Tęczowy Piątek dzieci Czarnka. Stawiamy na długofalowe zmiany

“Wiemy od młodzieży, że planują warsztaty edukacyjne, które sami zaprojektowali.

• Szkolenia antydyskryminacyjne, które poprowadzą nauczyciele. Bo i oni się do nas zgłosili.
• Będą akcje widocznościowe – w szkołach pojawią się plakaty i przypinki.
• Będzie łączący wszystkich konkurs na zdjęcie w tęczowej ramce.
• Będą akcje promujące po prostu równość i sojusznictwo wśród wszystkich, na przykład »Przybij piątkę osobie, która…«. Uczestnicy będą przybijać piątkę np. tym, którzy mają psa, albo dwójkę rodzeństwa itd.

Sami to wymyślili – chcą pokazać, jak bardzo jesteśmy razem ponad tym, co nas różni" – mówi OKO.press Aleksandra Stube, koordynatorka Projektu Tęczowy Piątek z Fundacji GrowSPACE (na zdjęciu u góry – w czasie konferencji prasowej zapowiadającej akcję w SLO nr 17 w Warszawie).

I dodaje:

“Cel wydarzenia jest niezmienny, chcemy uwidocznić młode osoby LGBTQ+ w społeczności szkolnej. W tym roku szczególnie ważne jest to, by dotrzeć z Tęczowym Piątkiem do małych miejscowości, w których osoby LGBTQ+ bardziej narażone są na dyskryminacje” – piszą aktywiści z Fundacji GrowSPACE.

Szkoła PiS pamiętała o poległych, zapominała o żywych

Przez całe rządy PiS Tęczowy Piątek – znak solidarności z osobami LGBTQ+ i sprzeciwu wobec dyskryminacji – odbywał się mimo stale rosnącego nacisku władzy.

Pisaliśmy w OKO.press, jak ministerstwo edukacji, kuratoria oświaty, episkopat, Ordo Iuris, prawicowe media robiły wszystko, żeby zniechęcić szkoły do udziału w akcji. To było zapobieganie „szerzeniu ideologii”.

W 2021 roku MEiN wymyślił kontrakcję: „Szkoła Pamięta” – Nauczyciele i uczniowie mieli wybierać się np. na cmentarz, by uczcić „zmarłych bohaterów”. O żywych bohaterach – tych, którzy mimo nacisku organizowali Tęczowy Piątek – niewiele dało się powiedzieć.

Organizatorzy nie zbierali danych o szkołach biorących udział w akcji. Dla ich bezpieczeństwa. Przed rokiem sukcesem było, że w ogóle Tęczowy Piątek był. Bo efekt mrożący działał.

Tęczowy Piątek w 100 miejscowościach

Zaplanowany jest w tym roku w stu miejscach w Polsce. Nie tylko w dużych, ale i małych miastach. Jak?

Aleksandra Stube: Wielokrotnie słyszeliśmy, że taka akcja powinna się pojawić w mniejszych miejscowościach. Młodzi mówili nam jak to jest ważne. Że w miejscowości, gdzie akcję miałaby organizować jedna szkoła w województwie – co musi być bardzo trudne – trzeba dać sposoby na to, by działać poza szkołą. I ułatwić działanie wspólnie, nieograniczone tylko do jednej szkolnej społeczności.

Agnieszka Jędrzejczyk, OKO.press: Macie teraz stu wolontariuszy reprezentujących poszczególne społeczności szkolne. Oni cały czas ze sobą pracują. Skąd się wzięli?

My i nasze zaprzyjaźnione organizacje informowaliśmy w sieci, że taka akcja będzie. Że można się zgłaszać. A jeśli organizacja np. z Torunia udostępniała na Instagramie informację, to widziały to też małe miejscowości. Osoby z naszego zespołu robiły m.in. Ranking Szkół Przyjaznych LGBTQ+.

Pracujemy w całej Polsce, choć nie w każdej miejscowości. Świetny przykład mamy z Goleniowa. Koordynator województwa zachodnio-pomorskiego pracuje w Szczecinie. I to wystarczyło dzięki sieci. Mamy z Goleniowa dwa zgłoszenia.

Pokolenie Czarnka

Dominik Kuc, GrowSPACE: Z wolontariuszami cały czas pracujemy w internecie, na Discordzie, który zapewnia bezpieczeństwo.

Aleksandra Stube: Były też dla nich trzy warsztaty online, z prawnikiem i psychoedukatorką. Ostatni tuż przed Tęczowym Piątkiem. 26 października wieczorem.

My ufamy młodzieży, wierzymy w ich sprawczość. Potrzebują tylko narzędzi, wiedzy i wsparcia, jeśli pojawią się trudności.

Dominik Kuc: To jest pokolenie z traumą szkoły Czarnka. Przeszli przez deformę Zalewskiej, zdalną naukę w pandemii, kryzys pomocy psychiatrycznej dla młodzieży, wojnę w Ukrainie. To wszystko są nieprzegadane tematy.

Tyle się działo, a szkoła była skupiona na realizacji programu i przygotowaniu do matury. Oni nie znają innej rzeczywistość. Nie byli uczeni krytycznego myślenia, przedstawiania własnego zdania. Dlatego wraz z odmrażaniem szkoły “po Czarnku” musi iść upodmiotowienie młodzieży. I o tym jest ten Piątek.

Jak więc będzie wyglądał TEN Tęczowy Piątek?

Aleksandra Stube: Mamy plakaty i przypinki. Społeczność szkolna może z nich skorzystać. A jak zabraknie, można dodrukować z naszej strony. Są ramki do fotografowania się. Najlepsze zdjęcia będą nagrodzone w naszym konkursie. I będziemy je udostępniać na Facebooku i Instagramie.

A jakie one będą, to zależy od samych osób uczniowskich. Można się sfotografować w ramce razem z kimś albo odsunąć się od ramki – i wtedy optycznie obejmie ona większą grupę. Uczniów, nauczycieli, przyjaciół, woźnego czy panią sprzątaczkę. Czasem reakcja sprzątaczki jest czymś, co przerywa akty przemocy.

Sam dzień zacznie się programem edukacyjnym – będzie pięć spotkań przygotowujących do prowadzenia warsztatów z dziedziny zdrowia psychicznego, praw człowieka i edukacji antydyskryminacyjnej.

Te spotkania mogą się odbyć w szkole. I pewnie będą – zwłaszcza tam, gdzie już wcześniej były huczne Tęczowe Piątki. Ale jeśli gdzieś będzie to niemożliwe, to np. w bibliotece albo w domu kultury.

My jesteśmy od tego, by ich słuchać i dawać wsparcie – prawne i psychologiczne. Zresztą oni teraz sami się wspierają w naszej i ich sieci wolontariackiej. Słuchają się, pocieszają, doradzają, co zrobić.

Młodzież zmieni dorosłych

Dyrekcja się nie zgodzi?

Są już takie sygnały. Nadal się boją. Jedna dyrekcja chciała szczegółowych informacji o GrowSPACE, by się upewnić, czy „nie będzie zagrożenia dla szkoły”. Tyle że to nie my, a same osoby uczniowskie organizują Tęczowy Piątek. A one mają do tego prawo.

Młodzież może jednak poczuć, że nie ma sprawczości. To trudne, mogą zaprzestać działania – dlatego tak ważne jest wsparcie psychologiczne i rówieśnicze. W sieci Tęczowego Piątku wolontariusze mogą poprosić o wsparcie i je dostaną. Gdziekolwiek są.

Osoba z Malborka może zasięgnąć rady osoby z Dąbrowy Górniczej. Ktoś, kto napotkał problem w swojej szkole, może dowiedzieć się od kogoś z drugiej strony Polski, że to trudne, że ta osoba wie, jak to jest, ale że można zastosować np. taki a taki pomysł.

Jak na to wszystko zareagują starsi?

Elementem edukacji antydyskryminacyjnej jest podkreślanie tego, co nas łączy, nie dzieli i komunikacja międzypokoleniowa. Często nieakceptujące zachowanie rodziców wynika nie z nienawiści do osób LGBTQ+, ale z lęku o to, że dzieciom będzie w życiu trudno. Kiedy wspólnie otwieramy się na inne perspektywy, to młodym łatwiej zrozumieć, że rodzice się o nich troszczą, ale jeszcze nie wiedzą, jak wesprzeć. To zadziała także w drugą stronę. Starsi nauczą się mówić o emocjach i potrzebach.

A to znaczy, że po tym Tęczowym Piątku oddolna sieć się zwiększy.

Tęczowy Piątek nie jest dla piątku – stawiamy na długofalowe zmiany, które realnie wpłyną na życie osób w szkołach. Dlatego w tym roku rozbudowaliśmy projekt edukacyjny. Wszystkie materiały są już dostępne dla wszystkich zainteresowanych. I stale działa kanał, gdzie każdy może indywidualnie i prywatnie zadać pytanie.