Weto samorządowe, czyli jak 25 lat temu pogrzebano szansę na nowe parki narodowe

Jest 14 września 2000 roku. Posłowie Sejmu III kadencji przystępują do pierwszego czytania zmian w ustawie o ochronie przyrody. Na mównicę wchodzi poseł Bogdan Pęk z Akcji Wyborczej „Solidarność” – niegdyś pierwszej siły polskiej prawicy, z której w 2001 roku narodziło się Prawo i Sprawiedliwość. Poseł zgłasza poprawkę do projektu ustawy.

• W art. 14 jest zapis: „po zasięgnięciu opinii samorządu terytorialnego”, co oznacza tyle, że można bez zgody samorządu terytorialnego zakładać nowe parki narodowe, ze wszystkimi konsekwencjami takich decyzji. „Nie można chyba w dobie wolnego państwa demokratycznego wprowadzać takich uproszczeń i wyciągać wniosków, że samorząd nie jest zdolny do racjonalnego myślenia i że nie można się z nim dogadać tak, żeby był wilk syty i owca cała” – mówi Pęk.
• „Proponuję zatem, aby (…) zastąpić wyrazy »po zasięgnięciu opinii« wyrazami »po wyrażeniu zgody«. Nie sądzę, żeby ten zapis utrudniał skuteczną ochronę przyrody” – kończy wystąpienie poseł, nie zdając sobie zapewne sprawy, że właśnie na niemal ćwierćwiecze pogrzebał wysiłki naukowców i aktywistów na rzecz zakładania nowych parków narodowych w Polsce.

(Dla zainteresowanych całą dyskusją: stenogram posiedzenia, strona 182)

(Dla zainteresowanych całą dyskusją: stenogram posiedzenia, strona 182)

24 maja to Europejski Dzień Parków Narodowych. Data nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1909 roku powołano w północnej Szwecji pierwszy europejski park narodowy – Sareks Nationalpark. W Polsce zaczęliśmy obejmować cenne tereny najwyższą formą ochrony przyrody w latach 30. XX wieku. Pieniński i Białowieski PN powołano w 1932 roku. Dziś mamy 23 parki narodowe – ostatni z nich, Ujście Warty, powstał w 2001 roku. W OKO.press z okazji Dnia Parków Narodowych przyglądamy się terenom, które zasługują na ochronę i przepisom, które to utrudniają.