Duda gorliwie promuje zmiany Ziobry i stawia na izolację Polski. Analizujemy słowa prezydenta

Eksperci są zgodni: przepisów ustawy kagańcowej nie da się pogodzić z podstawowymi zasadami polskiego ustroju, przepisami konstytucji, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, unijnych traktatów, Karty Praw Podstawowych UE i orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości UE, w których jasno wskazano kryteria niezawisłości sędziowskiej i niezależnego sądu.

W wystąpieniach, takich jak to w Zwoleniu, urzędujący prezydent pokazuje wyborcom, że odrzuca wspólne zasady ustrojowe zapisane w polskiej Konstytucji, prawie unijnym i międzynarodowym.

Duda znów uderza w zagranicznych prawników

We wtorek 14 stycznia, kilka dni przed głosowaniem nad ustawą dyscyplinującą w Senacie, zaproszeni przez Marszałka Senatu prawnicy z Belgii, Holandii, Francji i Niemiec zabrali głos na inaugurującym posiedzeniu Parlamentarnej Komisji ds. Ochrony Praworządności.

„Niektórzy przedstawiciele naszego rządu starali się przekonywać społeczeństwo, że nie ma w tej ustawie niczego złego, że takie rozwiązania są w wielu innych krajach, że takie zasady wyboru pierwszego prezesa Sądu Najwyższego są czymś normalnym” – mówił wówczas marszałek Senatu Tomasz Grodzki. „Ja się z tym nie zgadzam, dlatego chciałem wysłuchać opinii przedstawicieli krajów, na które powoływał się nasz rząd”.

„Widzieliśmy celowe próby wprowadzenia w błąd, przez powoływanie się [przez przedstawicieli polskiego rządu] na przepisy prawa francuskiego i niemieckiego, a także sytuację w Hiszpanii. Widzimy tę taktykę wprowadzania w błąd nie pierwszy raz, ma ona odwrócić uwagę od niestrudzonego ataku na niezawisłość sędziowską.

Przypomnijmy sobie niesławną Białą Księgę reformy polskiego sądownictwa, którą polski rząd opublikował w 2018 roku. Mówiąc prosto i zwięźle, przepisy prawa Francji, Niemiec, czy Hiszpanii nie mogą być używane do obrony ustawy, która wprowadza sankcje, w tym najcięższe, wobec sędziów, którzy chcą stosować się do europejskich wymogów niezawisłości, w szczególności wyroku TSUE dotyczącego neo-KRS i Izby Dyscyplinarnej SN” – mówił Francuz prof. Laurent Pech z Uniwersytetu Middlesex w Londynie.

Franz C. Mayer, profesor z Uniwersytetu Bielefeld w Niemczech, wyjaśniał, że w polskiej debacie nadużywa się dwóch elementów niemieckiego prawa, które różnią się od regulacji w Polsce czy innych krajach UE. Chodzi po pierwsze o to, że w Niemczech politycy biorą udział w procesie powoływania sędziów, a po drugie, o relację konstytucji niemieckiej do prawa unijnego.

Prof. Mayer podkreślił, że ci, którzy usiłują utrzymywać, że przepisy ustawy dyscyplinującej i niemieckiego prawa są zbliżone, po prostu nie mają racji.

Wyjaśnił, że niemiecka konstytucja nadana przez aliantów po II wojnie światowej faktycznie zakłada, że parlamentarzyści biorą udział w procesie nominowania sędziów. Ale nominacje i awanse są uzależnione od kwalifikacji i wiedzy. „Niemożliwe, żeby ktoś został mianowany sędzią ze względu na afiliację polityczną”, ponieważ musi uzyskać bardzo wysokie poparcie, dla sędziów niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego to poparcie większości parlamentarnej 2/3.

Prof. Mayer zauważył też, że niemiecka konstytucja mówi wprost o wspieraniu idei wspólnej Europy i dalszej integracji europejskiej. Podkreślił, że niemiecki TK orzekł, że złamaniem niemieckiej konstytucji jest sytuacja, w której niemiecki sąd, mimo obowiązku ciążącego na nim w konkretnej sprawie, nie zada pytania prejudycjalnego do unijnego Trybunału w Luksemburgu.

Mayer zaznaczył też, że niemiecki TK akceptuje w pełni pierwszeństwo prawa UE nad całym niemieckim porządkiem prawnym – również, jeśli chodzi o prawo konstytucyjne (powołał się na wyrok w sprawie OMT z 2016 roku).

Francuzi mówią non!

Wypaczanie sytuacji we Francji oraz przepisów francuskiego prawa przez polityków większości rządzącej w Polsce w celu obrony ustawy dyscyplinującej wywołało zdecydowaną reakcję sędziów i profesorów prawa we Francji.

Z inicjatywy prof. Sébastiene’a Platona z Uniwersytetu w Bordeaux powstał list otwarty, w którym francuscy eksperci wyrażają sprzeciw wobec instrumentalizacji prawa francuskiego przez polski rząd. Przywołują w nim wystąpienia prezydenta Dudy, premiera Mateusza Morawieckiego i wiceministra Sebastiana Kalety.

Zwracają uwagę, że system dyscyplinarny dla sędziów we Francji został stworzony tak, by chronić niezawisłość sędziowską, gwarantowaną przez konstytucję i Conseil Constitutionnel (Rada Konstytucyjna – najwyższa instytucja sądownictwa konstytucyjnego we Francji). Podkreślają też, że polski rząd celowo manipuluje zapisami francuskiego kodeksu etyki sędziowskiej. „System we Francji nie jest idealny. Nigdzie nie jest. Jednak

celowe, instrumentalne używanie komparatystyki prawniczej i błędne interpretowanie prawa innych państw jako strategia uciszenia przeciwników, to oczywista próba podporządkowania sądownictwa, która nie może przejść niezauważona”.

List otwarty wystosowały też przedstawicielki stowarzyszeń sędziowskich, sędzie Céline Parisot i Katia Debreuil. Wyjaśniają, że nagrania rzekomo pokazujące przemoc państwa francuskiego wobec sędziów we Francji są wyrwane z kontekstu i mają manipulować opinią publiczną w Polsce. Przestrzegają też Polki i Polaków:

„Wasz rząd próbuje przedstawiać francuskie prawo jako inspirację do przygotowanej reformy ustroju sądownictwa polskiego oraz praw sędziów, która stwarza zagrożenia dla państwa prawa w Polsce.

Byliśmy obecni na Marszu 11 stycznia 2020 roku w Warszawie u waszego boku, a także na spotkaniu roboczym parlamentarnego zespołu obrony praworządności 14 stycznia 2020 roku w polskim Senacie; jesteśmy zaniepokojeni reformami dotyczącymi wymiaru sprawiedliwości w Polsce.

Wspieramy ze wszystkich naszych sił waszą walkę o niezależność sądownictwa i o zabezpieczenie Państwa Prawa w Polsce”.

21 stycznia 2019 w ramach Trójkąta Weimarskiego spotkają się ministrowie spraw europejskich Polski, Niemiec i Francji.

3 i 4 lutego Polskę odwiedzi Prezydent Francji Emmanuel Macron. To pierwsza wizyta francuskiego prezydenta w Polsce od 2013 roku. Miała zapowiadać odwilż między Polską a Francją.

---