EuroPiS ujawniony: Idziemy do Brukseli po góry pieniędzy

Sobotnia (23 lutego 2019) konwencja Prawa i Sprawiedliwości miała być europejska. I była, przynajmniej w nazwie. Zarówno prezes PiS Jarosław Kaczyński jak i premier Mateusz Morawiecki przemawiali na tle napisu "Polska sercem Europy".

Jakiej Europy? Tego nie dowiedzieliśmy się podczas niemal trzech godzin przemówień prominentnych polityków i członków rządu. Wygląda na to, że na czas kampanii do Parlamentu Europejskiego PiS postanowił schować swoją strategię osłabiania politycznej jedności UE i budowania "Europy narodów".

O tym, że jest ona „jedynym realistycznym rozwiązaniem" dla UE premier Morawicki mówił niedawno we francuskim "Le Figaro".

"Nasza konsekwencja w budowaniu wizji Europy opartej o państwa narodowe, nie zaś budowanej ponad nimi, wypływa z rzeczywistej potrzeby społecznej" - zapewniał w październiku 2018 roku minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz.

Prezes Jarosław Kaczyński jeszcze w 2016 roku zapowiadał, że prawnicy PiS szykują dla Unii nowe traktaty. Podkreślano, że UE potrzebuje "poważnych zmian", wzmocnienia roli parlamentów narodowych.

W sobotę milczeli na ten temat. Nie wspomnieli też o planach współpracy z eurosceptycznymi ugrupowaniami m.in. z Włoch, Francji i Czech. Być może w szeregach PiS rośnie świadomość, że Polacy są coraz bardziej przychylni wzmocnieniu UE i zwiększeniu roli Komisji Europejskiej, nie zaś jej osłabieniu.

Morawiecki postanowił zatem skupić się na prostym przekazie: krytyce politycznych oponentów z nowopowstałej Koalicji Europejskiej, którą współtworzą PO, .Nowoczesna, PSL, SLD i Zieloni. Oraz na obietnicach, że PiS przywiezie Polakom z Brukseli złote góry.

"Koalicja Polska"

„W Polsce są dziś dwie partie: partia, która chce zmiany władzy i partia, która chce zmieniać Polskę. Oni to Koalicja Europejska. Szkoda, że nie polska. To tu, na tej sali, siedzi Koalicja Polska. Polskie sprawy zawsze najważniejsze, polskie sprawy zawsze muszą być pierwsze!" - grzmiał Mateusz Morawiecki.

Jedną ze strategii PiS na zbliżające się eurowybory będą próby zdyskredytowania opozycji, zwłaszcza tej zrzeszonej w Koalicji Europejskiej.

Morawieckiemu brakuje argumentów, tworzy więc sztuczną opozycję między tym, co europejskie i tym, co polskie. Bo na arenie europejskiej znacznie więcej sukcesów odnieśli jak dotąd polityczni oponenci PiS. To przede wszystkim politycy PO budowali pozycję Polski w instytucjach europejskich przez ostatnie lata:

• Wysłali do Parlamentu Europejskiego więcej eurodeputowanych, którzy zasilili szeregi jednej z dwóch największych europejskich rodzin politycznych - Europejskiej Partii Ludowej,
• W 2004 roku z list PO do Parlamentu Europejskiego wybrany został Jerzy Buzek, który w latach 2009-2012 pełnił funkcję przewodniczącego PE,
• Rząd Donalda Tuska zorganizował pierwszą polską prezydencję w Radzie UE w 2011 roku,
• Wszyscy trzej polscy komisarze - Danuta Hübner, Janusz Lewandowski i Elżbieta Bieńkowska - to politycy związani dziś z PO,
• Donald Tusk, były premier, w 2014 roku został wybrany na stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej, tzw. prezydenta UE. W 2017 roku, mimo sprzeciwu rządu PiS, który wystawił jako kontrkandydata Jacka Saryusz-Wolskiego, 27 pozostałych państw członkowskich poparło kandydaturę Tuska na drugą kadencję.

„Surowi wujostwo z Brukseli”

W porównaniu z dokonaniami poprzedniej ekipy europejskie dokonania PiS wypadają fatalnie. Rządy Beaty Szydło i Mateusza Morawieckiego mają na koncie serię wizerunkowych porażek, o których pisaliśmy obszernie w OKO.press.

To m.in. odwołanie europosła PiS Ryszarda Czarneckiego z funkcji wiceprzewodniczącego PE i kampania 1:27 przeciwko kandydaturze Tuska.

A także konflikty z Komisją Europejską i Trybunałem Sprawiedliwości UE o rozmontowywanie rządów prawa i wycinkę Puszczy Białowieskiej. Temperatura sporu w drugiej połowie 2018 roku była tak wysoka, że rząd oskarżono o szykowanie Polsce scenariusza "brexitowego". Powracający jak bumerang temat polexitu miał zaowocować gorszym niż spodziewany wynikiem PiS w wyborach samorządowych.

„Niektórzy próbują tę europejskość zmonopolizować, przywłaszczyć sobie. Chowają się za spódnicą swojej starszej cioci, czy za surdutem surowego wujka, różnych takich w Brukseli” - mówił Morawiecki.

Nie trzeba enigmy, by rozszyfrować metafory Morawieckiego, zrobimy to jednak dla naszych czytelników. Starsza ciocia to zapewne chętnie krytykowana przez PiS niemiecka kanclerz Angela Merkel - bo politycy PO w optyce PiS nadal chętnie „kolaborują z Niemcami".

Surowy wujek w surducie to natomiast wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans, który wielokrotnie próbował nakłonić PiS do wycofania się z niekonstytucyjnych reform. „Chowanie się za surdutem" ma przypomnieć wyborcom, że politycy opozycji działali »antypolsko«, prosząc UE o interwencję wobec destrukcji państwa prawa, szykowanej Polsce przez ministra Ziobrę.

„Frakcja postkomunistów”

„Smuci mnie troszeczkę w Koalicji Europejskiej jedna rzecz. [...] Mogą się rozpierzchnąć — do socjalistów, chadeków czy zielonych. Może powstać nawet nowa frakcja, frakcja postkomunistów” - mówił Morawiecki.

Wspomnieni przez Morawieckiego postkomuniści to, jak z łatwością zgadujemy, politycy Sojuszu Lewicy Demokratycznej. SLD pod wodzą Włodzimierza Czarzastego również postanowił przyłączyć się do Koalicji Europejskiej.

Premier Morawiecki musi zdawać sobie sprawę z faktu, że SLD już dziś ma w Parlamencie Europejskim swoich przedstawicieli. I nie są oni członkami „frakcji postkomunistów”, a drugiej co do wielkości dziś partii europejskiej — Socjalistów i Demokratów.

"To droga wytyczona na początku lat 90. przez Porozumienie Centrum — do NATO, do UE. A potem podjęta przez rząd Jana Olszewskiego" - podkreślił premier.

Morawiecki nie wspomniał, że na tej drodze najważniejsze sukcesy odniosło "postkomunistyczne" SLD. To rząd SLD-UP premiera Leszka Millera doprowadził do końca polskie negocjacje akcesyjne z UE, SLD negocjowało też wejście Polski do NATO. Próba przykrycia historycznych faktów sylwetką niedawno zmarłego premiera Olszewskiego to zabieg z niskiej półki.

„Pokonamy Niemców”

„Dla nas Europa to europejskie zarobki, my wiemy, jak tam dotrzeć! Nasz program to budowa klasy średniej! I będziemy walczyć o te interesy, po to idziemy do UE. Nasza droga do Europy to wzrost zasobności portfeli, spadek bezrobocia, najszybszy wzrost gospodarczy” - obiecywał Morawiecki.

Premier posłużył się też kolejną osobliwą metaforą:

„Tak jak w pamiętnym meczu Polska-Niemcy w kwalifikacjach do mistrzostw Europy. Gdzie w drugiej połowie strzeliliśmy dwa gole. Można pokonać silniejszego, możemy dogonić bogatszych. I ja już to widzę, że w kilka, do 10 lat możemy dogonić Hiszpanów, Włochów, po kolejnych kilku latach nawet Francuzów, a potem Niemców. Jesteśmy na dobrej drodze!"

W wizji przedstawionej przez Morawieckiego Unia Europejska ma dać Polakom więcej pieniędzy i pozwolić dogonić gospodarczo inne kraje albo wręcz je „pokonać". O ile jednak "walka o polski interes" jest w UE możliwa, sukcesy na tym polu można odnieść tylko dzięki przemyślanej grze zespołowej.

Tematy kampanii do PE zlewają się PiS z kampanią na polskie wybory parlamentarne. Przy ogromnym deficycie pozytywnych, proeuropejskich przekazów, trudno się dziwić, że partia Kaczyńskiego zamierza stosować w kampanii europejskiej te same chwyty, które dały jej zwycięstwo w 2015 roku.

Sam premier Morawiecki zdaje się nie do końca rozumieć, o co w ogóle chodzi w majowych wyborach:

"Po co są te wybory? Niektórzy mówią, żeby Polska była bardziej w Europie. A one są po to, żeby zmieniać Polskę. Bo Polska już w Europie jest. Nie od 15 czy 30 lat, tylko od tysiąca lat. Kształtuje Europę, współtworzy Europę, to my jesteśmy Europejczykami i budujemy jej przyszłość" - mówił Morawiecki.

Narodowe interesy w PE

PiS w swoich deklaracjach chętnie podkreśla jedno: walkę o uwzględnienie w PE polskich interesów.

Czy Parlament Europejski daje możliwość negocjowania unijnych przepisów pod kątem interesów narodowych? Do pewnego stopnia tak. W tym celu muszą jednak zostać spełnione pewne warunki:

• dana partia narodowa musi wysłać do Parlamentu wielu przedstawicieli;
• przedstawiciele ci muszą wejść w skład dużej paneuropejskiej partii politycznej - im większej, tym lepiej,
• przedstawiciele ci muszą przekonać swoją europejską partię do głosowania zgodnie z ich narodowym interesem.

Nie jest to więc takie proste.

Całkiem pokaźną reprezentacją i wpływem na politykę PE mogą pochwalić się europosłowie koalicji PO-PSL zrzeszeni w największej Europejskiej Partii Ludowej (EPL). O sukcesach „dla Polski” mówią zresztą otwarcie sami eurodeputowani.

Europosłanka Danuta Hübner przyznała np., że to Polacy w EPL zabiegali o przyznanie Polsce dodatkowego euromandatu w spadku po Brytyjczykach. Udało im się.

Partia Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR), do której należy także PiS, jak dotąd była głosem brytyjskich konserwatystów — partii liberalnej gospodarczo, zwolenników budżetowej dyscypliny i ograniczenia europejskiej biurokracji. Głos europosłów PiS był w niej słabiej słyszalny.

Po brexicie PiS może umocnić swoje wpływy w EKR, o ile zdecyduje się w niej pozostać. O tym, że partia Kaczyńskiego rozważa współtworzenie eurosceptycznego frontu wraz z włoską Ligą wicepremiera Matteo Salviniego pisaliśmy w OKO.press na początku roku. Jak na razie nie wiadomo, czy powstanie nowy ruch, czy też może Włosi przyłączą się do EKR. Sondaże pokazują, że w obydwu wypadkach to oni, a nie PiS, będą siłą dominującą we frakcji.

Współpracy z włoskimi populistami odmówił natomiast Viktor Orbán. Premier Węgier ma świadomość, że o wiele większy wpływ na politykę europejską gwarantuje Fideszowi utrzymanie członkostwa w najliczniejszej EPL.

Współpraca popłaca

Żeby narodowy interes został uwzględniony, dana partia - np. PiS - musi również przekonać do niego pozostałe delegacje w ramach swojej grupy. Interes Polski nie może więc być sprzeczny z interesem innego licznego kraju bądź kilku krajów.

O kompromis trudno zwłaszcza wtedy, gdy w skład danej europejskiej frakcji wchodzą partie, których głównym celem jest walka o partykularne interesy narodowe. Hybrydy tego typu powstawały już niejednokrotnie, ale rzadko były w stanie przetrwać całą kadencję PE. Taką siłą może być eurosceptyczny front, który szykują Europie Matteo Salvini i Jarosław Kaczyński.

Warto też podkreślić, że UE to nie organizacja dobroczynna. Narodowy interes ma szansę przebić się w PE tylko wówczas, gdy wszystkim się to opłaci. Nikt nie zgodzi się na np. dodatkowe miliardy euro dla Polski, jeśli Polska nie obieca czegoś w zamian - choćby zgody na system alokacji uchodźców.

Nie uda się też dofinansowanie Polski kosztem innych państw członkowskich. Nawet gdyby wszystkie polskie partie postanowiły wspólnie zawalczyć o coś dla naszego kraju w nowym PE będą miały 52 na 705 mandatów. Zbyt mało, by narzucić Unii Europejskiej "polski interes".

"Europa to konkurencja: musimy wygrać wybory europejskie dla Polski!" - mówił Mateusz Morawiecki na konwencji PiS. To nieprawda. W UE najbardziej opłaca się współpracować.