Sfałszowana uchwała pogrąża Przyłębską. Sąd Najwyższy zdecyduje, czy jest czy nie jest prezesem TK

Sprawa zaczęła się 30 listopada 2016 roku, gdy Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił wniosek prezesa Trybunału Konstytucyjnego, Andrzeja Rzeplińskiego, o nakazanie tzw. dublerom (to wybrani w grudniu 2015 roku przez PiS na już zajęte stanowiska trzech sędziów Trybunału Konstytucyjnego Mariusz Muszyński, Henryk Cioch i Lech Morawski) "powstrzymanie się od wykonywania czynności sędziego TK". Miało to być zabezpieczenie cywilnego pozwu o stwierdzenie nieważności ich wyboru na sędziów TK.

Profesor Rzepliński złożył zażalenie na decyzję Sądu Okręgowego, ale 11 stycznia nowa "prezes" Trybunału Konstytucyjnego oświadczyła, że wycofuje to zażalenie. I z tego skorzystał Andrzej Rzepliński - zakwestionował oświadczenie Przyłębskiej i wypowiedzenie przez nią pełnomocnictw prawnikom wskazując, że ponieważ Julia Przyłębska została powołana na prezesa TK z naruszeniem prawa, to nie może wycofywać jego wniosków i zażaleń.

Sąd Apelacyjny - znów na wniosek Rzeplińskiego - zdecydował o skierowaniu pytania prawnego do Sądu Najwyższego.

Sfałszowana uchwała o kandydatach

Sposób wyboru Julii Przyłębskiej na prezes Trybunału Konstytucyjnego budzi poważne wątpliwości. Choć ustawy przegłosowane przez PiS były bez żadnych wątpliwości wadliwe prawnie i sprzeczne z konstytucją (opisał to w OKO.press prof. Wojciech Sadurski) to jedyną instytucją w Polsce, która może orzec o ich niezgodności z ustawą zasadniczą, jest właśnie Trybunał Konstytucyjny.

Przejmując Trybunał przy pomocy niekonstytucyjnych przepisów, ludzie PiS narobili w dodatku dodatkowych błędów. Najpoważniejszym było to, że wbrew zapisom "ustaw naprawczych TK" przegłosowanych przez PiS zwołane przez Julię Przyłębską Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego przeprowadziło co prawda głosowanie, ale nie podjęło potem wymaganej uchwały o przedstawieniu prezydentowi kandydatów na prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Sędzia Przyłębska obawiała się, czy uzbiera większość, bo zbuntował się nawet sędzia Pszczółkowski wybrany przez PiS.

Konsekwencje decyzji Sądu Najwyższego

Jeżeli Sąd Najwyższy uzna, że z powodu wad przy powoływaniu Julia Przyłębska nie może decydować m.in. o losach wniosków i zażaleń swojego poprzednika, to Trybunał Konstytucyjny znajdzie się w całkowitej izolacji wewnątrz polskiego systemu prawnego, a podważalne z racji braku prawa do ich wydania staną się wszystkie decyzje, które w ciągu ostatnich miesięcy sędzia Przyłębska podjęła jako prezes TK. Było ich multum, m.in. dotyczyły zmian w składach orzekających w Trybunale.

Sądy powszechne przestaną zadawać pytania prawne Trybunałowi i będą brać w nawias orzeczenia wydane po zmianie na stanowisku prezesa, ponieważ po decyzji SN każda decyzja, w której udział będzie brać prezes Przyłębska, będzie obciążona wadą prawną.

Jeśli tak się stanie Prawo i Sprawiedliwość nie będzie miało dobrego wyjścia - ani prawnie, ani politycznie. Partia Jarosława Kaczyńskiego musiałaby przyznać, że narobiła błędów i przeprowadzić kompromitującą procedurę ponownych wyborów prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Na domiar złego, tego wszystkiego nie da się zrobić bez zaangażowania w proces wiceprezesa TK, Stanisława Biernata, który byłby w takiej sytuacji jedyną osobą uprawnioną do kierowania Trybunałem.

W dalszej perspektywie decyzja SN oznaczałaby chaos prawny - gdy PiS straci władzę, do kosza na śmieci będzie nadawać się cała praca Trybunału Konstytucyjnego dokonana po 20 grudnia 2016 roku oraz wszystko to, co oparte jest na tych decyzjach. Otwarte będzie też pytanie o odpowiedzialność Julii Przyłębskiej za sfałszowanie uchwały Zgromadzenia Ogólnego Trybunału Konstytucyjnego.

Co zrobi PiS

Nie wydaje się możliwe, by PiS przyjęło negatywny wyrok Sądu Najwyższego. Partia, które nie cofnęła się przecież przed korzystaniem z niekonstytucyjnego prawa, będzie dalej upierać się przy tym, że Przyłębska jest prezesem. Towarzyszyć temu może stosowana przez PiS (i prorządowe media) argumentacja typu: Sąd Najwyższy ma komunistyczny rodowód, członkowie rodzin sędziów SN pracują w organizacjach pozarządowych. I co robił SN, gdy sądy odbierały dzieci rodzicom za nędzę.

Już obecnie sędzia Mariusz Muszyński - niejako pro domo sua - napisał w oświadczeniu, że „aktywność Sądu Apelacyjnego wpisuje się w dostrzegane ostatnio publicznie, niebezpieczne dla państwa prawa, próby przekraczania konstytucyjnych i ustawowych kompetencji przez pracowników wymiaru sprawiedliwości”.

Jeśli Sąd Najwyższy uznałby jednak, że Julia Przyłębska ma prawo kwestionować wnioski swego poprzednika, da wyrazisty sygnał, że jest w pełni legalnym prezesem TK, co usankcjonowałoby działania PiS. W świetle ostatnich wypowiedzi Sądu Najwyższego i jego przewodniczącej Małgorzaty Gersdorf na temat zagrożenia praworządności w Polsce, wydaje się to mało prawdopodobne.