Co oznacza "zielone weto", które Hołowni obiecał Trzaskowski? Wychodzimy poza ogólniki

"To wyjątkowe widowisko. Nigdy jeszcze w Polsce nie było otwartej dla wszystkich debaty kandydata na prezydenta, który już odpadł z wyścigu i kandydata, który go pokonał, wszedł do II tury i ubiega się o poparcie tego pierwszego. Opinia publiczna mogła zobaczyć na własne oczy wymianę zdań między liderami w tzw. delikatnej sytuacji politycznej"

- pisała w OKO.press Magdalena Chrzczonowicz o wspólnej konferencji Szymona Hołowni i Rafała Trzaskowskiego. Trzaskowski zabiega o 2,7 mln głosów Hołowni - to prawie niemal połowa tego, co sam dostał.

Hołownia uzależnił swoje poparcie dla kontrkandydata Andrzeja Dudy m.in. od tego, czy Trzaskowski zobowiąże się do zawetowania ustaw: niezgodnych z konstytucją i takich, które nie przeszły pełnego cyklu legislacyjnego; odbierających kompetencje samorządom terytorialnym lub pogarszających ich kondycję finansową; stojących w sprzeczności z osiągnięciem przez Polskę neutralności klimatycznej do 2050 roku (cel Europejskiego Zielonego Ładu).

Trzaskowski: przyjmuję Zielone Weto

"Czy zobowiązałby się pan, czy zobowiąże się pan do wetowania każdej ustawy, która będzie odsuwała nas od celu neutralności klimatycznej w 2050 roku, odsuwała nas od przechodzenia na odnawialne źródła energii, albo powiększała, a nie pomniejszała kryzys wodny, który w tej chwili w Polsce mamy" - zapytał Hołownia.

"Jeżeli chodzi o kwestie walki z kryzysem klimatycznym. Jest to jeden z najpoważniejszych postulatów mojego programu. Ja też bardzo się wczytałem uważnie w to, co pan proponował. Te punkty się w dużej mierze pokrywają i absolutnie uwzględniam pana postulat żeby było weto wszystkich rozwiązań, które będą nas oddalały od neutralności klimatycznej" - odpowiedział Trzaskowski.

Dodał, że "nie ma dzisiaj miejsca w Polsce na polityka, który chce być politykiem patrzącym w przyszłość, [...] który odwraca się od katastrofy klimatycznej". I przypomniał, że

Po czym wymienił proklimatyczne działania, które podjął jako prezydent stolicy:

• zakup taboru bezemisyjnego (chodzi o niskoemisyjne autobusy),
• zazielenianie ulic - faktycznie to głównie plany, choć niektóre inwestycje są już w drodze,
• wymiana "kopciuchów" - obecnie można dostać nawet 100 proc. kwoty zwrotu,
• dotacje na OZE na pompy ciepła i kolektory słoneczne.

Trzaskowski dodał również, że zależy mu na dotacjach w wysokości 10 tys. zł na rodzinę na eko-remonty.

Koniec z węglem do 2040 roku

OKO.press zapytało Krzysztofa Bolestę, doradcę ds. klimatu i energii w sztabie Szymona Hołowni, co konkretnie kryje się za oczekiwaniem, że Trzaskowski miałby wetować wszystkie ustawy oddalające Polskę od neutralności klimatycznej.

"Oczekujemy, że Rafał Trzaskowski, jeśli oczywiście wygra wybory, w kancelarii prezydenta zbuduje zespół ekspercki. Jego zadaniem będzie ocena, czy proponowane przez rząd i parlament ustawy nie odsuwają nas przypadkiem od osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 roku" - mówi nam Bolesta.

Zaznacza, że w tym momencie trudno byłoby wskazać na konkretne projekty, bo ich nie ma. Podkreślił, że dla Hołowni i jego sztabu istotne jest to, by "praktyka przyszłego prezydenta w możliwie największym stopniu brała pod uwagę te punkty orientacyjne transformacji energetycznej, które określiliśmy w programie Szymona Hołowni: 40 proc. z OZE do 2030 roku i zamknięcie kopalń w 2040 roku".

Podaje przykład: konflikt między walką z suszą a rządowym pomysłem odbudowy żeglugi śródlądowej.

"Pomijając absurd ekonomiczny tego pomysłu to większość inwestycji w infrastrukturę do rozwoju takiej żeglugi będzie w kontrze do naszej wizji polityki wodnej - z klasycznym przykładem regulacji rzek. Takie projekty też oczekujemy, że będą przedmiotem Zielonego Weta" - zaznacza.

Ekspert Hołowni: propozycje są realne

W swoim programie Trzaskowski zakłada stopniowe odejście Polski od węgla: najpóźniej do 2030 roku w ogrzewaniu domów i do 2040 roku w elektroenergetyce. "W 2050 roku, zgodnie ze zobowiązaniem przyjętym przez pozostałe państwa UE, polska gospodarka osiągnie neutralność – bilans emisji gazów cieplarnianych wyniesie zero" - czytamy na stronie kandydata.

Jak podkreśla, w ciągu 10 lat wymagałoby to wymiany ok. 3,5 mln "kopciuchów". Wymaga to dużych nakładów finansowych, dużo większych niż te, które są dziś w rządowym programie "Czyste powietrze".

"Poza tym, potrzebna będzie do tego kampania edukacyjna, bo nie wystarczy zaoferować ludziom pieniędzy, by z nich skorzystali" - dodaje Bolesta.

Atom? W ostateczności

Zdaniem Bolesty eliminacja węgla z polskiej energetyki do 2040 r. jest możliwa, choć to krótki okres czasu. "Zmusza nas do tego choćby polityka UE, która oferuje nam też wsparcie finansowe. Tanieje też coraz bardziej energia odnawialna z wiatru i słońca. Rząd też bardziej to rozumie, przymierzając się do budowy farm wiatrowych na Bałtyku. Potrzebujemy jeszcze stabilnego źródła energii, którym - przynajmniej przejściowo - może być gaz" - mówi.

A co z atomem, na który chce stawiać polski rząd?

"Energię jądrową w tym kontekście należy traktować raczej jako ostateczność, bo dziś dostępna technologia jest droga, też przez to, że projekty nowych elektrowni nie mieszczą się w zakładanym budżecie. Oprócz tego ich budowa nie nie mieści się też w zakładanych ramach czasowych. Wszystkie nowe projekty w Europie są mocno opóźnione.

Eko-program Trzaskowskiego

W dużej części podyktowali mu go Zieloni, którzy od poparcia swoich ekologicznych postulatów uzależnili poparcie dla tego kandydata:

Poza omawianym wyżej odejściem od węgla w programie Trzaskowskiego są m.in. następujące postulaty:

• powołanie Rada Bezpieczeństwa Energetycznego, której zadaniem będzie wypracowanie, wraz z niezależnymi ekspertami, zaleceń dla strategii energetycznej Polski do 2050 roku;
• wprowadzenie nauki o klimacie w programie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, by o ryzyku katastrofy uczyć już od najmłodszych lat;
• powołanie sztabu kryzysowego w sprawie suszy;
• walka ze smogiem, m.in. przez finansowanie wymiany "kopciuchów" i termomodernizacji budynków (podobnie jak w "Czystym powietrzu");
• zatrzymanie importu śmieci do Polski;
• wprowadzenie współfinansowania recyklingu przez firmy sprzedające swoje produkty w plastikowych opakowaniach;
• poszerzenie parku narodowego na cały obszar Puszczy Białowieskiej;
• zwiększenie kontroli nad wycinkami drzew przez zmianę ustawy o ochronie przyrody;
• powołanie rady społecznej, która miałaby sprawować kontrolę nad Dyrektorem Generalnym Lasów Państwowych;
• powołanie rzecznik ochrony zwierząt - jako instytucji niezależnej, wyposażonej m.in. w uprawnienia kontrolne.

Hołownia bardziej zatroskany o zwierzęta

Propozycje Trzaskowskiego w znacznym stopniu pokrywają się z tym, co znajdujemy w programie Szymona Hołowni.

Również chce powołania ich rzecznika, ale przy prezydencie. Warto tu dodać, że propozycja Trzaskowskiego jest w tym względzie lepsza - bo gwarantuje rzecznikowi pełną autonomię. Poza tym Hołownia chce:

• zakazu hodowli futerkowej;
• lepszych regulacji środowiskowych dla przemysłowe zakłady hodowli zwierząt, by były mniej uciążliwe dla otoczenia;
• zakazu polowań na ptaki.