Dzień na żywo. Nadzwyczajny szczyt w Szwecji: państwa skandynawskie, bałtyckie i Polska. Ukraina dostanie z USA miny przeciwpiechotne

Wicepremier i szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz publicznie deklaruje zaufanie do żołnierzy na granicy. „Prowadzone jest dochodzenie. Wolę mówić mniej niż więcej, nawet jeśli zapłacę za to cenę polityczną. Zawsze będę stał po stronie żołnierzy. Dobrze, że prokuratura zdjęła środki zapobiegawcze, że cofnięto zdjęcie uposażenia” – mówił w TVN 24.

Minister nie powiedział, czy widział nagranie z interwencji żołnierzy, którzy strzelali przy płocie granicznym i zostali za to zatrzymani przez Straż Graniczną. Sprawa miała miejsce w marcu, Onet opisał ją jednak tuż przed eurowyborami, więc wzbudziło to gwałtowne wzmożenie wśród polityków.

Co widać na nagraniu?

To, co na nagraniu widać, opisał w czwartek Wojciech Czuchnowski z „Gazety Wyborczej”. Z tego opisu wynika, że żołnierze oddali strzały nie w obronie własnej. Strzelali w stronę, z której nadchodziło kolejny polski patrol, ale także przez płot, na białoruską stronę. Mogli więc nie tylko wywołać międzynarodowy incydent, ale i zabić kolegów.

„Żołnierze z patrolu, który strzelał, w żadnym momencie nie byli zagrożeni, byli daleko od miejsc przygotowanych do przejścia zapory i strzelając w stronę uchodźców, strzelali też w kierunku swoich kolegów. Dokładnie na wprost, a potem też przez zaporę, w stronę Białorusi, strzelał jeden żołnierz, jego kolega oddawał strzały w górę, potem używał miotacza gazu. Na pewno nie było masowego ataku na żaden z patroli. Agresja przemytników i migrantów zaczęła się, gdy uciekli już na drugą stronę. Wtedy rzucali konary i kamienie” – pisze Czuchnowski. Nagranie, które widział, ma 125 sekund. Żołnierze wystrzelili 43 pociski.

Żołnierze nie byli zagrożeni, ale rząd zmienia dla nich przepisy

Czy ten przypadek byłby zalegalizowany ustawą, która przygotował MON, a rząd właśnie przyjmuje? Czy ta ustawa jest po takie sytuacje? – pytała Kosiniaka w TVN Arleta Zalewska

„Ta ustawa jest po to, żeby żołnierz miał legalną możliwość użycia broni. W przypadku zagrożenia zdrowia życia żołnierzy, jak jeszcze ktoś chce nieleganie przekroczyć granicę, jest uzbrojony często, to żeby użycie broni, nawet przekroczenie uprawnień w takiej sytuacji nie było karane. Po drugie stronie mamy wyspecjalizowane grupy, hordy nawet, atakujące polską granicę, a nie chcą uzyskać w Polsce azyl. Sytuacja bardzo się zmieniła w porównaniu do tego, co było rok czy dwa lata temu”.

19 czerwca rząd, mimo sprzeciwu Lewicy, przyjął projekt nowelizacji ustawy o użyciu broni przez żołnierzy. Eksperci twierdzą, że w praktyce zwalnia on ich z odpowiedzialności za oddane strzały. O tym, że istniejące przepisy wystarczająco chronią żołnierzy używających broni, mówił OKO.press dr Piotr Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka:

„Absolutnie nie jest tak, że jeśli żołnierz zostanie bezpośrednio zaatakowany, to on musi działać w ramach wszystkich procedur i oddawać strzały ostrzegawcze w powietrze, jeżeli nie ma na to przestrzeni. Nie, on w takiej sytuacji może się bronić, jak każdy człowiek. Bo on jest chroniony jak każdy przepisem o obronie koniecznej. Nie ma więc żadnego powodu, żeby od tych wypracowanych przepisów i procedur odstępować” – mówił Witoldowi Głowackiemu.

O projekcie ustawy rząd ma dyskutować także na dzisiejszym posiedzeniu

„Nie namawiam nikogo, żeby wystartował na prezydenta. Tym bardziej że jeszcze do wyborów prezydenckich sporo czasu, a Pałac Prezydencki nie jest od tego, żeby namawiać czy urzędujący prezydent do tego, żeby ktoś startował na prezydenta. To kandydat, który musi mieć swoje poparcie, swoją grupę polityczną, która go wspiera, musi zebrać podpisy” – powiedział prezydent Andrzej Duda w Radiu Zet.

Dodał również, że gdyby Marcin Mastalerek został prezydentem, to byłby najmłodszym prezydentem w historii. „To wciąż bardzo młody polityk (...). To bardzo wysoka i poważna funkcja, związana też z bardzo ważnymi i ciekawymi doświadczeniami. A minister Mastalerek ma dopiero 40 lat” – stwierdził.

Przypomnijmy, że Andrzej Duda, gdy został prezydentem miał 43 lata, natomiast Aleksander Kwaśniewski miał 41 lat.

„Nie namawiam nikogo, żeby wystartował na prezydenta. Tym bardziej że jeszcze do wyborów prezydenckich sporo czasu. To kandydat musi mieć swoje poparcie, swoją grupę polityczną, która go wspiera, musi zebrać podpisy” – powiedział prezydent Andrzej Duda w Radiu Zet.

Duda odniósł się także do sprawy zatrzymania żołnierzy na granicy przez żandarmerię wojskową, którzy podczas pełnienia służby oddali strzały ostrzegawcze. „To trudna sytuacja [zatrzymanie żołnierzy]. Ja byłem na granicy, bardzo mocno przeciwstawiłem się zbyt radykalnym środkom stosowanym wobec naszych żołnierzy, rozmawiałem także z lokalnym, tam na granicy, dowódcą żandarmerii wojskowej”– stwierdził Duda w Radiu Zet.

Prezydenta pytano także o zmiany dotyczące użycia broni na granicy. „To jest kwestia stworzenia bardziej precyzyjnych przepisów, które pozwolą żołnierzom łatwiej rozpoznawać sytuacje, w których mogą tej broni użyć w sposób odpowiedzialny i także bezpieczny dla siebie” – powiedział, dodając, że w obecnych zapisach można doszukać się „pewnej niekonsekwencji i nielogiczności”.

Szef ludowców zapowiedział brak zgody na zrównanie związków partnerskich z małżeństwami i adopcją dzieci.

Kosiniak-Kamysz na antenie telewizji TVN24 powiedział, że jest za związkami partnerskimi „jeśli chodzi o dostęp do informacji medycznej i dziedziczenie, ale ”granicą jest adopcja i zrównanie [związków partnerskich, przyp. red.] ze statusem małżeństwa".

Przypomnijmy, że w czwartek 20 czerwca ministra ds. równości Katarzyna Kotula rozmawiała z szefem ludowców o szczegółach projektu ustawy o związkach partnerskich. „Dzisiaj ruch należy do PSL, które będzie rozmawiało ze swoimi posłankami i posłami” – stwierdziła Katarzyna Kotula w „Kropce nad i” TVN24.

„Przedstawiliśmy dane i statystyki dotyczące sytuacji osób żyjących w związkach nieformalnych. To jest ważny argument w tej dyskusji. Coraz więcej dzieci wychowuje się poza małżeństwami. Coraz więcej par decyduje się na życie bez ślubu” – mówiła ministra ds. równości Katarzyna Kotula, po spotkaniu z szefem PSL, Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem.

„Rzeczpospolita” zapytała o ankietowanych ocenę pracy ministrów oraz premiera Donalda Tuska. Z ich opinii „wyłania się obraz, który nie pozostawia wątpliwości: dominującą postacią rządu jest premier – to on skupia na sobie całą uwagę”.

Jak wynika z sondażu, Donalda Tuska dobrze ocenia 41,6 proc. ankietowanych. Niewiele mniej, bo 40,9 proc. ma o nim złe zdanie. Radosław Sikorski zebrał 41,1 proc. pozytywnych opinii i 34,3 proc. negatywnych. Natomiast Adama Bodnara dobrze ocenia 40,1 proc. badanych, a źle – 34,9 proc.

„Rzeczpospolita” podkreśla, że szef rządu Donald Tusk „nie tylko nie ma rzecznika, ale też nie przykłada większej wagi np. do wspólnych konferencji prasowych ministrów i premiera – chociażby po posiedzeniach Rady Ministrów”. W kwietniu Tusk wziął udział w konferencji prasowej z ministrą rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszką Dziemianowicz-Bąk oraz wiceministrą w tym resorcie Aleksandrą Gajewską. Ale od tamtego czasu premier pojawia się przed kamerami raczej solo.

Respondenci najgorzej ocenili wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza. Lider ludowców zebrał 41 proc. negatywnych i 28,9 proc. pozytywnych opinii.

Na drugim miejscu najgorzej ocenianych członków gabinetu Tuska plasuje się minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Źle ocenia ją 40,2 proc. ankietowanych, a dobrze – 20 proc. Minister edukacji i nauki Barbara Nowacka zebrała 37,7 proc. negatywnych ocen i 30,9 proc. pozytywnych.

„Rzeczpospolita” zauważa, że wielu ministrów w rządzie Tuska jest mało rozpoznawalnych np. Andrzej, Domański, minister finansów czy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministra ds. funduszy i polityki regionalnej.

Jak ocenia dr Bartosz Rydliński z UKSW i Centrum im. Ignacego Daszyńskiego najtrudniej z rozpoznawalnością mają polityczki i politycy młodego pokolenia, szczególnie Lewicy. „Jeśli wicepremiera z poręki Nowej Lewicy Krzysztofa Gawkowskiego nie zna 17 proc. i tyle samo osób nie wie, kim jest ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, to znaczy, że obecność polskiej socjaldemokracji w rządzie Tuska jest zwyczajnie niewidoczna” – ocenił Rydliński dla „Rzeczpospolitej”.

Nie tylko Lewica, ale także Polska 2050 ma poważne wątpliwości wobec nowelizacji ustawy o broni. W rozmowie z OKO.press ważny polityk formacji Szymona Hołowni powiedział, że chodzi o zgodność przepisów z ustawą zasadniczą.

19 czerwca 2024 rząd przyjął projekt. A jednocześnie go nie przyjął. Już na czwartkowe posiedzenie projekt trafił w wersji bez przepisu, który budził ogromny sprzeciw prawników i organizacji broniących praw człowieka. Jednak najprawdopodobniej to nie wszystkie zmiany. Ustawa nie trafi od razu do Sejmu, ale wróci do prac na poziomie rządu.

Powodem zmiany przepisów miało być zabójstwo 21-letniego Matusza Sitka przez mężczyznę, który próbował przekroczyć granicę. A także wątpliwości co do zatrzymania żołnierzy, którzy strzelali w stronę grupy osób na granicy.

Na polecenie Tuska ustawę błyskawicznie przygotowało ministerstwo obrony. Według źródeł „Gazety Wyborczej” w rządzie „jest nacisk na szybkie wprowadzenie [przepisów]”.

Kolejna runda rządowych negocjacji w piątek.

PSL przychodzi do Kotuli

Rząd nie może się też dogadać w sprawie ustawy o związkach partnerskich. Dziś z delegacją do KPRM przyszli politycy PSL, w tym wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz. "Za nami długa, merytoryczna rozmowa o konkretnych propozycjach, które chcielibyśmy zawrzeć w ustawie o związkach partnerskich” – mówiła po spotkaniu ministra Katarzyna Kotula.

„W przyszłym tygodniu jest posiedzenie Sejmu, zbiera się też klub PSL. Wszystko, co zostało przedstawione dziś, ma zostać przedstawione na klubie” – dodała.

Jednocześnie zastrzegła, że jej celem jest podjęcie decyzji do końca czerwca. A to oznacza, że w przyszłym tygodniu powinniśmy poznać odpowiedź na pytanie, czy i jaki projekt ustawy o związkach partnerskich trafi do polskiego Sejmu. „Zrobiliśmy mały, ale ważny krok do przodu” – zapewniała Kotula. „Teraz ta dyskusja musi odbyć się wewnętrznie w PSL-u”.

Przeczytasz i obejrzysz w OKO.press:

• Nowy odcinek Programu Politycznego, a w nim Agata Szczęśniak i Dominika Sitnicka analizujące rasistowską nagonkę, którą nakręcają politycy PiS i Konfederacji.
• Wywiad z ekspertką od Dalekiego Wschodu, która opowiada o tym, jak konserwatywna Tajlandia zalegalizowała małżeństwa jednopłciowe.
• Analiza wyników sondażu Ipsos dla OKO.press, w którym spytaliśmy Polki i Polaków o to, kto ich zdaniem prowadził politykę korzystną dla Rosji i ulegał wpływom Kremla