Sędziowie z całego kraju łączą się. Protestują przeciwko reformom Ziobry. Tworzą alternatywna organizację

STANOWISKO Zebrania Przedstawicieli Zebrań Sędziów Apelacji i Zebrania Przedstawicieli Zgromadzeń Ogólnych Sędziów Okręgów z dnia 20 marca 2017 r.

W związku z rządowym projektem ustawy, wniesionym do Sejmu 16 marca 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i innych ustaw, zwracamy uwagę, że zawiera on rozwiązania niezgodne z Konstytucją. Powierzenie czynności sędziowskich asesorowi sądowemu przez Ministra Sprawiedliwości, który jest organem władzy wykonawczej, zostało uznane za niezgodne z Konstytucją z uwagi na brak wystarczających gwarancji niezawisłości asesorów sądowych. Tymczasem z rządowego projektu ustawy wynika, że Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny ma posiadać decydującą rolę w powoływaniu i funkcjonowaniu asesorów sądowych. Zebranie przypomina, że w istniejącym porządku prawnym istnieje już instytucja asesorów sądowych, przywrócona ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016 r. Ustawa ta zagwarantowała asesorom sądowym – zarówno w sądach powszechnych jak i sądach administracyjnych – odpowiednie gwarancje dotyczące ich niezawisłości, wynikające z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W szczególności, utożsamiła procedurę powołania na stanowisko asesora sądowego z procedurą powoływania sędziów. Zebranie, nie kwestionując prawa ustawodawcy do zmiany przyjętego w 2015 r. rozwiązania, zwraca uwagę na konieczność rzeczywistego dochowania wymagań wynikających z Konstytucji przy wprowadzaniu zmian w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych i niewprowadzania przepisów naruszających Konstytucję. Należy przypomnieć, że z dniem 6 maja 2016 r. wprowadzono regulację zawieszającą postępowania nominacyjne na stanowiska asesorów sądowych w sądach powszechnych, a w wyniku decyzji Ministra Sprawiedliwości, pozostaje obecnie nieobwieszczonych kilkaset stanowisk sędziowskich. Działania te uniemożliwiają zainteresowanym, w tym absolwentom Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, ubieganie się o nominację sędziowską, a przede wszystkim prowadzą do wydłużenia czasu postępowań sądowych. Należy zaznaczyć, że w wojewódzkich sądach administracyjnych prowadzone są postępowania nominacyjne dotyczące stanowisk asesorów sądowych. Jednocześnie rządowy projekt ustawy nie uwzględnia wystarczająco sytuacji asystentów sędziów i referendarzy sądowych oraz praw nabytych przez osoby, które zdały egzamin sędziowski i rozważają ubieganie się o urząd sędziego. W nieproporcjonalny sposób ogranicza on przysługujące tym osobom prawo dostępu do służby publicznej.

Zebranie Przedstawicieli Zebrań Sędziów Apelacji zwraca się do stowarzyszeń sędziowskich o utworzenie forum współpracy przedstawicieli samorządu sędziowskiego. Ponadto Zebranie zwraca się do prezesów sądów powszechnych o zwołanie zebrań sędziów tych sądów w dniu 20 kwietnia 2017 r. o godz. 12:00 w celu wyboru przedstawicieli do udziału w pracach forum. Każde zebranie sędziów sądu rejonowego może wybrać jednego przedstawiciela, zebranie sędziów sądu okręgowego – dwóch przedstawicieli, a zebranie sędziów sądu apelacyjnego – trzech przedstawicieli. Zebranie zwraca się o jednoczesne wyłonienie sędziów odpowiedzialnych za kontakty z mediami, po jednym z każdego sądu. Ma to na celu rzetelny przekaz informacji o aktualnym stanie sądownictwa i jego problemach. Zebranie zaprasza do współpracy przedstawicieli Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych i sądów wojskowych.

Wyrażamy stanowczą dezaprobatę wobec kwestionowania prawidłowości wyboru Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego. Wniosek złożony do Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie w istocie nie służy badaniu zgodności z Konstytucją obowiązujących przepisów i prowadzi do podważenia autorytetu Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego. Działanie to pozostaje w bezpośrednim związku z publicznymi wypowiedziami Pierwszej Prezes w obronie prawa każdego obywatela do niezależnych sądów i niezawisłych sędziów. Sposób pełnienia urzędu przez Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego zasługuje na szacunek, uznanie i wsparcie całego środowiska sędziowskiego.

Wzywamy wszystkich sędziów do szczególnej dbałości o przestrzeganie konstytucyjnej zasady trójpodziału władz (art. 10 ust. 1 Konstytucji RP) oraz wynikających z niej zasad niezależności sądów (art. 173 Konstytucji RP), niezawisłości sędziowskiej (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP) oraz etyki sędziowskiej. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Mając na uwadze konieczność kierowania się w postępowaniu zasadami godności i uczciwości apelujemy o nieuczestniczenie w działaniach zmierzających do łamania Konstytucji RP w jakimkolwiek obszarze. Działania takie stanowią jawne sprzeniewierzenie się złożonej przysiędze sędziowskiej. Nasz zdecydowany sprzeciw i niepokój budzą wszelkie naruszenia prawa z udziałem sędziów. Jesteśmy zainteresowani ich szybkim i rzetelnym wyjaśnieniem. Każdy sędzia musi mieć świadomość odpowiedzialności za sprzeniewierzenie się zasadom konstytucyjnym i etyce sędziowskiej. Apelujemy o wytrwałość w godnym pełnieniu służby i jedność środowiska sędziowskiego oraz o powrót do pracy orzeczniczej sędziów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Zgodnie z art. 51 ust. 2 Konstytucji RP władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym. W związku z tym, Zebranie zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa do ustalenia i wyjaśnienia, czy aktualnie prowadzone prace dotyczące migracji kont do centralnej usługi katalogowej mogą pozwalać Ministrowi Sprawiedliwości na pozyskiwanie, gromadzenie, zapoznawanie się i udostępnianie informacji o danych osobowych i części akt sądowych, które są zbędne do wykonywania zadań Ministra.

Zebranie Przedstawicieli Zgromadzeń Ogólnych Sędziów Okręgów zwraca się do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów, Ministra Sprawiedliwości oraz do posłów i senatorów o podjęcie rzeczywistych działań we współpracy ze środowiskiem prawniczym zmierzających do zagwarantowania każdemu obywatelowi dostępu do sądu. Podporządkowanie sądów władzy wykonawczej nie rozwiąże podstawowego problemu sądownictwa, czyli długotrwałości postępowań sądowych. Ostatnie projekty przedstawione przez resort sprawiedliwości, dotyczące Krajowej Rady Sądownictwa oraz Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, nie są należycie konsultowane ze środowiskiem sędziowskim. Zmierzają one do upolitycznienia sądów, a tym samym naruszenia zasad niezależności sądów i trójpodziału władzy oraz demokratycznego państwa prawnego. Sędziowie od lat przygotowują projekty reform i apelują o ich uwzględnienie. Minister Sprawiedliwości odrzuca oferty rozmów. Sędziowie są gotowi do dialogu o reformie sądownictwa, czego przykładem jest przygotowany przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, który zapewnia bezpośredni, powszechny i w pełni transparentny wybór członków KRS przez wszystkich sędziów. Apelujemy do posłów o zgłoszenie tego projektu pod obrady Sejmu. Sędziowie akceptują również takie rozwiązania, jak choćby wybór członków KRS w okręgach wyborczych odpowiadających obszarom apelacji. W ciągu jednego roku Minister Sprawiedliwości przedstawił kilka różnych wersji nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, co dowodzi braku spójnej koncepcji zmian. Proponowane zmiany powinny być zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Wygaszenie kadencji obecnych członków Rady stanowi w istocie zmianę Konstytucji w drodze ustawy „zwykłej”. Brak jest również wystarczających argumentów na rzecz likwidacji Zebrania przedstawicieli zebrań sędziów sądów apelacyjnych oraz Zebrania przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów. Zagwarantowanie obywatelom ochrony ich praw to obowiązek nie tylko każdego sędziego, ale także przedstawicieli innych władz.