lutego 2019 sondaż IPSOS dla OKO.press przynosi rewelacyjne wyniki i odpowiedź na trzy najgorętsze dziś pytania:

• Czy PiS wygra eurowybory?
• Czy PiS będzie dalej rządził Polską?
• Czy idący osobno Biedroń szkodzi opozycji demokratycznej, która chce odsunąć PiS od władzy?

Odpowiedź na wszystkie pytania brzmi: raczej nie. Choć trzeba pamiętać, że to tylko prognozy na podstawie fotografii dzisiejszych postaw.

Koalicja Europejska i PiS – po 19 euromandatów

Po raz pierwszy w polskich sondażach sprawdziliśmy notowania Koalicji Europejskiej w składzie PO + .N + SLD + PSL, wyprzedzając jej oficjalne powstanie (na razie jasno zadeklarował się SLD oraz Zieloni).

KE cieszy się poparciem 33,2 proc. statystyczne identycznym jak PiS – 33,9 (uwaga! tak podawanie wyników z dokładnością do 0,1 pkt proc. ma sens wyłącznie poglądowy, by pokazać, że różnica wynosi 0,7 pkt proc. Błąd pomiaru wynosi i tak 3 pkt. proc.).

Wynik 34 proc. to najgorsze notowanie PiS w sondażach IPSOS dla OKO.press po wyborach 2015 roku. Z jednym wyjątkiem – 32 proc. po blamażu z wyborem Tuska w marcu 2107 na przewodniczącego Rady Europejskiej. W czasie trzydniowego badania miała miejsce kolejna odsłona afery Srebrnej – „koperta Kaczyńskiego”.

Trzecie miejsce zajęła Wiosna z 12 proc., czyli nieco mniej niż we wcześniejszych sondażach Kantar MB (14 proc.) i IBRiS (16 proc.). To może oznaczać, że efekt Konwencji 3 lutego 2019 się wyczerpuje, a w każdym razie nie kumuluje.

Próg 5 proc. przekraczają jeszcze  Kukiz’15 (7,9 proc.) i KORWiN w parze z Ruchem Narodowym (6,1).

Co siódmy wyborca jest zwolennikiem formacji prawicowo-nacjonalistycznych w wersji bardziej radykalnej niż PiS.

W sondażu pytaliśmy o eurowybory. Przeliczamy więc głosy na miejsca w Parlamencie Europejskim:

• PIS – 19;
• KE – 19;
• Wiosna – 7;
• Kukiz’15 – 4;
• Korwin – 3.

Gdyby taki był wynik do Sejmu koalicja KE z Wiosną miałaby większość

Taki jest obecny stan nastrojów. Gdyby podobnie wypadły jesienne wybory do Sejmu 2019 znalazłoby się w nim pięć ugrupowań, które łącznie zdobywają aż 93 proc. głosów. Wyliczamy liczbę mandatów:

• PiS – 184;
• KE – 180;
• Wiosna – 52;
• Kukiz’15 – 27;
• KORWIN + RN – 17.

Koalicja Europejska i Wiosna mogłyby zatem tworzyć koalicję większościową 232 mandatów ze sporą przewagą – 48 mandatów – nad PiS.

Nawet gdyby PiS próbował utworzyć koalicją prawicowo-narodową z Kukizem i Korwin-Mikkem, miałaby mniej – 228 mandatów.

A gdyby wszystkie partie startowały osobno? Prawie powtórka z 2015

Sprawdziliśmy też  wariant, że wszystkie 10 największych partii startuje osobno. Chodziło o to, by oszacować siłę każdego z ugrupowań.

Jak widać, w wariancie „wszyscy osobno” próg 5 proc. także przekracza tylko pięć ugrupowań:

• PiS ma 35,02 proc. (czyli minimalnie więcej niż w starciu z KE);
• PO – 24,0 proc.;
• Wiosna – 11,9 proc.;
• Kukiz’15 – 7,4 proc.;
• KORWIN + RN – 5,94 proc.

Poniżej progu 5 proc. zostają SLD i PSL, niskie są notowania Nowoczesnej, a także Razem, Teraz i Zielonych – poparcie wyborców dla wszystkich tych sześciu partii nie zamienia się w mandaty.

Gdyby potraktować takie wyniki jako prognozę wyborów do parlamentu, swoich przedstawicieli miałoby w Sejmie tylko 84,2 proc. wyborców, prawie tak mało jak w 2015 roku (83,2 proc.). System d’Hondta daje wtedy ogromną premię dużym partiom. W 2015 r. PiS zamienił poparcie 37,6 proc. na 51 proc. mandatów, w naszym sondażu 35 proc. głosów dałoby PiS 46 proc. mandatów w Sejmie.

Podział  mandatów sejmowych wygląda bowiem tak:

• PiS – 213;
• PO – 140;
• Wiosna – 59;
• Kukiz’15 – 29;
• KORWIN + SN – 19.

Jak widać, partie prodemokratyczne (PO i Wiosna) mają 209 mandatów, a Kaczyński może dalej rządzić dobierając np. Kukiz’15 (mają razem – 242 mandaty). Taki jest koszt rozproszenia sił demokratycznych.

Za to ich połączenie w koalicję przebiega – przynajmniej w naszym sondażu – bez strat wynikających z różnic programowych i mentalnych elektoratów.

Uderzające, że notowanie koalicji utworzonej przez PO, N, SLD i PSL  (33,2 proc.) jest wręcz nieco wyższe niż suma notowań czterech partii startujących osobno (32,1 proc.). Tak jakby wystąpiła mini-premia za zjednoczenie wysiłków. Być może tak duża jest siła dwóch głównych postulatów: odsunięcia PiS i kurs na integrację w UE.

A gdyby Wiosny nie było? Trzy czwarte jej wyborców zostałoby w Koalicji i…

Trzecie gorące pytanie brzmi: czy idący osobno Biedroń nie szkodzi demokratycznej opozycji, a tym samym nie służy interesom PiS? Odpowiedzieć  trudniej, bo trzeba oszacować, ile z 12 proc. elektoratu Wiosny stanowią uciekinierzy z koalicyjnych partii. Innymi słowy, komu Biedroń zabrał i ile.

Do tej pory byliśmy skazani na spekulacje wynikające z porównania wyników sondaży.

Teraz wiemy więcej. W lutowym sondażu zadaliśmy bowiem badanym pytanie, czy „w ostatnim roku zmienili swój wybór partii, na którą chcą głosować”. I prosiliśmy o wskazanie partii, od której odeszli. Dało to fascynujący obraz ruchów elektoratu (będziemy do tego wracać w kolejnych analizach).

Wśród wyborców Biedronia – 75 proc. potwierdziło, że takiej zmiany dokonali, a 25 proc. że nie. Może to oznaczać, że aż jedna czwarta wyborców Wiosny to ludzie, którzy nie popierali przedtem żadnej partii, w polityce nowi lub totalnie do niej rozczarowani.

Trzy czwarte wskazało swój wcześniejszy wybór:

• PO wymieniło 32 proc.,
• Nowoczesną – 15 proc.,
• SLD – 11 proc., a
• Razem – 5 proc. obecnych wyborców Biedronia.

Najmniej wskazało na PiS (4 proc.). To rozwiewa nadzieje, że Wiosna osłabia zaplecze władzy. Od Kukiz’15 uciekło 2 proc. wyborców Biedronia, od PSL tylko 1 proc.

Jak widać, że dawni zwolennicy PO, N., SLD i PSL mogli stanowić ok. 58 proc. elektoratu Wiosny, czyli ok. 7 proc. wszystkich wyborców.

Oznaczałoby to, że uzupełniona uciekinierami do Biedronia Koalicja Europejska mogłaby liczyć na maksymalnie 40 proc. (33 plus 7 proc.)

Przeliczamy na mandaty, ale 40 proc. nie daje większości

Gdyby przyjąć, że bez konkurencji Biedronia KE uzbierałaby 40 proc. poparcia (a notowania PiS, Kukiz’15 i KORWIN pozostałyby bez zmian) oznaczałoby to podział mandatów do Sejmu:

PiS – 189,

KE – 223,

Kukiz – 30,

Korwin – 18.

Nawet gdyby KE udało się zatem zebrać 40 proc., nie zdobywa większości. Także dlatego, że dzięki szerokiej koalicji marnuje się mało głosów i premia dla zwycięzcy jest relatywnie mała (40 proc. głosów zamienia się na 48 proc. mandatów). Wyraźnie brakuje też tych kilku procent głosów spoza dotychczasowej opozycji demokratycznej, które mobilizuje Biedroń.

W następnych odcinkach omówimy m.in. ruchy elektoratu (także z PiS…), powiemy, na kogo chcą głosować mężczyźni (zwłaszcza młodzi), jaki potencjał zdobywania zwolenników mają poszczególne siły polityczne, jakie byłyby wyniki wyborów prezydenckich itd.

Sondaż IPSOS dla OKO.press 14-16 lutego 2019, metodą CATI (telefonicznie), na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1004 osób.

---