Wygaszenie mandatu członków-sędziów neo-KRS i wybór nowych z poszanowaniem Konstytucji, likwidacja Izby Dyscyplinarnej SN i mniej uprawnień dla Ministra Sprawiedliwości - to niektóre założenia projektu ustawy naprawczej, który złożyli senatorzy opozycji. Nowela ma zakończyć chaos prawny i dostosować przepisy do wyroku TSUE z 19 listopada 2019
Prace nad projektem prowadził zespół roboczy pod patronatem Marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego. Trwały od 5 grudnia 2019 roku. To wtedy Izba Pracy Sądu Najwyższego na podstawie kryteriów unijnego Trybunału Sprawiedliwości orzekła, że Izba Dyscyplinarna SN nie jest sądem w rozumieniu prawa UE. A nowa Krajowa Rada Sądownictwa nie jest organem niezależnym.
„Biorąc […] pod uwagę ryzyko wystąpienia dysfunkcjonalności w systemie wymiaru sprawiedliwości, projekt zawiera jedynie zmiany najpilniejsze i niezbędne do prawidłowego wykonania wyroku TSUE”
– tłumaczą w uzasadnieniu autorzy projektu.
Zarazem podkreślają, że sprzątanie po „dobrej zmianie” w sądownictwie będzie wymagało dalszych, szeroko zakrojonych działań legislacyjnych – kolejnych nowelizacji ustaw o KRS i SN.
Projekt naprawczy realizuje rekomendacje Komisji Weneckiej Rady Europy, która odwiedziła Warszawę 9-10 stycznia. Sprawozdawcy KW sugerowali polskim parlamentarzystom m.in. powrót do starego sposobu wyboru członków KRS.
Składając projekt, opozycja pokazuje, że ma pomysł, jak wyjść z kryzysu rządów prawa, do którego doprowadziły „reformy” PiS. Odrzucając projekt tzw. ustawy „kagańcowej” 17 stycznia 2020, dała też wyraźny znak, że nie zamierza biernie przyglądać się kolejnym zamachom na niezależność wymiaru sprawiedliwości.
Przyszłość ustawy naprawczej wydaje się przesądzona. Choć projekt ma dużą szansę trafić do Sejmu, wątpliwe, by poparli posłowie Zjednoczonej Prawicy. To oni mają tam bezwzględną większość.
Nowa, lepsza KRS
Projekt zakłada przede wszystkim cofnięcie „reformy” PiS w Krajowej Radzie Sądownictwa. W jej efekcie 15 członków-sędziów KRS w 2018 roku wybrał Sejm, a nie środowisko sędziowskie.
Senatorzy KO, Lewicy i PSL chcą odpolitycznić Radę i wrócić do starego systemu. Członkowie-sędziowie wybierani byliby znów przez samych sędziów:
- Sądu Najwyższego – 1 sędzia tego Sądu;
- sądów apelacyjnych – 1 sędzia sądu powszechnego;
- okręgowych – 2 sędziów sądów powszechnych;
- rejonowych – 8 sędziów sądów powszechnych;
- wojskowych – 1 sędzia sądu wojskowego;
- Naczelnego Sądu Administracyjnego – 1 sędzia tego Sądu;
- wojewódzkich sądów administracyjnych – 1 sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Oprócz sędziów prawo do zgłoszenia kandydata na członka Rady mieliby Rzecznik Praw Obywatelskich, Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym oraz grupa co najmniej 2000 obywateli.
Autorzy projektu chcą także, by do KRS nie mogli kandydować sędziowie, którzy pracują lub w ciągu pięciu lat do momentu ogłoszenia naboru pracowali na delegacji w Ministerstwie Sprawiedliwości, Kancelarii Prezydenta albo MSZ.
W ten sposób wykluczają sędziów zaangażowanych w bieżącą politykę.
Wybory do KRS byłyby bezpośrednie i tajne.
Prześwietlić neo-KRS
Projekt ma też posprzątać prawny bałagan związany z działalnością neo-KRS.
Przede wszystkim art. 7 mówi o
wygaśnięciu mandatu członków Rady i konieczności wyboru nowych w terminie trzech miesięcy od wejścia ustawy w życie. Jednocześnie umorzone zostałyby wszystkie trwające w KRS postępowania dotyczące powołań sędziowskich.
Sędziowie i asesorzy powołani na wniosek wadliwie ukształtowanej Rady straciliby stanowiska. W ciągu miesiąca od wejścia w życie nowej ustawy musieliby złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się urzędu. Jednocześnie mogliby zgłosić zamiar powrotu na poprzednie stanowisko. A także mieć prawo ponownego ubiegania się o urząd sędziego, tym razem w procedurze z udziałem uzdrowionej KRS.
Autorzy projektu podkreślają, że odmowa zrzeczenia się urzędu będzie interpretowana jako oczywista i rażąca obraza przepisów prawa, „za którą sąd dyscyplinarny wymierza karę złożenia sędziego z urzędu”.
Aby uniknąć chaosu prawnego, senatorzy proponują zarazem, by utrzymać w mocy orzeczenia wydane przez składy sędziowskie, których członkami byli wadliwie powołani sędziowie. W ciągu roku od wejścia w życie ustawy takie orzeczenia będą jednak mogły być zaskarżone albo poddane wznowieniu.
Moc utraciłyby natomiast te wyroki, w których wydawani brali udział sędziowie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego.
Izba Dyscyplinarna do likwidacji
Ta ma bowiem zniknąć – zostać zlikwidowana, a jej sędziowie usunięci z SN.
Wszczęte i niezakończone sprawy toczące się w Izbie miałyby zostać przekazane – w zależności od zakresu sprawy – do Izby Karnej lub Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
„Jedną z istotnych tez, wynikających zarówno z Wyroku TSUE, jak i Wyroku SN, jest wyraźne wyartykułowanie wątpliwości co do statusu Izby Dyscyplinarnej jako sądu w rozumieniu prawa UE. W świetle przywołanych wyroków, a także poglądów doktryny prawa, Izba Dyscyplinarna nie spełnia podstawowych wymagań pozwalających uznać ją za niezależny i niezawisły sąd” – napisali autorzy w uzasadnieniu.
„Zarówno prawo UE, jak i Konstytucja nie przewidują instytucji zajmujących się wymiarem sprawiedliwości, które znajdują się poza strukturą niezależnego i niezawisłego sądownictwa, stanowiąc w istocie sąd wyjątkowy” – podkreślają senatorowie.
O tym, że Izba Dyscyplinarna spełnia wszystkie cechy sądu wyjątkowego – przewidzianego przez polską Konstytucję tylko na czas wojny – wielokrotnie mówili eksperci prawni. I podkreślali, że jedynym rozwiązaniem będzie jej likwidacja i usunięcie z SN powołanych do niej sędziów.
„[…] Likwidacja Izby Dyscyplinarnej pociąga za sobą stwierdzenie nieważności wszystkich wydanych przez nią rozstrzygnięć, a także zakończenie stosunku służbowego urzędników powołanych w jej skład. Urzędnicy Ci nie posiadają prawa do zachowania uposażenia właściwego dla przejścia sędziego w stan spoczynku” – podkreślają w uzasadnieniu projektodawcy.
Wolność od nacisków
Autorzy projektu chcą przywrócić sądom utraconą autonomię i niezależność od władzy wykonawczej.
I tak Prezydent będzie mógł określić liczbę stanowisk w SN i liczbę prezesów Izb tylko na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów SN. To Zgromadzenie Ogólne, a nie Prezydent, będzie także decydowało o treści Regulaminu SN.
Autorzy zamierzają również uszczuplić kompetencje Ministra Sprawiedliwości na rzecz Pierwszego Prezesa SN. Projekt zakłada np., że to I Prezes będzie wybierał rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i jego zastępców.
Obecnie działający rzecznicy z nadania ministra Zbigniewa Ziobry – Piotr Schab, Michał Lasota i Przemysław Radzik – zasłynęli jako szczególnie gorliwi prześladowcy sędziów krytykujących „reformy” PiS. Jak wynika z wyroku sądu dyscyplinarnego we Wrocławiu z 14 stycznia 2020 ich działania mogły być bezprawne.
Senat co najwyżej może złożyć projekt tej ustawy. PiS zaś po prostu zmiecie go do kosza. Ale nadarzy się okazja, na obnażenie hipokryzji środowiska sędziowskiego i opozycji. To oni chcą usuwać sędziów, za samo "istnienie". Łamią tym nie tylko polską Konstytucję, ale także stoi to w sprzeczności z samym wyrokiem TSUE, który nie pozwala weryfikować nominacji sędziów przez prezydenta. Wiecie co. Ja bym tą ustawę poparł, tylko po to, by w
prezydent odesłał ją do TK. To nie będzie wyrok tylko "nowego", nie uznawanego przez opozycję Trybunału. Gdyż jest pewnie mnóstwo wyroków, potwierdzających prerogatywy prezydenta i to jeszcze z czasów, gdzie wyroki wydawał uznawany za legalny przez was TK. I jeszcze jedno, PiS powinien wprowadzić spec-ustawę, która nakazuje telewizjom, w tym komercyjnym, by wyemitowały specjalną audycję, gdzie takie wyroki które mają wpływ na ustrój, jak TK, TSUE, czy SN, byłyby obszernie komentowane przez prawników z obu stron. Tym samym poziom zrozumienia uległby takiemu wzrostowi, że opozycja nie byłaby wstanie, oszukiwać Polaków. Lub może PiS? Sami powinniście złożyć taki projekt, bo przecież chyba nie ma nic złego, w rzetelnej informacji. A może się boicie? Że braknie wam argumentów. Coś jak sąd, tylko sędziami będą zwykli ludzie, oceniając poszczególne wypowiedzi i ich logiczną konstrukcje.
Po 5 latach w opozycji, totalni pierwszy raz sgłaszają projekt ustawy. Brawo 🙂
I po co bredzisz, skoro takich projektów było dużo, ale zorganizowana grupa przestępcza #PiS za nimi oczywiście nie głosowała. Mniej reżimowych agend polecam oglądać.
Panie Lachon!!
Im mniej pan komentuje tym lepiej dla pana rodakow mniej glupot w internecie.
Kimkolwiek oni są.
O.k. dobrze, że chcą posprzątać po rządzących, ale to mało. Potrzeba projektów faktycznie poprawiających funkcjonowanie sądów, skracających postępowanie, obniżających koszty, w jakiś sposób rozliczający jakość pracy i ewentualne niegodne zachowania sędziów, itd. Dopiero wtedy ludzie będą mogli uwierzyć, że nie chodzi tylko o "powrót do przeszłości".
Jeżeli uświadomimy sobie do jakiej zapaści w wymiarze sprawiedliwości doprowadziła dobra zmiana, sam powrót do tego co było, będzie wielkim krokiem na przód.
I tu się bardzo mylisz, misiu.
Jak bardzo? Dużo bardzo, czy tylko troszku bardzo?
Tytuł artykułu wprowadza w błąd. Co to znaczy "Senat przyjmie ustawę"? Ustawy, jak wiadomo, uchwala Sejm. Senat może co najwyżej wystąpić z inicjatywą ustawodawczą (wnieść projekt ustawy do Sejmu). I wydaje się dosyć oczywiste, że w obecnym układzie sił Sejm takiej ustawy nie uchwali. Więc nikt jej nie "przyjmie".
Po prostu Senat ustawę poprawił. Jaki będzie jej dalszy los to już inna bajka.
Ktoś tam wspomniał o "totalnej opozycji" – słowach z lubością używanych przez kaczyńskiego, morawieckiego i innych człowieków z małej litery. Warto wiedzieć, że opozycja nie mając wspólnego programu jest podzielona na wiele różnych odłamów i przez to totalną być nie może. Skąd więc wyzwisko "totalna…"?
Proste – to wskazywanie wroga. Stara rzymska metoda wpisana w zasadę Divide et impera. W ten sposób wróg nazwany może być zdeprecjonowany przez… w marzeniach TOTALNĄ PiS!
Zwróćcie uwagę jak często prominentne pisiory posługują się okrzykiem "łapaj złodzieja" – zarzutem który powinni oglądać przez lustro!
Projekt opozycyjnych senatorów to zaledwie, lub aż likwidacja wypaczeń wypaczeń systemu sprawiedliwości, wprowadzonych przez PiS. Plus niewielki krok do przodu, wymuszony przez UE. Nadal pozostaje postsowiecki uklład policja-prokuratura-sądownictwo, legilzujacy terrorystyczna siłę państwa (policja, prokuratura) i interesy partii, sprawującej władzę. Dowodem łatwość z jaką PiS "zreformował" te elementy systemu. Oczywiście realizacja projektu byłaby sukcesem sił demokratycznych, ale to za mało jak na XXI wiek.
Tak długo jak za łamanie Konstytucji nie będzie skutecznie, groziło dożywocie połączone z odebraniem majątku do drugiego pokolenia włącznie, tak długo tak zwani politycy mogą sobie fikać i nikt rozsądny nie będzie ich traktował poważnie
Jak ktoś pisze "totalna opozycja" to jest pisim trollem – to bardzo prosta samoidentyfikacja. Oczywiście nie przesądzam czy jest to troll komercyjny czy czysto ideologiczny. Ale gwarantuję, że dyskutować nie będzie chciał.
PiS chciał zrobić nagonkę na sędziów jak na uchodźców, ale jakoś mu nie wychodzi i całkiem prawdopodobnie że obniża notowania Dudy przed wyborami zamiast je podnosić.
PiS wcale źle nie postawił diagnozy – stanowiska sędziowskie nie powinny być dziedziczone. Ale nie zrobił nic by proces dochodzenia do bycia sędzią był absolutnie transparentny. Chciał po prostu mieć własnych sędziów. A dziś byłoby bardzo prosto zorganizować egzamin na aplikację sędziowską, a później na egzamin sędziowski z kamerami i odpowiedziami na pytania pojawiającymi się on-line. Skoro sędziowie to elita tego kraju to tak powinno być to przeprowadzone.
A karanie sędziów za wydawane wyroki – tego nie było u nas od czasów Stalina.