Race na Czarnym Piątku. "Powiedziałam policjantom, że jak mnie nie puszczą, to tłum ich zajebie. Wpadli w panikę"

Elwirę Borowiec i Angelikę Domańską (na zdjęciu wyżej autorstwa Agaty Kubis) czytelnicy OKO.press znają już z tekstu o miesięcznicy 10 maja 2017, kiedy weszły w smoleński tłum i kilka metrów od przemawiającego Jarosława Kaczyńskiego podniosły mu prosto w twarz białe róże. Poturbowane przez tłum, dostały "z łokcia i różańca" (dosłownie - były kłute różańcami), wyzwano je od najgorszych.

Elwira Borowiec, 38 lat, bezrobotna z Kurowa pod Puławami, działaczka Strajku Kobiet Puławy, samotna mama trzech dziewczynek, ofiara przemocy domowej. Jej obywatelskim przebudzeniem był udział w Ogólnopolskim Strajku Kobiet 3 października 2016.

Angelika Domańska, 33 lata, samotna matka, chora na cukrzycę, aktywistka Partii Zielonych. Kobiety po przejściach.

Spotkały się znowu w Czarny Piątek, 23 marca 2018, tym razem w różnych rolach. Elwira prowadziła grupę kobiet z Puław i Lublina, i nagle zobaczyła, jak policja szarpie Angelikę. Zaalarmowała ludzi przez megafon. Marsz stanął w samym centrum Warszawy.

Elwira: zebraliśmy pełen autokar

Elwira Borowiec: Na przygotowania do Czarnego Piątku było mało czasu, trzy, cztery dni, ale zaczęłam zbierać ludzi. Dostałam cynk, że jest szansa na darmowy autokar.

Udało się zebrać komplet, 52 osoby, z Puław i Lublina, jakoś to ogarnęłyśmy. Myślałam, że większość będzie starszych, na emeryturze, bo wyjazd był w piątek o 11.00, to trzeba było brać zwolnienie, a kobiety nie chcą brać zwolnień. Bardzo mnie zaskoczyło, jak zobaczyłam tyle osób młodych. W tym kilkunastu facetów, po prostu małżeństwa jechały razem. Niektórych znałam z FB, byli jacyś znajomi znajomych, ale większości nie znałam. Kilkanaście osób z KOD, który jest u nas aktywny.

Dlaczego się w to włączyłam? Takie pytania mnie męczą. No, trzeba było jechać, jak jest taka inicjatywa.

Sama nie jestem za aborcją na życzenie, ale dopuszczam, że ktoś tak chce zrobić i niech sama decyduje, nie chcę ingerować w czyjeś decyzje. Zresztą albo się kierujemy nauką albo światopoglądem, ja wybieram naukę.

Ten pomysł Kai Godek, żeby zakazać aborcji uszkodzonych płodów, to skazywanie kobiet i dzieci na cierpienie.

Baliśmy się, że nie dojedziemy pod Sejm na 16.00, że będą blokady, ale udało się. Marta Lempart [liderka ruchu Ogólnopolski Strajk Kobiet - red.], powiedziała, żeby miasta odbierały transparenty, banery, kije do banerów. Od razu przestałam czuć zmęczenie. Nikt nie spodziewał, że przyjedzie nas aż tyle, ale chaos był bardzo mały.

Angelika: Zespół Edwardsa - wyrok na moją ciążę

Angelika Domańska: Widziałeś chyba, że jakiś czas mnie nie było mnie na marszach i protestach? W lecie zaszłam w ciążę, a na badania prenatalne w Olsztynie zapisali mnie... na marzec. Na szczęście znajoma aktywistka, Maria Kobus pomogła mi znaleźć miejsce w Warszawie. Pierwsze badania prenatalne pokazały zespół Edwardsa, straszne uszkodzenie płodu, przeżywalność zerowa, 90 proc. obumiera, jak tylko opuści macicę, 10 proc. przeżywa kilka tygodni i umiera z niewydolności wielonarządowej.

Z ojcem dziecka rozstaliśmy się także z powodu mojej działalności. On jest z konserwatywnej rodziny, jego rodzina uważa, że jestem nie taka, jak powinnam być. Moja zresztą też.

Na 40 kobiet z zagrożoną ciążą na badania przyszło może trzech partnerów. Faceci to mięczaki. I ci faceci, księża i politycy, każą nam rodzić.

Sześć tygodni później badanie genetyczne na szczęście wykluczyło zespół Edwardsa, wszystko jest OK. Ale ten czas siedzenia w domu... Szlag mnie trafiał, że nie mogłam działać.

10 stycznia pojechałam do Sejmu jako elbląska koordynatorka zbiórki podpisów pod projektem ustawy "Ratujmy kobiety". Na własne oczy widziałam, jak z sali wychodziła Elżbieta Gelert, posłanka PO z Elbląga, dyrektorka szpitala [do komisji skierowano projekt "Zatrzymaj aborcję", a "Ratujmy kobiety" przepadł ośmioma głosami, na co wpływ miała słaba frekwencja opozycji - red.]. Całą noc nie mogłam potem spać.

Ten Projekt Kai Godek... Nie wiem, jak można być takim sadystą, żeby kazać kobiecie przez dziewięć miesięcy żyć, jak w horrorach, coś jej się rusza w brzuchu,

Teraz w ciąży czuję się dobrze, bardzo dobrze. Nawet cukrzyca się wycofała, jakbym była zdrowa, boskie wyniki, nie muszę brać zastrzyków. Jestem w dziewiątym miesiącu.

Pomagałam przygotowywać Czarny Piątek w Elblągu, aż mi się nie chciało jechać do Warszawy. Ale że 23-25 marca były też w Warszawie Dni Ateizmu, to się zmobilizowałam. O 15.00 byłam pod Pałacem Arcybiskupów, a na demonstracji niosłam - podobno - najbardziej drastyczny baner ze zdjęciem dzieci urodzonych z uszkodzonych płodów. Może drastyczny, ale prawdziwy.

Byłam cała na czarno, a na brzuchu miałam czerwoną przepaskę z napisem "Aborcja jest OK". Uszyłam ją z resztek czerwonego materiału z lewicowych manifestacji studenckich. Z tego samego materiału miałam chustkę na głowie, podobno świetna stylówka.

Elwira: nagle zobaczyłam Angelikę

Elwira Borowiec: Ruszyliśmy spod Sejmu, miałam megafon, starałam się powtarzać hasła, które podawały dziewczyny przede mną. Gdy doszliśmy Alejami Jerozolimskimi do Marszałkowskiej wyhaczyłam okiem jakiś ruch policji i widzę, że mundurowi szarpią jakieś dziewczyny. Nagle zobaczyłam czerwoną chustę Andżeliki Domańskiej, widzę jak ją przyciskają do samochodu. Aż zamarłam, co oni wyprawiają. Jest w zaawansowanej ciąży, jeszcze ma na brzuchu taką czerwoną szarfę, widać, że to ciężarna.

Po cholerę tak szarpią? Kobieta z wielkim brzuchem, kurde, halo, jak można się tak zachowywać. Myślę, że oni chcieli wyłapywać osoby znane im z działalności, które się ich nie boją, za którymi mogą pójść ludzie.

Ktoś do mnie podchodzi i dopytuje się, co ja z tą ciężarną, jakbym była jakąś wariatką, co ja takiego wygaduję. Ktoś mi mówi, że spisują Angelikę za odpalenie rac.

Ludzie zaczynają krzyczeć "hańba", napierać na policjantów, których było może kilkunastu, w ogóle policji było za mało, też się nie spodziewali aż takiej frekwencji.

Po chwili Zosia Marcinek z organizatorek, mówi, że tam już jest spoko, sytuacja opanowana i trzeba iść dalej. Straż marszu też wołała, by iść dalej.

A ogólnie? Ogólnie było super, do 2.00 w nocy nie mogłam w piątek usnąć z przejęcia, a o 6.00 już się obudziłam, bo to nie była tylko Warszawa, w całej Polsce kobiety się ruszyły, widziałam na FB nawet protest w Luksemburgu. To bardzo buduje, podtrzymuje, że to, co robimy ma sens.

Na mnie jeszcze wielkie wrażenie zrobiła przemowa Ukrainki [Oksany - red.] o tym, jak ciężko się żyje w Polsce kobiecie, która jest Ukrainką i ateistką, że dzieci boją się do niej mówić po ukraińsku w tramwaju. Przyjezdne mają jeszcze gorzej, czyli jest jeszcze większa potrzeba tego, co robimy.

Angelika: policjanci się przerazili

Angelika Domańska: I tak szłam trzymając swój baner z uszkodzonymi dziećmi, aż na Rondzie Dmowskiego zobaczyłam w oddali grupę dziewczyn otoczoną ochronnym wianuszkiem, odpalały race. Rafał Suszek [fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego, aktywista, kiedyś w Obywatelach RP; OKO.press pisało o jego akcjach tu, tu i tu - red.] miał reklamówkę z tymi racami. Wzięłam od niego, tak samo zrobiła Gabrysia Lazarek z Cieszyna, Obywatelka RP i jeszcze jedna dziewczyną, jak się okazało niepełnoletnia. Rafał powiedział, żebyśmy poszli do pozostałych.

Ruszyłyśmy, ale nagle czuję, że ktoś mnie ciągnie za rękę, drugi policjant też mnie łapie. Ściągają nas trzy na bok, ta młoda zaczyna strasznie płakać i szybko znika nam z oczu. Nas z Gabrysią otoczyło może pięciu policjantów.

Po co?

Chcieli pewnie pokazać, że nam nie wolno używać pirotechniki. Wyciągnęli nas z marszu, żeby pokazać, gdzie jest nasze miejsce. Pytam policjanta, na jakiej podstawie. I ilu narodowców wyciągnęli 11 listopada za odpalanie rac? Jest równość wobec prawa, czy nie ma?

Oni nas otaczają. Mówię, że natychmiast mają mnie puścić, bo przymusu bezpośredniego wolno użyć wobec kobiety w ciąży tylko w wyjątkowych sytuacjach, Kinasiewicz nie na darmo uczył nas przepisów [Wojciech Kinasiewicz - jeden z liderów Obywateli RP; OKO.press pisało o nim m.in. tu, tu i tu]. Kinasiewicz potem mi mówił, że jak usłyszał o spisywaniu kobiety w ciąży, to od razu wiedział, że to ja.

Tymczasem tłum zaczyna napierać na policjantów. "Jak mi się coś stanie, to was tu zajebią" - mówię. Ale policjanci już się zorientowali, że jestem w ciąży i strasznie się przerazili. Cały czas pytali, czy dobrze się czuję.

Wezwali posiłki, było ich trzydziestu, jak nie lepiej.

Mówisz, że Elwira wołała przez megafon, że na mnie napadli? Tego nie słyszałam, było straszne zamieszanie. Ktoś chciał mnie wyciągnąć z tego kotła, ale w sumie tam było bezpieczniej. Policjanci przepchnęli mnie między dwa zaparkowane samochody, żeby mnie chronić. Chcieli nas z Gabrysią w kordonie doprowadzić do radiowozu , żeby nas spisać.

Pojawiła się posłanka Wielgus [Joanna Scheuring-Wielgus z Nowoczesnej - red.], machała legitymacją, krzyczała, żeby nas wypuścić, że ona za nas ręczy (tu zobacz, jak Scheuring-Wielgus przedziera się do zatrzymanych).

Policjant do kogoś zadzwonił i słyszę, jak mówi, że nie dadzą rady dojść do radiowozu. Dostał polecenie, że ma nas spisać na miejscu. Dałam mu dowód, ale nie był w stanie notować, tłum napierał. Robiło się niewesoło.

Widać dostał zgodę, bo zrobili nam przejście i mówią, "niech panie tędy wyjdą, tylko proszę uważać na te krzaki" i wyszłyśmy razem z posłanką Wielgus, od razu na czoło marszu. Policjant nas wyprzedził, zameldował organizatorom marszu, że nas puścili. Tak się bali.

I poszliśmy dalej na Nowogrodzką, aż pod PiS.

(zobacz wypowiedź Angeliki Domańskiej dla TVN Warszawa).

Elwira: córki też chcą ulepszać świat

Elwira Borowiec: Mam trzy córki. Najstarsza, 17 lat, uczy się w technikum weterynarii, chce pomagać zwierzętom, te młodsze, 7 i 8 lat, też się fascynują ulepszaniem świata. Jak przyjechał cyrk do Puław, to pytały, czy pójdziemy protestować, bo tam męczą zwierzęta.

Przez 11 lat pracowałam jako kasjerka w „Biedronce”, zwolniłam się ze względu na zdrowie. Jak sobie daję radę? Całe życie daję sobie radę, mam oparcie w rodzicach, teraz z nimi mieszkam. Wciąż mi kibicują w działalności, mama czyta. jak o mnie coś napisze OKO.press czy inne medium.

Miałam przejścia w życiu, byłam zupełnie inną osobą, ofiarą przemocy domowej. Dwa lata temu założyłam partnerowi sprawę, straszył, że mnie zabije. Już wyszedł z więzienia, na szczęście nie szuka z nami kontaktu, miałam strach, ale na razie jest spoko, z tego co mi mówili, "pilnuje sklepów", czyli zbiera na piwo.

Dostałam propozycję pracy.

OKO.press: O Elwirze Borowiec pisaliśmy także, gdy 10 sierpnia 2017 wystawiła Jarosławowi Kaczyńskiemu "rachunek na 14 mln zł za koszty ochrony miesięcznic". Za rozklejanie go na barierkach dostała wniosek do sądu.

Elwira Borowiec: Na razie nie dostałam żadnego wezwania.

Angelika: moja rodzina jest bardzo pisowska

Angelika Domańska: Ten Czarny Piątek był dla mnie wielkim odstresowaniem od tego państwa, w tym sensie, że mogłam wykrzyczeć, co myślę. Ludzie w Polsce chyba nie mają dostępu do informacji, słuchają tylko TVP i z Czarnego Protestu rozumieją tyle, że my chcemy skrobać wszystko, co się rusza. Wierzą tej Kai Godek, której dziecko ma lekką wadę intelektualną, jak mówi, że kobiety chcą mordować swoje dzieci.

W ogóle państwo nie dba o kobiety, bo co to za zasiłek 1600 zł dla matek dzieci niepełnosprawnych, nawet jak dorzucić 500 plus. Nie ma mieszkań chronionych, protestowaliśmy z Ikonowiczem [Piotrem, kiedyś w SLD, dziś liderem Ruchu Sprawiedliwości Społecznej - red.], że w projekcie "Mieszkanie plus" nie ma takiego zabezpieczenia i możesz wylądować na ulicy. A żłobek? Klientki MOPS-ów [Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej - red.] choć nie pracują, mają pierwszeństwo do żłobka, przed samotnymi matkami pracującymi.

Działam na lokalnym podwórku w Elblągu. Pod wybory samorządowe tworzymy koalicję przeciw PiS, ale PO nie chce dołączyć, bo Platforma ma zawsze problem ze sobą. To za czasów PO patronem Elbląga został św. Mikołaj. Nowoczesna też ma u nas problem z powiedzeniem Kościołowi głośnego NIE dla wtrącania się w sprawy publiczne.

Moja rodzina jest bardzo propisowska, nawet jak się zaczęły komplikacje z ciążą, to "po chrześcijańsku" powiedzieli, że mi pomogą, ale jak będę grzeczna, a skoro jestem niegrzeczna, to mam radzić sobie sama. Ale ja wolę żyć w zgodzie ze sobą.

Córka jest w siódmej klasie, koszmar, dwa razy w tygodniu wstaje po 5.00, bo lekcje zaczynają się o 7.00 rano. Ostatnio pani poradziła jej, żeby poszła na rekolekcje, choć nie chodzi na religię, to ocena z zachowania będzie lepsza.

Od września [2017] mam wreszcie stałą pracę w portalu Elblok.pl, miejskim informatorze, moja córka odziedziczyła mieszkanie, bez ogrzewania i łazienki, ale damy radę, dziewczyny znajome zrobiły zrzutkę na materiały budowlane i powoli sobie urządzamy. Mimo ciąży mogę normalnie pracować.

Nie, już nie jestem w Strajku Kobiet, możesz napisać, że aktywistka społeczna i członkini Partii Zielonych, która jest bardziej jak organizacja pozarządowa czy ruch społeczny.