Artyści i dziennikarze: Europo, odpowiedz na naruszanie praw człowieka w Turcji

Swoim listem otwartym sygnatariusze odpowiadają na dramatyczny apel Asli Erdoğan. Ta turecka pisarka i działaczka na rzecz praw człowieka została aresztowana w sierpniu 2016. Sama będąc ofiarą gwałtu, wstawiała się za zgwałconymi kobietami, a także torturowanymi członkami opozycji czy Kurdami. Oskarżono ją o działalność terrorystyczną pod pretekstem tego, że doradza kurdyjskiej gazecie (z którą współpracowała jako felietonistka i co jest dozwolone przez prawo). Prokuratura domaga się dla niej dożywocia.

Na początku listopada Erdoğan wysłała z więzienia list. Przypomniała w nim sytuację mediów w Turcji:

Erdoğan pisała: „Każda opinia różniąca się nawet w najmniejszym stopniu od stanowiska władzy jest brutalnie tłumiona: pobicia przez policję, dnie i noce w areszcie (nawet do 30 dni) oraz więzienie to najczęstsze metody”.

Pisarka zaapelowała do Europy o solidarność: „Ten list to naglące wołanie o pomoc! To drastyczna, przerażająca i ekstremalnie niepokojąca sytuacja. Jestem pewna, że totalitarny reżim w Turcji w końcu wstrząśnie całą Europą. (...) Teraz my - pisarze, dziennikarze, Kurdowie, alawici i oczywiście kobiety - płacimy cenę za ten "kryzys demokracji". Europa powinna przejąć odpowiedzialność za szanowanie wartości, które na przestrzeni lat zdefiniowała przelaną krwią, wartości, które stanowią podstawy "Europy": demokracji, praw człowieka, wolności słowa i myśli. Potrzebujemy waszej solidarności i wsparcia. Dziękujemy za to, co do tej pory nas zrobiliście”.

Artyści i dziennikarze zaadresowali swój solidarnościowy list do szefów europejskich instytucji - Donalda Tuska, Jean-Claude'a Junckera, Martina Schulza, Federiki Mogherini, Stavrosa Lambrinidisa - oraz do ministrów spraw zagranicznych krajów członkowskich UE. Wzywają ich do „podjęcia zdecydowanych działań dyplomatycznych w odpowiedzi na ustawiczne naruszanie praw człowieka w Turcji wobec pisarzy, dziennikarzy, Kurdów, alawitów czy wreszcie kobiet, prześladowania demokratycznej opozycji parlamentarnej i wszystkich tych, którzy mają odwagę krytycznie odnosić się do rządowej polityki”. Ostrzegają przed ignorowaniem działań, które niszczą podstawy demokracji. Domagają się jednoznacznego i stanowczego potępienia represji wobec wolności słowa: „Stosunki gospodarcze i polityczne Unii Europejskiej z Turcją należy zrewidować”.

List przedstawicieli świata mediów i kultury w sprawie represjonowanych w Turcji

Pan Donald Tusk, Przewodniczący Rady Europejskiej, Pan Jean-Claude Juncker, Przewodniczący Komisji Europejskiej, Pan Martin Schulz, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Pani Federica Mogherini, Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Pan Stavros Lambrinidis, Specjalny Przedstawiciel Unii Europejskiej ds. Praw Człowieka, Ministrowie Spraw Zagranicznych krajów członkowskich Unii Europejskiej,

Szanowni Państwo,

Dwa tygodnie temu Aslı Erdoğan – turecka pisarka, publicystka, działaczka praw człowieka aresztowana 19 sierpnia br. z powodu jej domniemanej działalności terrorystycznej wraz z ponad 20 pracownikami kurdyjskiego dziennika „Özgür Gündem” – w liście wysłanym z więzienia, wezwała środowisko europejskiej opinii publicznej, przedstawicieli mediów i kultury do podjęcia zdecydowanych działań w odpowiedzi na falę represji wobec tureckich wykładowców akademickich, artystów, twórców, dziennikarzy, obrońców praw człowieka oraz likwidację opozycyjnych mediów, w tym "Cumhuriyet", jednej z najstarszych gazet w Turcji. 10 listopada br. dotarła do opinii publicznej informacja o skierowaniu przez turecką prokuraturę aktu oskarżenia przeciwko 9 dziennikarzom, w tym Aslı Erdoğan, z żądaniem kary dożywocia.

Represje te uderzają w podstawy demokracji: prawa człowieka, praworządność, wolność słowa i myśli. Wszelka krytyka polityki rządu pociąga za sobą zagrożenie pozbawianiem wolności, a nawet życia. Europa skupiona na kryzysie uchodźczym nie podejmuje żadnych działań, ignorując grożące nam wszystkim niebezpieczeństwo, jakie wiąże się z niszczeniem demokracji i w efekcie z przekształcaniem się Turcji w państwo autorytarne.

W odpowiedzi na list Aslı Erdoğan, my, przedstawiciele świata mediów i kultury, wzywamy ministerstwa odpowiedzialne za politykę zagraniczną państw europejskich, w których działają sygnatariusze tego listu, Komisję Europejską, Parlament Europejski, Przewodniczącego Rady Europejskiej, Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Specjalnego Przedstawiciela Unii Europejskiej ds. Praw Człowieka, i wszystkich przedstawicieli ds. europejskiej polityki zagranicznej do podjęcia zdecydowanych działań dyplomatycznych w odpowiedzi na ustawiczne naruszanie praw człowieka w Turcji wobec pisarzy, dziennikarzy, Kurdów, alawitów czy wreszcie kobiet, prześladowania demokratycznej opozycji parlamentarnej i wszystkich tych, którzy mają odwagę krytycznie odnosić się do rządowej polityki.

Europejscy politycy powinni solidarnie wznowić rozmowy w sprawie Turcji, a niedawne represje wobec wolności słowa powinny zostać jednoznacznie i stanowczo potępione. Stosunki gospodarcze i polityczne Unii Europejskiej z Turcją należy zrewidować. Nie sposób dłużej ignorować przepaści między deklaracjami władz tureckich a niemożliwymi do zaakceptowania ze względu na Europejską Konwencję Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności rzeczywistymi działaniami rządu Turcji.

Z poważaniem Robert Alagjozovski, redaktor naczelny Goten Publishing (macedoński wydawca Asli Erdogan), Skopje, Antoni Bartosz, dyrektor Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Edwin Bendyk, dziennikarz, szef działu Nauka tygodnika “Polityka”, Warszawa, Martha Bouziouri, antropolożka społeczna, dyrektorka The Dome Project, Ateny, Jacek Bromski, prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Warszawa, Dorota Buchwald, historyczka teatru, dyrektorka Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego w Warszawie, Martyna Bunda, kierowniczka działu krajowego tygodnika "Polityka", Warszawa, Juraj Čarny, prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA) Słowacja, Bratysława, Romeo Castellucci, reżyser teatralny, Societas Raffaello Sanzio, Cesena, Argyro Chioti, reżyserka, dyrektorka artystyczna Vasistas Theatre Group, Ateny, Beata Chmiel, menedżerka kultury, Obywatele Kultury, Warszawa, Magdalena Chrzczonowicz, sekretarz redakcji OKO.press, Warszawa, Artur Celiński, wiceprezes Fundacji Res Publica, Warszawa, Complicite, Londyn, Sebastian Cichocki, kurator, zastępca dyrektora Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Jean Pierre Deru, dyrektor Association Hicter pour la Démocratie Culturelle oraz dyrektor European Diploma in Cultural Project Management, Bruksela, Kelly Diapouli, dyrektorka artystyczna Europejskiej Stolicy Kultury Eleusis 2021, Ateny, Tanja Diers, Sort/Hvid, Kopenhaga, Dr Milena Dragicevic Sesic, UNESCO Chair in Cultural Policy and Management, University of Arts, Belgrad, Maciej Englert, reżyser, prezes Unii Teatrów Polskich, Warszawa, Yohann Floch, członek zarządu Fresh Arts Coalition Europe, Paryż, Marie Fol, doradca i koordynator Dutch Culture - TransArtists, Amsterdam, Bartosz Frąckowiak, reżyser, zastępca dyrektora Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy, dyrektor artystyczny Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy, Anna Galas-Kosil, prezes zarządu On The Move - Cultural Mobility Information Network, Bruksela, Dr Danuta Glondys, Stowarzyszenie Willa Decjusza, Pełnomocnik Zarządu ds. Międzynarodowych, Kraków, Jacek Głomb, reżyser, dyrektor Teatru Modrzejewskiej w Legnicy, Jan Van Goethem, prezes International Association of Libraries, Museums, Archives and Documentation Centres of the Performing Arts, Bruksela, Wojciech Gorczyca, dyrektor naczelny TR Warszawa, Magda Grudzińska, dyrektorka naczelna i artystyczna Teatru im.W.Bogusławskiego w Kaliszu, Piotr Gruszczyński, dramaturg, Nowy Teatr w Warszawie, Andrej Harmecko, dyrektor Cooltour Cultural Centre w Ostrawie, Viola Hasselberg, dyrektorka Theater Freiburg, Nan van Houte, sekretarz generalny IETM international network for contemporary performing arts, Bruksela, Jerzy Illg, redaktor naczelny Wydawnictwa Znak, Kraków, Karol Jałochowski, publicysta tygodnika "Polityka", Warszawa, Katarzyna Janowska, dziennikarka, redaktorka naczelna działu kultury w grupie Onet-RASP, dyrektorka artystyczna Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”, Warszawa, Grzegorz Jarzyna, reżyser, dyrektor artystyczny TR Warszawa, Ulricha Johnson, dyrektorka Swedish International Theatre Institute, Sztokholm, Ilse Joliet, koordynatorka projektu Imagine 2020 finansowanego przez Unię Europejską, Bruksela, Jan Klata, reżyser, dyrektor Narodowego Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej w Krakowie, Krzysztof Knittel, kompozytor, prezes Polskiej Rady Muzycznej, Warszawa, Mieczysław Kominek, muzykolog, prezes Związku Kompozytorów Polskich, Warszawa, Natalia Korczakowska, reżyserka, dyrektorka artystyczna Teatru Studio w Warszawie, Prof. Dariusz Kosiński, teatrolog, zastępca dyrektora ds. programowych Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego w Warszawie, Dr hab. Beata Kowalska, socjolożka UJ, Inicjatywa Witajcie w Krakowie, Marcin Kowalski, dyrektor Teatru Polskiego w Poznaniu, Dr Joanna Krakowska, historyczka teatru, Instytut Sztuki PAN, zastępczyni redaktora naczelnego miesięcznika „Dialog”, Warszawa, Jarosław Kurski, z-ca redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”, Warszawa, Aneta Kyzioł, publicystka tygodnika "Polityka", Warszawa, Dr hab. Iwona Kurz, kulturoznawczyni, dyrektorka Instytutu Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski, Euripides Laskaridis, reżyser, założyciel Osmosis Performing Arts, Ateny, Grzegorz Laszuk, reżyser, Komuna//Warszawa, Marie Le Sourd, Sekretarz Generalny On The Move - Cultural Mobility Information Network, Bruksela, Anna Lewanowicz, Pełnomocnik Dyrektora ds.Organizacyjnych i Współpracy Międzynarodowej, Narodowy Stary Teatr im.H.Modrzejwskiej, Kraków. Sodja Lotker, Prague Academy of Performing Arts, Praga, Dr Bryce Lease, Department of Drama, Theatre & Dance Royal Holloway, University of London, Anaïs Lukacs, założyciel MobiCulture, Lion, Paweł Łysak, reżyser, dyrektor Teatru Powszechnego im. Z. Hübnera w Warszawie, Sebastião Mafalda, Polo Cultural Gaivotas, Boavista, Florian Malzacher, dyrektor artystyczny Impulse Theater Festival Düsseldorf/Cologne/Mülheim, Alicja Matracka-Kościelny, wiceprezeska Związku Kompozytorów Polskich, Warszawa, Prof. Andrzej Mencwel, historyk literatury i kulturoznawca, Uniwersytet Warszawski, Obywatele Kultury, Warszawa, Michał Merczyński, dyrektor Malta Festival, Poznań, Bianka Mikołajewska, z-ca redaktora naczelnego OKO.press, Warszawa, Dorota Monkiewicz, dyrektorka Muzeum Współczesnego Wrocław, Rabih Mroué, reżyser teatralny, Bejrut/Berlin, Witold Mrozek, dziennikarz, „Gazeta Wyborcza”, Warszawa, Piotr Mucharski, redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”, Kraków, Marita Muukkonen, Ivor Stodolsky, dyrektorzy Artists at Risk (AR)/Perpetuum Mobile, Helsinki, Joanna Mytkowska, dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Draginja Nadażdin, dyrektorka Amnesty International Polska, Warszawa, Prof. Grzegorz Niziołek, historyk teatru, redaktor naczelny pisma „Didaskalia”, Kraków, Maciej Nowak, dyrektor artystyczny Teatru Polskiego w Poznaniu, Karolina Ochab, dyrektorka Nowego Teatru w Warszawie, Agnieszka Odorowicz, członkini Rady Programowej Kongresu Kobiet, Warszawa, Piotr Pacewicz, redaktor naczelny OKO.press, Warszawa, Roman Pawłowski, dziennikarz, zastępca dyrektora artystycznego TR Warszawa, Pavla Petrová, dyrektorka Institut umění - Divadelní ústav, Praga, Antoine Pickels, doradca artystyczny, Cifas La Bellone, Zdzisław Pietrasik, publicysta tygodnika "Polityka", Warszawa, Maciej Podstawny, reżyser, dyrektor artystyczny Teatru im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu, Adam Pomorski, prezes polskiego PEN CLUB, Warszawa, Prof. Maria Poprzęcka, historyczka sztuki, Uniwersytet Warszawski, Obywatele Kultury, Warszawa, Wojciech Przybylski, prezes Fundacji Res Publica, redaktor naczelny „Eurozine”, Warszawa, Danuta Przywara, prezes Zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Polsce, Warszawa, Paulina Reiter, redaktorka naczelna „Wysokich Obcasów”, Warszawa, Stanisław Ruksza, historyk sztuki, kurator, dyrektor programowy CSW Kronika w Bytomiu, Carla Schiavone, dyrektorka Rozwoju Społeczności oraz ds. Komunikacji Culture Action Europe, Bruksela, Árpád Schilling, reżyser, założyciel Krétakör Foundation, Budapeszt, Stanisław Skarżyński, z-ca redaktora naczelnego OKO.press, Warszawa, Jacek Sieradzki, krytyk teatralny, redaktor naczelny miesięcznika „Dialog”, Warszawa, Sławomir Sierakowski, założyciel i redaktor naczelny pisma „Krytyka Polityczna” oraz Wydawnictwa Krytyki Politycznej, Warszawa, Jorge Sobredo Galanes, dyrektor programowy Accion Cultural Espanola (AC/E), Madryt, Barbara Janina Sochal, przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka,Warszawa, Piotr Sommer, poeta, eseista, tłumacz, redaktor naczelny „Literatury na Świecie”, Warszawa, Paweł Soszyński, teatrolog, zastępca redaktorki naczelnej, dwutygodnik.com, Warszawa, Magdalena Sroka, dyrektorka Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Warszawa, Beata Stasińska, wydawczyni, redaktorka, Obywatele Kultury, Warszawa, Sergiusz Sterna-Wachowiak, pisarz, prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Warszawa, Igor Stokfiszewski, krytyk literacki, „Krytyka Polityczna”, Warszawa, Petr Štědroň, dyrektor zarządzający Divadlo Na zabradlí, Praga, Maciej Strzembosz, prezes Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych, Warszawa, Jarosław Suchan, dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi, Weronika Szczawińska, reżyserka, kierowniczka artystyczna Teatru im. W. Bogusławskiego w Kaliszu, Agata Szczęśniak, z-ca redaktora naczelnego OKO.press, Warszawa, Małgorzata Szcześniak, scenografka, Nowy Teatr w Warszawie, Małgorzata Szczurek, redaktorka, wydawnictwo Karakter, Kraków, Bartosz Szydłowski, reżyser, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Boska Komedia, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa w Krakowie, Aneta Szyłak, założycielka i prezeska Fundacji Alternativa, wiceprezeska Sekcji Polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA, Gdańsk, Joanna Szymajda, zastępczyni dyrektora Instytutu Muzyki i Tańca w Warszawie, Fidel Talampoukas, artysta teatralny, Vasistas Theatre Group, Ateny, Sana Tamzini, artystka, aktywistka, profesorka na University of Design in Tunis, Essted, Waldemar Tatarczuk, dyrektor Galerii Labirynt w Lublinie, Wojciech Tochman, reporter, założyciel Instytutu Reportażu, Warszawa, Olga Tokarczuk, pisarka, Wrocław, Kasia Tórz, programerka festiwalu, Malta Festival Poznań, Claire Verlet, conseilleré pour la danse, Théâtre de la Ville, Paryż, Krzysztof Warlikowski, reżyser, dyrektor artystyczny Nowego Teatru w Warszawie, Willie White, dyrektor Dublin Theatre Festival/przewodniczący IETM, Dublin/Bruksela, Przemysław Wielgosz, redaktor naczelny „Le Monde diplomatique Polska”, Warszawa, Paweł Wodziński, reżyser, dyrektor Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy, dyrektor Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy, Michał Wybieralski, dziennikarz, szef działu krajowego „Gazety Wyborczej”, Warszawa, Michał Zadara, reżyser, Centrala, Warszawa, Adam Zagajewski, poeta, Kraków Tomas Zierhofer-Kin, dyrektor artystyczny Wiener Festwochen, Wiedeń, Piotr Zmelonek, dyrektor ds. wydawniczych tygodnika "Polityka", Warszawa.