Dzień na żywo. Obchody 3 Maja i Dzień Wolności Prasy

Premier Wielkiej Brytanii Rishi Sunak i sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg przyjadą do Warszawy, by ogłosić brytyjski pakiet pomocy dla Ukrainy wart pół miliarda funtów. Obaj politycy spotkają się dziś również z premierem Donaldem Tuskiem.

Nowy pakiet powiększa pulę brytyjskiej pomocy dla naszych wschodnich sąsiadów do trzech miliardów funtów jedynie w tym roku. Do Ukrainy trafią między innymi systemy obrony przeciwlotniczej i amunicja, w tym pociski kierowane dalekiego zasięgu Storm Shadow.

„Obrona Ukrainy przed brutalnymi ambicjami Rosji jest kluczowa dla naszego bezpieczeństwa i całej Europy. Jeśli Putin odniesie sukces w tej agresywnej wojnie, nie zatrzyma się na polskiej granicy. Jestem w Warszawie, aby pogłębić więzi z naszymi polskimi partnerami i zapewnić nowe, krytyczne wsparcie wojskowe dla obrony Ukrainy. Ukraińskie siły zbrojne nadal dzielnie walczą, ale potrzebują naszego wsparcia — i potrzebują go teraz” – oświadczył Sunak.

Po spotkaniu z Tuskiem Stoltenberg i Sunak udadzą się do Berlina, gdzie spotkają się z kanclerzem Niemiec Olafem Scholzem.

Państwowa Komisja Wyborcza szybko uwinęła się ze zliczaniem głosów w samorządowych dogrywkach i już wczesnym rankiem w poniedziałek wiadomo było, kto wygrał. Z największych miast druga tura do wybrania prezydenta potrzebna była w Poznaniu, Wrocławiu i Krakowie. Uwagę przykuwały zwłaszcza dwa ostatnie miasta, w stolicy Wielkopolski urzędujący prezydent Jacek Jaśkowiak był zdecydowanym faworytem i rzeczywiście z łatwością wygrał z kandydatem PiS Zbigniewem Czerwińskim, zdobywając ponad 70 proc. głosów.

We Wrocławiu zaskakująco łatwo wygrał prezydent Jacek Sutryk. Kandydat popierany przez KO i Nową Lewicę pokonał kandydatkę Trzeciej Drogi Izabelą Bodnar, zdobywając ponad 68 proc. głosów. We Wrocławiu obserwatorów zszokowała bardzo niska frekwencja, która wyniosła zaledwie 37 proc.

Zgodnie z oczekiwaniami bardzo zacięty pojedynek miał miejsce w Krakowie, gdzie kandydat Koalicji Obywatelskiej (popierany również przez Nową Lewicę) poseł Aleksander Miszalski wygrał z niezależnym Łukaszem Gibałą, wspieranym przez ruchy miejskie i partię Razem. Miszalski wygrał o 5,5 tys. głosów, a w ujęciu procentowym 51,04 do 48,96.

Pierwszą prezydentkę w historii będą miały Gliwice: po bardzo wyrównanej walce wygrała Katarzyna Kuczyńska-Budka z wynikiem 50,56 proc. O 540 głosów pokonała urzędującego wiceprezydenta Mariusza Śpiewoka.

Wyłącznie kobiety będą rządziły w Trójmieście: do Aleksandry Dulkiewicz w Gdańsku i Magdaleny Czarzyńskiej-Jachim w Sopocie dołączyła w Gdyni Aleksandra Kosiorek.

Warto również zwrócić uwagę, że PiS stracił władzę w tradycyjnie konserwatywnym Zakopanem: po dekadzie rządów Leszka Doruli wygrał niezależny Łukasz Filipowicz, który będzie najmłodszym burmistrzem Zakopanego w historii.

Kamiński obciąża Kobosa i Wawrzyka w aferze wizowej

Mariusz Kamiński, były minister spraw wewnętrznych i były koordynator służb specjalnych, zeznawał w poniedziałek 22 kwietnia 2024 przed sejmową komisją śledczą w sprawie nieprawidłowości związanych z wydawaniem polskich wiz. Szeroko informował o śledztwie przeciwko koledze z rządu, byłemu wiceministrowi spraw zagranicznych Piotrowi Wawrzykowi oraz jego asystentowi Edgarowi Kobosowi. Zapewniał, że minister spraw zagranicznych Rau nie uczestniczył w procederze korupcyjnym, w którym – według Kamińskiego – uczestniczyli Kobos i Wawrzyk.

Jednocześnie Kamiński wielokrotnie stwierdził, że służby nie wiedziały o innych nieprawidłowościach związanych z wydawaniem polskich wiz. Wyjaśniał, że nie miał informacji o tym, że w kwestie wizowe angażował się poseł PiS Lech Kołakowski. Nie słyszał o działaniach w tym zakresie poselskiego asystenta Macieja Lisieckiego.

Więcej w OKO.press w relacji Anny Mierzyńskiej.

Duda o broni nuklearnej w Polsce

Andrzej Duda w poniedziałkowej rozmowie z Faktem pytany m.in. o broń nuklearną w Polsce, odpowiedział: „Jeżeli byłaby taka decyzja naszych sojuszników, żeby rozlokować broń nuklearną w ramach nuclear sharing także i na naszym terytorium, żeby umocnić bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO, to jesteśmy na to gotowi”.

Na słowa prezydenta z dystansem zareagował premier Donald Tusk:

„Czekam z niecierpliwością na spotkanie z panem prezydentem Dudą, bo ta sprawa dotyczy wprost i bardzo jednoznacznie polskiego bezpieczeństwa. I musiałbym dobrze zrozumieć intencje pana prezydenta” – mówił szef rządu. Podkreślił przy tym, że zależy mu na tym, żeby Polska była bezpieczna i dobrze uzbrojona.

„Chciałbym też, żeby ewentualne inicjatywy były przede wszystkim bardzo dobrze przygotowane przez ludzi za to odpowiedzialnych i żebyśmy mieli wszyscy przekonanie, że chcemy tego. Ta idea jest bardzo masywna, powiedziałbym, i bardzo poważna, musiałbym poznać wszystkie okoliczności, które skłoniły pana prezydenta do tej deklaracji” – powiedział premier.

Przebywający w Kanadzie Duda potwierdził, że jest gotowy na takie spotkanie.

Nuclear sharing to koncepcja polityczna NATO zakładająca udostępnianie głowic jądrowych państwom zrzeszonym w Sojuszu, które jej nie posiadają. Z programu korzystają obecnie Włochy, Turcja, Niemcy, Belgia i Holandia. Decyzja o ewentualnym użyciu broni nuklearnej przekazanej w ramach programu należy do Stanów Zjednoczonych.

Co jeszcze dziś w OKO.press?

• Nielegalne wylesianie na dużą skalę, zawłaszczanie ziemi, przemoc i korupcja – to praktyki, z którymi nie chcą być kojarzone żadne marki modowe. Najnowsze śledztwo organizacji Earthsight wskazuje jednak, że powinny. Miliony powstałych w nieuczciwy sposób ubrań sprzedawano też w Polsce. Najnowsze ustalenia relacjonuje Szymon Bujalski.
• Co sprawia, że państwa są bardziej odporne na ataki na praworządność? Wyniki badania RESILIO wskazują, że kluczowe są: silne społeczeństwo obywatelskie, niezależne media i rzetelna debata publiczna. Konkluzje badaczy opisuje Maria Skóra.
• Jak działa niemieckie prawo dotyczące aborcji? Choć przerywanie ciąży w prawie jest zabronione, jeśli spełni się pewne warunki, to ani lekarz, ani kobieta nie zostaną ukarani. Szczegóły opisuje Natalia Sawka.

W koszu symbolicznie wylądowały cztery ze “100 konkretów” premiera:

• o retencji wody dla rolnictwa,
• zakończeniu wycinki drzew w miastach
• i ochronie miejskiej bioróżnorodności,
• programie odtworzenia torfowisk i mokradeł i wreszcie o ograniczeniu wycinek w lasach.

Realizację tego ostatniego ogłosiło — także dziś — Ministerstwo Klimatu i Środowiska:

“Rząd ucieka od poparcia NRL przede wszystkim pod presją środowisk rolniczych, które absolutnie nie są przychylne propozycjom ratowania klimatu i przyrody” – mówił na pikiecie Andrzej Gąsiorowski, prawnik i prezes fundacji Fota4Climate (na zdjęciu u góry — w czasie protestu).

“Panie premierze, to była kompletnie zła decyzja, by nie poprzeć NRL. Ktoś panu źle doradził. Jesteśmy tu, bo chcemy poprosić o spotkanie i rozmowę na temat przyjęcia tego prawa, bo przyroda to my” – mówił prof. Wiktor Kotowski, biolog i szef Centrum Ochrony Mokradeł.

NRL pomoże rolnikom

Zarówno ekolodzy, jak i specjaliści w dziedzinie rolnictwa nie mają wątpliwości:

• poprawa produktywności gleb,
• wzrost retencji wody
• czy odtwarzanie populacji owadów zapylających i inne postulaty NRL

wychodzą naprzeciw potrzebom polskich rolników.

Zgadzają się także co do tego, że odbudowa zasobów przyrody jest w Polsce bardzo potrzebna. Jest to konieczne wobec pogłębiających się zjawisk suszowych, powszechnej degradacji gleb i innych symptomów zmiany klimatu. A także skutków wielu dekad krótkowzrocznej gospodarki wodnej i przestrzennej.

Prof. Kotowski zaprzeczył też mitowi — czy też dezinformacji — jakoby zmiany w prawie unijnym miały doprowadzić do zalewania pól i przymusowej zamiany gruntów ornych na łąki.

“Zamiast tego są zapisy na rzecz poprawy żyzności gleb, odbudowy populacji ptaków i motyli w krajobrazie rolniczym przed odbudowę łąk. Ale nie przez zamianę pól na łąki, tylko przez przywracanie zdegradowanych terenów łąkowych! I jest zapis o tym, żeby zwiększyć zasoby węgla organicznego w glebach mineralnych, by orane od setek lat pola wzbogacić metodami rolniczymi, których rolnicy potrzebują” – mówił Kotowski.

Głosowania nie ma

Przyjęcie NRL miało nastąpić już w marcu, ale okazało się, że było szans na zdobycie większości głosów popierających reformę w unijnej Radzie ds. Środowiska (czyli szczycie ministrów klimatu i środowiska państw członkowskich).

By nie pogrzebać reformy, belgijska prezydencja zdecydowała o odłożeniu głosowania na bliżej nieokreśloną przyszłość. Z jednej strony to dobra wiadomość – dyrektywa wciąż leży na stole i czeka na lepszy moment. Trudno jednak stwierdzić, czy taki moment w ogóle nadejdzie przed czerwcowymi wyborami do Parlamentu Europejskiego, po których nastąpi wymiana składu unijnych instytucji – niekoniecznie na takie sprzyjające polityce na rzecz klimatu i bioróżnorodności.

Ponadto prezydencję w Radzie w drugim półroczu 2024 roku będą sprawowały Węgry. W związku z tym, że są przeciwko reformie, trudno liczyć na to, że będą się angażować w budowę poparcia dla niej. Podobna sytuacja może mieć miejsce na początku 2025 roku. Wtedy prezydencję obejmuje Polska — chyba, że Tusk zmieni zdanie i przypomni sobie o konkretach, które teraz wyrzucił do kosza.